Het ‘Russisch Vrijwilligerskorps’ (RDK) bestaat uit Russen die aan de zijde van Oekraïne vechten. De eenheid kwam enkele keren in het nieuws met sensationele doorbraken van de grens. De vrijwilligers rond de vechtsporter Denis Nikitin streven naar een eigen Russische staat die alleen bevolkt zal worden door etnische Russen. Ik sprak met Aleksandr, stafchef van het korps. Zijn codenaam is ‘Fortuna’.

Houdt het RDK zich nog uitsluitend bezig met acties op Russisch grondgebied?

‘Wij doen zeker niet uitsluitend sabotageacties. We zijn ook voortdurend aan het front. De verhouding is ongeveer 75 procent aan het front en 25 procent grensoverschrijdende operaties.’

Hebben jullie in Rusland krijgsgevangenen gemaakt?

‘Tijdens onze operatie in juni in het district Belgorod hebben we ongeveer vijftien personen krijgsgevangen gemaakt. Dat waren allen contractsoldaten. Al wat ouder. Ze waren eigenlijk ingezet in de regio Loegansk waar ze aan de verdedigingslinie werkten: loopgraven en dat soort dingen. Na onze eerste doorbraak van de grens werden ze uit voorzorg als onderdeel van een bataljon naar de regio Belgorod verplaatst.’

Wat waren dat voor mensen?

‘Ze kwamen allemaal uit de provincie. Mensen met een heel laag sociaal verantwoordelijkheidsgevoel. Ze ondertekenden een contract en werden daar goed voor betaald. Ze kregen tot tien keer meer dan wat ze thuis zouden krijgen voor eender welk werk. Ze schepten erover op en zeiden dat ze regelmatig werden uitbetaald. Wij hebben ze doorgegeven aan de Oekraïense Strijdkrachten. Een stuk of drie zijn — voor zover ik weet — al uitgewisseld.’

Na de mislukte staatsgreep door Prigozjin riep Nikitin huurlingen van Wagner op over te stappen naar het RDK. Met succes?

‘Dat klopt niet helemaal. Het is niet speciaal onze wens om Wagner-huurlingen op te nemen in het korps. Wij stellen alleen voor dat diegenen die willen vechten tegen het regime in het Kremlin, over kunnen stappen naar de kant van Oekraïne, mits ze geen oorlogsmisdaden hebben begaan. In principe kunnen ze daar bij dezelfde eenheid van Wagner blijven, maar aan de zijde van de Oekraïense Strijdkrachten gaan vechten. Er hebben zich huurlingen gemeld, maar het is nog te vroeg om conclusies te trekken.’

Leeft Prigozjin nog?

‘Ik denk dat het ook hier nog te vroeg is om conclusies te trekken. We hebben uitspraken van commandanten van Wagner gehoord. We hebben geen enkele expertise of iets anders kunnen zien van de kant van Rusland. De begrafenis was gesloten voor publiek. Er is geen enkel bewijs over zijn dood geleverd. Hoe het ook zal aflopen, het zal steeds in het voordeel van Oekraïne zijn. Als Prigozjin nog leeft, zal hij vroeg of laat opduiken en kunnen we nog interessante dingen verwachten. Als hij spoorloos verdwenen of inderdaad gestorven is, dan is dat een zorg minder.’

In hoeverre kan het RDK zelfstandig handelen?

‘Op het grondgebied van Oekraïne zijn we ondergeschikt aan het Oekraïense ministerie van Defensie. Als we op Russisch grondgebied zijn handelen we zelfstandig. Desondanks zijn het Oekraïense leger en de douane op de hoogte en spreken we onze operaties af. Ze bevoorraden ons met levensmiddelen en medicijnen.’

Hebben jullie een eigen medisch bataljon?

‘We zijn naarstig op zoek. We hebben een klein aantal medici, maar die vormen geen apart onderdeel. De verkenners hebben er een en ook onze stormtroep heeft een eigen dokter.’

Kun je iets zeggen over de herkomst van de wapens die uit een Belgische schenking zouden komen?

‘Belgische wapens hebben wij niet uit een schenking. Er zijn twee manieren waarop we westerse wapens krijgen. Ten eerste kunnen we ze gewoon in de winkel kopen. De vergunningen daarvoor hebben we. Dat zijn dan niet de militaire varianten, maar halfautomatische wapens. Ten tweede zijn er natuurlijk geweren die we op het slagveld buitmaken. Als een positie eerst in Oekraïense handen is en wordt veroverd door de Russen dan maken ze westerse wapens buit. Als wij in de tegenaanval gaan, dan pikken wij die geweren op onze beurt in. Aan het front gaan voortdurend wapens van de ene in de andere hand.’

De woordvoerder van de Belgische premier zei dat vanuit Kiev was verzekerd dat de zaak zou worden uitgezocht. Hebben jullie daar iets over te horen gekregen?

‘Wij hebben er geen vragen over gekregen. Iedereen begrijpt waar de wapens vandaan komen. Er zijn geregeld controles waarbij we de nummers van onze wapens moeten doorgeven. Dat wel.’

Bestaat er niet de angst dat jullie uiteindelijk worden afgedankt door de Oekraïners?

‘Dat denk ik niet. Het is niet zozeer een angst, maar meer een verhaal van de Russische propaganda. We hebben een goede relatie met de Oekraïense militairen. Een groot deel van onze mensen woont ook al veel langer in Oekraïne. Velen zijn geassimileerd.’

Het zal niet eenvoudig zijn Moskou — waar miljoenen migranten wonen — met louter etnische Russen te bevolken. Hoe gaan jullie dat probleem oplossen?

‘De voorwaarde is dat de Russische samenleving bereid is tot de realisatie van onze ideeën. Er moet de wil bestaan om voor onze eigen natie op te komen en een overheid te hebben die daarin ondersteunt. Iets kunstmatigs te gaan doen zonder steun van de bevolking heeft natuurlijk geen enkele zin. Het moet ook niet speciaal Moskou zijn. Het kan net zo goed een nieuwe staatsvorm worden op de plek van de huidige districten Belgorod, Brjansk en Koersk.’

De video’s die jullie maken lijken vooral toegespitst op een jong publiek. Heeft het RDK veel aanhang onder Russische jongeren?

‘Ja, vooral na operaties in Rusland merken we dat. Er zijn verschillende mensen die in Rusland bereid zijn tot sabotageacties. Er zijn er die naar ons willen komen om mee te vechten. We pakken elk contact op. De bekendheid van ons korps neemt met de dag toe. Zodra duidelijk zal zijn dat Rusland de oorlog zal verliezen, zal de toestroom in een nog hogere versnelling geraken.’

Je was aanwezig bij alle operaties in Rusland. Hoe reageerden inwoners?

‘Het is een grensregio waar we onze operaties uitvoeren. Er zijn in principe alleen gepensioneerden overgebleven en mensen met een zeer lage levenstandaard. Ieder ander die iets verdient probeert daar weg te komen, omdat het gewoon gevaarlijk is er te wonen. De meeste inwoners vertrekken halsoverkop of verstoppen zich als een operatie begint. Soms is er iemand — zoals een man die we konden filmen — die luistert naar wat we te vertellen hebben. Die blijven dan meestal neutraal, omdat ze bang zijn iets verkeerds te zeggen. Wat we wel meemaken is dat mensen uit naburige regio’s contact opnemen, zodra ze over een actie horen. Er waren een paar jongens die zeiden: “We nemen opa’s jachtgeweer, stappen in de auto en komen eraan om jullie te helpen.”’

En die kwamen echt?

‘Jazeker, die kwamen en hebben zich bij ons aangesloten. Maar we kijken goed uit. Alleen mensen met militaire ervaring weten waar ze aan beginnen. Sommige burgers die nog nooit iets met het leger te maken hadden, moesten we om hun eigen bestwil weigeren. Als die zich bij ons aan hadden gesloten, zouden ze nu al dood zijn.’

Waarom de codenaam ‘Fortuna’?

‘Ik ben nog nooit staande gehouden aan een controlepost.’