JavaScript is required for this website to work.

Lof voor de schijnheilige stemmers

Frans Crols30/1/2014Leestijd 2 minuten
TitelLof voor de schijnheilige stemmers
AuteurDiarmaid MacCulloch
UitgeverPenguin UK
ISBN9780670025565
Onze beoordeling
Aantal bladzijden272
Prijs€ 23.99

Wat is de nicodemist? De naam van deze mensensoort is afgeleid van Nicodemus, een geheime leerling van Jezus Christus. Een man die de schijnheiligheid hoog in het vaandel voerde en om zeer menselijke redenen – maatschappelijk aanzien, schrik voor vervolging, doodslag, familiale kwesties – zich niet bekende tot de nieuwe prediker.

Nicodemisten zijn er in alle tijden. Ook in de politieke werkelijkheid. Het succes van N-VA in 2010 en waarschijnlijk voor een part eveneens in 2014 is deels het resultaat van het stemgedrag van mannen en vrouwen die zich voor geen cent zullen uiten of willen uiten als sympathisanten van Bart De Wever en zijn troepen, maar die achter de gordijntjes van het stemhok vol overgave de N-VA-bolletjes kleuren.

Silence. A Christian History‘ toont hoe het nicodemisme een blijvertje is. In elke fase van het christendom leeft deze oerfiguur, maar ik herhaal mijn punt, ook buiten godsdiensten is er de blode volgeling, kiezer, verliefde, geniepigaard. Niet als randfenomeen, als massafenomeen. Een nicodemist tijdens de christelijke godsdienstoorlogen was iemand die in het geheim overstak naar de Reformatie maar in het openbaar rooms-katholiek bleef. In Rusland belette 75 jaar atheïstisch schrikbewind niet dat na het einde van de USSR meteen de herleving van het orthodoxe christendom inzette. Een nicodemist in de Sovjet-tijd kon zich communist noemen en orthodox christen zijn. Zonder deze nicodemistische communisten was de brede Russische herkerstening onmogelijk. Over China bestaan er ramingen dat daar tot 125 miljoen christenen leven, het overgrote deel in geestelijke catacomben, en deze clandestiene volgelingen staan daarmee op de zesde rang van de belangrijkste wereldgodsdiensten.

Diarmaid MacCulloch meldt in zijn boek dat hij de drukkerij Plantijn in Antwerpen bezocht, een ankerpunt van het Huis der Liefde, de sekte van Hendrik Niclaes. In een boek tijdens de godsdienstoorlogen over aartsketters werd Hendrik Niclaes op één lijn gesteld met Mohammed en Jan Hus. Drukker Plantijn, cartograaf Ortelius, dichter Jan Van der Noot en andere prominenten van de Lage Landen waren geheime volgelingen van Niclaes. De stichter van het Huis der Liefde was een mysticus en beleed een radicale versie van de theosis, of de versmelting van de mysticus met God, een dierbaar begrip van de orthodoxe kerk. Zijn volgelingen waren zo vol van de geest Gods, schreef Niclaes, dat zij deel werden van de Godheid. De medestanders frequenteerden de katholieke kerken met inachtneming van de sacramenten en waren nicodemisten om zich maatschappelijk aanvaardbaar te houden. Van de persen van Plantijn rolde Den Spegel der Gerechtigheid, een hoofdwerk van Niclaes maar ook de katholieke Index met de verboden boeken. In de zeventiende eeuw verdween de sekte plots maar sterke aanwijzingen bestaan dat een deel van Niclaes’ ideeën de Society of Friends, dus de Quakers, inspireerden.

De braintrust van N-VA heeft andere zaken aan het hoofd dan boeken over christelijke stilten, maar vele paragrafen verhelderen van waar de 30% kiezers op 25 mei zullen komen. Uit de diepten van het stille Vlaanderen waar men liever zwijgt als vermoord dan uit te komen voor een overtuiging.

Frans Crols was hoofdredacteur en directeur van het economisch magazine Trends en na zijn 65 werd hij vrije pen van ’t Pallieterke, Tertio en Doorbraak.

Commentaren en reacties