Misleidende reclame

‘Never judge a book by its cover,’ zeggen ze in het Engels. En terecht. Op de kaft van Hars, het laatste boek van de Deense kunsthistorica Ane Riel, prijkt dan wel het etiket ‘psychologische thriller,’ maar laat u niet misleiden. Thrillermomenten bevat het boek nauwelijks.

Dat heeft de uitgever evenwel niet verhinderd van nog een stap verder te gaan in z’n misleidende reclame. ‘Een intense en unieke psychologische thriller die je bij de strot grijpt en niet meer loslaat,’ gaat de kaft verder. Met een spanningsboog die schittert door afwezigheid lijkt dit op z’n minst een tikkeltje overdreven.

Vaders soldaatje

De openingszin zet direct de toon: ‘Het was donker in de witte kamer toen mijn vader mijn oma om het leven bracht.’ Het grootste deel van het boek wordt verteld vanuit het standpunt van de zesjarige Liv. Zij is ‘vaders soldaatje’ en kan prima met pijl en boog omgaan.

Haar vader, Jens Haarder, is een ziekelijke hamsteraar van allerhande afval waarmee hij zijn huis en bijgebouwen volstouwt, tot het punt dat het daglicht nergens meer reikt. Moeder komt al jaren haar bed niet meer uit, wegens een verregaande vorm van obesitas.

Kenmerkend voor haar man is dat hij geen dokters duldt. Meer nog: niemand is welkom. Zelfs de postbode moet afstand bewaren, wegens sociale intolerantie welteverstaan, niet door corona.

Leven onder de radar

Het kleine gezin leeft totaal afgezonderd van de buitenwereld. ’s Nachts sluipt Liv naar het dorp en steelt eten en andere spullen die ze leuk vindt uit een hotel.

Jens heeft ondertussen zijn dochter dood laten verklaren. Dat vond hij nuttig om te ontsnappen aan allerlei overheidscontroles. Liv is immers schoolplichtig. Om onzichtbaar te zijn, leeft zijn dochter overdag in een container en ’s nachts in de bossen of gaat ze op strooptocht. In huis is er voor haar – door de verzamelwoede van haar vader – geen plaats meer.

Kerstboom

Ieder lid van het gezin leeft in zijn eigen wereld. Voor vader Jens hebben alle spullen een waarde, een noodzaak. Een vergeelde krant die als verpakking voor een vaas had gediend kon informatie bevatten die hij op een dag nodig zou hebben. Als er voor de kerstboom geen plek is, hangen ze hem maar omgekeerd aan het plafond.

Alsof het nog niet duidelijk genoeg was voor de lezer, blijken beide ouders doorheen het boek zwaar gestoord. De vroegrijpe Liv beseft langzaam aan voor wie ze echt bang moet zijn.

Jammerlijke misser

Normaal zouden deze gegevens een somber, akelig boek opleveren. Maar dat is het – voornamelijk door het schrijftalent van de auteur – niet. Ze beschrijft haar personages met compassie en inlevingsvermogen, waardoor ze te dicht staan bij de lezer. In andere romans ongetwijfeld een pluspunt, maar een jammerlijke misser in wat moet doorgaan voor een thriller.

Toch werd deze roman door critici de hemel in geprezen. Dit jaar verschijnt zelfs de verfilming. In die zin is het boek een schoolvoorbeeld van hoe een titel door de media en de reclame ‘gemaakt’ wordt.

Beoordeling

Hars is, om te besluiten, een vlotte roman maar zeker geen thriller. Wie op zoek is naar snijdende spanning, zoekt beter elders. Eerder is het een originele en vlot lezende vertelling met wat horrorachtige elementen, een kroniek van een aangekondigde tragedie. Wie zonder verwachtingen het boek ter hand neemt, zal er waarschijnlijk meer van genieten.