Russische burgers reageren: ‘Dit is niet onze oorlog, dit is de oorlog van Poetin’

Ik geef toe dat ik me danig heb vergist in de machtspositie van Vladimir Poetin. Jarenlang ben ik ervan uitgegaan dat hij wellicht het gezicht van Rusland naar buiten bepaalde, maar dat een kleine groep van oligarchen, criminelen en FSB-officieren, waarvan hijzelf deel uitmaakt, de touwtjes gezamenlijk in handen houden.

De drijfveer van deze zelfbenoemde elite was naar mijn mening altijd verrijking, in principe een beetje zoals bij onze bestuurders, maar dan veel luider, brutaler en extremer. Alleen al het dagelijkse blokkeren van de ringweg rondom Moskou om de bazen door te laten rijden naar hun werkplek sprak boekdelen over deze kliek. Logisch leek het me dan ook dat het voor een voortdurende verrijking hoe dan ook noodzakelijk zou zijn een beleid te voeren dat denkt aan de eigen geldbuidel. Een totale uitverkoop van het land, maar dan wel aan de hoogstbiedende. En dat om die reden de bestuurlijke elite in Rusland ontvankelijk zou zijn voor diplomatieke tikken op de vingers die werken zodra er gevaar bestaat voor het eigen luxe leventje. En dat als logisch gevolg het voor het Westen belangrijk zou zijn een dialoog met het Kremlin in stand te houden. Zoals gebleken was dit een ongekende misrekening. Alle macht is in handen van één psychopathisch mannetje dat bezeten is van machtswellust en de meest dierlijke instincten. De vergelijking met het Duitse Rijk van 1939, alle staatspropaganda over ‘de Grote Overwinning op Nazi-Duitsland’ ten spijt, is niet uit de lucht gegrepen.

Wie gaat Oekraïne besturen?

Poetins woordvoerder noemde de aanval op het buurland een ‘operatie voor demilitarisatie en denazificatie’. Cynisme ten top. Hoewel de tragedie uiteraard door allerlei mogelijke en onmogelijke deskundigen wordt besproken in de westerse media, mis ik twee belangrijke vragen in de discussie. De eerste is wellicht de hamvraag. Als Oekraïne compleet wordt bezet, wat kennelijk het geval zal zijn, wie gaat het land dan regeren en waar gaat het heen? Al in de Krim was er een dusdanig tekort aan lokale bestuurders, dat er ambtenaren uit Wit-Rusland moesten worden gehaald om de zaak enigszins draaiende te houden.

In de inmiddels door Rusland erkende Volksrepublieken Donetsk en Loegansk was dit hetzelfde verhaal. Hier werden loodgieters, elektriciens en langdurig werkelozen bij gebrek aan beter in het bestuur geplaatst. Met alle gevolgen van dien. Een rampzaliger beleid was zelfs in de donkerste uithoeken van België niet denkbaar. Het weinige belastinggeld dat bij de overheid binnenkwam werd zonder uitzondering in eigen zak gestoken. Wegen worden jarenlang niet gerenoveerd, scholen bevinden zich in staat van ontbinding, alleen de villawijk van de regeerders in Donetsk staat er achter zwaarbewaakte poorten mooi bij.

Russen tegen de oorlog

De tweede vraag die opduikt is de houding van de gewone man en vrouw in Rusland. Laten ze zich gek maken door de hysterie op televisie en sociale media? Er verschenen beelden van beschonken mannen in jeeps die toeterend en met Russische vlaggen zwaaiend rondreden. Alsof het om een gewonnen voetbalmatch zou gaan. Gelukkig is er ook een ander Rusland. In veel plaatsen, Sint-Petersburg en Moskou voorop, werden op 24 februari demonstraties tegen de oorlog gehouden. Ik stond in contact met Konstantin Kotov, een Moskouse mensenrechtenactivist, met wie ik na zijn arrestatie nog kon bellen. Normaal gesproken worden mobiele telefoons in beslag genomen, maar naar de achtergrondgeluiden te oordelen waren er zoveel gearresteerden, dat de politie hier nog geen tijd voor had gehad.

‘Ik had tot het laatste moment gedacht dat ze niet tot een aanval zouden overgaan, maar het is gebeurd. Het is verschrikkelijk. Een herhaling van 1939. Het is mijn schuld en die van alle andere burgers van de Russische Federatie dat we het zover hebben laten komen. Als reactie op de gebeurtenissen gingen vandaag in meerdere steden de mensen de straat op om op vreedzame wijze te protesteren tegen de aanval die door de regering van ons land op touw is gezet. Wij in Moskou kwamen bijeen op het Poesjkinplein, vanwaar we door de Tverskaja liepen. Zoals altijd werd iedereen opgepakt, ook toevallige voorbijgangers. Door het gehele land werden meer dan zeshonderd demonstranten gearresteerd tijdens de vreedzame protesten tegen de oorlog,’ aldus Kotov.

Woede en machteloosheid

Dmitri Spirin, zanger van de beroemde Moskouse band ‘Tarakany!’ heeft kort geleden zijn geboortestad permanent verruild voor Boedapest. ‘De aanval op zichzelf is een surrealistische gebeuren zonder weerga. Ik kan geen fatsoenlijke woorden vinden om de woede en de machteloosheid uit te drukken die ik nu voel. Ik ga zeker naar een demonstratie, maar dus niet in Moskou. Hier in de Europese Unie is dat uiteraard iets eenvoudiger,’ aldus Spirin. Ook Darja Borovikova uit Archangelsk, wiens man politiek gevangene is, was bereid commentaar te geven op de verraderlijke aanval: ‘Toen ik er een paar dagen geleden over las, dacht ik dat het verstand zou overwinnen en er geen oorlog zou komen. Helaas zat ik fout. Ik weet zeker dat alle normale verstandige mensen in Rusland geen oorlog willen. Het maakt me wel bang dat er bij ons toch mensen zijn die de vreselijke gebeurtenissen goedpraten en ondersteunen. Want de oorlog zal alleen maar leed en pijn veroorzaken voor duizenden gezinnen in Oekraïne en Rusland. Vandaag zijn honderden Russische burgers in hun steden bijeengekomen om te protesteren. Om te laten zien dat de bevolking tegen de oorlog is. Het is niet onze oorlog, het is de oorlog van Poetin.’