JavaScript is required for this website to work.

Dansen om de hete brij: herziene versie van het Molenbeekboek ‘In Molenbeek’

Pieter Bauwens20/2/2017Leestijd 3 minuten
TitelIn Molenbeek
AuteurHans Vandecandelare
UitgeverEpo
ISBN9789462670815
Onze beoordeling
Aantal bladzijden318
Prijs€ 20

Broeinest

Door de heisa over de aanslagen in Brussel en Parijs werd Molenbeek in de internationale pers afgeschilderd als een broeinest van islamitisch extremistische. Zelf voor die mensen die Molenbeek goed kennen en kritisch staan ten aanzien van de toenemende invloed van rigide religie, leek dat beeld kort door de bocht. De linkse uitgeverij Epo zag in het mediagedruis over Molenbeek een kans om een herziene versie van het boek ‘In Molenbeek’ van Hans Vandecandelare uit te brengen.

In een recensie van de eerste editie in Doorbraak viel nog op hoe in deze terreinstudie over Molenbeek met geen woord over terroristen werd gerept. De maatschappelijk geëngageerde auteur deed zijn uiterste best om het beeld van de Molenbeek als religieuze monoliet te doorbreken en zag vooral tekenen van hoop voor een minder conservatieve islam. Vandecandelaere is vooral pessimistisch wanneer het gaat over de economische toekomst van Molenbeek. Het amateuristische en versnipperde beleid van de gemeente en het gewest zijn geen partij voor de uitdagingen van de superdiverse wijken die vaak eerder een Marokkaanse of (in het geval van de Brabantwijk in Schaarbeek) een Turkse enclave zijn.

Vandecandelaere voelde blijkbaar aan dat een herdruk van zijn Molenbeek boek zonder verwijzing naar terrorisme ongeloofwaardig zou overkomen. In de nieuwe editie zijn daarom twee hoofdstukken toegevoegd: Molenbeek na de aanslagen van Parijs en Molenbeek na de aanslagen van Brussel. Nu is de vraag of deze ‘extra’s’ veel bijdragen tot het boek.

Schrikbarend

Ik was hierover erg ontgoocheld. Vandecandelaeres aanpak om te tonen hoe de gemiddelde moslim, zeker na de willekeurige moordpartijen (waarbij ook moslims omkwamen) een afkeer krijgt van de methodes van IS is interessant. Dat hij met geen woord rept over het baanbrekende onderzoek van professor Ruud Koopmans van het Berlin Social Center die ook enquêtes bij Brusselse moslims deed en concludeerde dat het percentage fundamentalistische en antisemitische moslims er schrikbarend hoog ligt, tot daaraantoe.

Dat hij voor het hoofdstuk over het Molenbeek na de aanslagen van Parijs als hoofdbron Sarah Turine (Ecolo-schepen) gebruikt, is al veel bedenkelijker. Mevrouw Turine was degene die onlangs ‘publieke excuses’ eiste van het Groen-gemeenteraadslid Annalisa Gadaleta omdat die de ongelooflijke onbeschaamdheid had om in een boekje ‘Entretien in Molenbeek’ te suggereren dat de rurale stamcultuur van de Marokkaanse nieuwkomers een hindernis voor integratie is. Vrolijke en verdraagzame mensen die Ecolo-mensen, zolang men maar hun wenselijk maatschappijbeeld niet in vraag stelt … Door vooral Turine aan het woord te laten en niet de wegens ’thoughtcrime’ in ongenade gevallen Gadalete toont Vandecandelaere welk ideologische programma hij onder de zogenaamde onbevangen kijk op Molenbeek wil schuiven.

Bij het lezen van de toevoegde hoofdstukken word ik nog ongemakkelijker wanneer de auteur een blik Rik Coolsaet opentrekt die mag beweren dat het uitdeinende salafisme niet zo’n belangrijke rol speel bij de Syriëgangers en religie eigenlijk al helemaal niet. Voor Coolsaet gaat het over de sociaal-economische context, de discriminatie en de vervreemding van de samenleving (elementen die de gebrandmerkte Gadalete precies wilde uitdiepen …).

Als lezer die helaas dag in dag uit geconfronteerd wordt met informatie en pogingen tot analyse van de chaos en de falende cohabitatie met de islamitisch-Arabische cultuur, krijg je heel sterk de indruk dat Vandecandelaere in de nieuwe hoofdstukken zijn positie als onbevangen waarnemer helemaal achterwege laat en krampachtig het wenselijke mensbeeld waarin uitgeverij Epo sterk is, bevestigd wil zien. Voor hem heeft het terrorisme allemaal niet zoveel met religie te maken. De auteur pleit zelfs voor meer ruimte voor godsdienst, onder meer door gesluierde vrouwen achter de loketten toe te staan. Blijkbaar heeft Vandecandelaere zijn licht zozeer over Molenbeek laten schijnen dat de internationale context hem compleet is ontgaan: de pijnlijke botsing tussen de eeuwige islamwaarheden en de materialistische moderniteit wat in zowat elke islamitische samenleving tot conflicten en bloedvergieten leidt.

Pamper de moslims

Met zijn aanpak pampert Vandecandelaere de moslims die hij zegt te willen begrijpen. De bevolking van Molenbeek is inderdaad geen monoliet. Dit neemt niet weg dat de islam, welke strekking ook, een aantal vaste fundamenten kent die geen enkele gelovige moslim in vraag zal stellen en dat de praktijken van IS zich daarin compleet inschrijven. Het excommuniceren van IS is daarom zo’n onmogelijke zaak. IS vecht op een manier die volledig gebaseerd is op de Koran, de overlevering en de rechtsleer. Vandecandelaere probeert krampachtig vast te houden aan het dogma dat de islam niet het probleem is. Daarmee creëert hij mee een gevaarlijke illusie om te geloven dat moslimpopulaties met andere bevolkingsgroepen vreedzaam zullen kunnen samenleven indien men niet de moed heeft om de eigen religieuze dogma’s kritisch te herbekijken. Maar daarbij zal dit boek niets bijdragen. Integendeel. Alles lijkt uit de kast te worden gehaald om de moslimgemeenschap te sussen en te koesteren in de slachtofferrol: het terrorisme is niet het probleem van de islam, want de islam is vrede. Dat alles maakt het boek vooral een interessante studie in het dansen om de hete brij.

Pieter Bauwens is sinds 2010 hoofdredacteur van Doorbraak. Journalistiek heeft hij oog voor communautaire politiek, Vlaamse beweging, vervolgde christenen en religie.

Commentaren en reacties