JavaScript is required for this website to work.
post

Schotland en Catalonië: het aftellen kan beginnen

Karl Drabbe2/9/2014Leestijd 3 minuten

Twee belangrijke data in het autonomieproces van Schotten en Catalanen naderen: 18 september (referendum in Schotland) en 11 september (nationale feestdag Catalonië; opstapje in de campagne naar het referendum op 9 november). Een stand van zaken.

Aangeboden door de abonnees van Doorbraak

Dit gratis artikel wordt u aangeboden door onze betalende abonnees. Als abonnee kan u ook alle plus-artikelen lezen. Doorbreek de bubbel vanaf €4.99/maand.

Ik neem ook een abonnement

A fortnight

Gisteren was het de laatste dag dat Schotten zich konden laten registreren om op 18 september hun beslissende stem over de toekomst van Schotland uit te brengen. De komende dagen zullen we wel tal van analyses krijgen van de regio’s waar meer of minder dan gemiddeld kiezers zich lieten registreren. Polls zullen op het publiek worden losgelaten. Analyses over wat die registraties betekenen. Yes-kiezers zouden volgens eerdere enquêtes meer gestimuleerd zijn om te gaan stemmen. Maar wereldwijd blijkt een ‘neen’ een meer evidente stem te zijn in referenda. Het wordt ook uitkijken naar analyses van aantallen mannen en vrouwen die geregistreerd zijn. Want zelfs daar deed het gereputeerde poll-bureau YouGov onderzoek naar; vrouwen zouden meer naar een ‘no’ geneigd zijn, berichtten we eerder al. Kieskringen met meer SNP-, Groen of extreemlinkse kiezers zullen eerder pro stemmen dan Labour of LibDems, ooit een machtige partij in Schotland, vandaag amper een schim van haar roemrijke liberale verleden. Groter nog wel dan de Tories, maar zoals het spreekwoord zegt: er zitten meer panda’s in de zoo van Edinburgh, dan Schotse Conservatieven in het parlement van Westminster.

Op amper zestien dagen voor de legendarische stembusslag wordt er druk gespeculeerd. In de jongste peiling, gisteren bekend gemaakt door YouGov was de spreidstand tussen beide kampen geslonken: 53% neen, 47% ja. De ja-groep wordt groter. Onder andere het jongste televisiedebat heeft daartoe bijgedragen. Omtrent dezelfde tijd bevestigde ‘Better Together’-boegbeeld Alistair Darling dat ‘we uiteraard een succesvolle onafhankelijke staat zouden kunnen vormen.’ Het beweegt dus nog in alle richtingen.

Het is nu aftellen geblazen. Nog vijftien dagen. En als het een ‘neen’ wordt, staat Alex Salmond voor een dubbele uitdaging: een ‘DevMax’ onderhandelen – maximale devolutie of defederalisering – gesteund door de helft van de Schotten. En na de Schotse parlementsverkiezingen van 201 in het zadel blijven. Want verliezen op 18 september kan ook de neergang van zijn partij betekenen. Groenen en extreemlinkse nationalisten wrijven nu al in hun handen.

 

V van Catalonië

Ook in Catalonië wordt druk campagne gevoerd  voor een ‘ja’. Catalanen krijgen echter twee vragen voorgeschoteld, losjesweg vertaald: ‘(1) Moet Catalonië een staat worden?’ en ‘(2) Moet Catalonië desgewenst een onafhankelijke staat worden’. Voor vraag 1 blijkt er volgens de laatste polls een meerderheid te bestaan. De meerderheid voor vraag twee is overweldigend. Kortweg komt het erop neer dat meer dan 8 op de 10 autonomisten – die op zich al een meerderheid vormen – effectief onafhankelijkheid willen.

Net als de Schotse ‘yes’-campagne, worden in Catalonië de meest originele stunts uitgehaald om aandacht te krijgen voor de ‘si/si’-campagne. Daarbij wordt opmerkelijk veel naar het buitenland gekeken en verwezen. De Catalanen – 7,5 miljoen inwoners; Spanje telt er 47 miljoen – voelen zich volwassen genoeg om zich rechtstreeks tot Angela Merkel, David Cameron of Martin Schulz te richten. Of ze bouwden afgelopen lente in diverse Europese steden hun typische ‘castells’ – torens van mensen – om aandacht te vragen voor hun roep naar (meer) zelfbestuur.

Elk jaar op 11 september viert Catalonië zijn nationale feestdag, zijn ‘Diada Nacional’. En ook die gaat doorgaans gepaard met veel geel-rood vlaggengezwaai en massamobilisaties. Voorbije jaren kwamen tot meer dan een miljoen mensen tegelijk op straat om voor meer autonomie te betogen. De ‘Via Catalana cap a la Independència’ – een menselijke ketting langsheen de bijna 500 km tellende Catalaanse (regionale) kust – bracht vorig jaar meer dan 1,5 miljoen mensen op de been.

De jongste dagen stuntten de catalanisten door in diverse wereldsteden een grote ‘V’ te vormen. Dat gaat zo: ze vormen een menselijke ketting in twee straten die vanuit een gezamenlijk punt vertrekken. Het internationale symbool voor ‘vrijheid’, niet echt afgekeken van de jongste N-VA-campagne, want de ‘V’ staat ook voor ‘voluntat’ (de wil), ‘votar’ (het stemmen) en ‘via’ (de weg).

Met die ‘V’ in o.a. Brussel, Utrecht of Londen, maar ook Washington, Boston, New York … en het Zuid-Koreaanse Seoel wil de Catalaanse beweging haar zaak ‘internationaliseren’ én de Catalanen oproepen op 11 september massaal op straat te komen ‘om hun democratische wil door te zetten met het referendum van 9 november’. ‘Arà es l’hora.’ Nu is het momentum. Het zou wel eens kunnen dat de Catalanen dat effectief zullen beleven.

En dan is het afwachten. Afwachten hoe Madrid zal reageren – totnogtoe liet de conservatieve regering weten het referendum niet te accepteren, wat de uitslag ook mag zijn. Premier Rajoy was afgelopen weekend erg duidelijk: ‘Ik zal geen enkele schending van de wet tolereren. Er is geen democratie zonder recht.’ Hij waarschuwde de Catalaanse minister-president verder nog ‘de rode lijn niet over te steken’. Reden te meer dat de Catalanen zo sterk op de democratische volkswil en de democratische procedure van het referendum inzetten.

Afwachten ten slotte wordt het ook hoe Brussel zal reageren – kan Catalonië lidstaat van de EU worden of niet? De laatste grote enquëte – die alweer van eind april dateert – geeft 57,6% op de eerste vraag en daarvan 81,8% ja op de tweede vraag, de onafhankelijkheidsvraag.

Ook hier dus aftellen. Tot 9 november.

Zouden de wijze woorden van Wilfried Martens ook opgaan voor referenda – ‘elke verkiezing heeft zijn verrassing’?


Foto: Catalaanse V in het Jubelpark, 30 augustus 2014. (c) ANC

 

Karl Drabbe is uitgever van ERTSBERG. Hij is historicus en wereldreiziger en werkt al sinds 1993 mee aan Doorbraak.

Commentaren en reacties