JavaScript is required for this website to work.
Europa

Schotland wil in de interne EU–markt blijven

Theo Lansloot30/12/2016Leestijd 3 minuten

Minister-president Nicola Sturgeon wil Schotland in de de interne markt houden maar vangt bot bij de Britse premier.

Aangeboden door de abonnees van Doorbraak

Dit gratis artikel wordt u aangeboden door onze betalende abonnees. Als abonnee kan u ook alle plus-artikelen lezen. Doorbreek de bubbel vanaf €4.99/maand.

Ik neem ook een abonnement

Op 20 december maakte de Schotse minister–president officieel bekend hoe zij de toekomst van Schotland in Europa ziet. Haar plan staat in een 60 pagina’s lang document: ‘Scotland’s place in Europe’. Daarmee hoopt zij de volgens haar voor haar land verschrikkelijke gevolgen van het vertrek uit de eenheidsmarkt te vermijden.

De eerste optie is heel het VK in de interne markt te houden doordat het lid zou worden van de Europese Economische Ruimte die momenteel bestaat uit de 28 EU-lidstaten, Noorwegen, IJsland en Liechtenstein. Om dit doel te bereiken ziet het Schotse plan als eerste stap dat het VK toetreedt tot de Europese Vrijhandelsassociatie, beter bekend onder de Engelstalige afkorting EFTA. Vervolgens zou het VK dan lid worden van de Europese Economische Ruimte.

Volgens Sturgeon heeft het voor heel het VK economisch geen zin de eenheidsmarkt te verlaten en dus is het volgens haar, ook na de brexit, democratisch volledig verantwoord dit niet te doen. Zij erkent dat de uitslag van de volksraadpleging de overheid in Engeland en Wales er toe verplicht het VK uit de EU te halen, maar aanvaardt niet dat dit ook voor de interne markt geldt.

Als de Britse regering beslist zowel de eenheidsmarkt als de EU te verlaten om zo onder meer de immigratie beter te kunnen beheersen, zal de Schotse regering een gedifferentieerde oplossing eisen. Schotland zou dan wel in het VK blijven maar zelf lid worden van de EFTA en van de Europese Economische Ruimte. Dit betekent geenszins dat er aan de Engels-Schotse grens invoerrechten zouden worden geheven of dat het personenverkeer daar zou worden gecontroleerd.  Volgens Edinburgh, vergt deze optie geen concessies van het VK noch van de lidstaten van de Europese Economische Ruimte. De gedifferentieerde oplossing moet wel duidelijk maken dat Schotland niet verplicht is uit de interne EU-markt te treden en dat de grote meerderheid van Schotten en EU-burgers dat overigens niet willen.

Het Schots plan gaat er dus van uit dat het VK de EU zal verlaten en zich waarschijnlijk ook uit de eenheidsmarkt zal terugtrekken, maar dreigt niet alsdan onmiddellijk de onafhankelijkheid uit te roepen. Het vermeldt wel dat volgens de Schotse regering onafhankelijkheid op lange termijn voor Schotland het best is.

De in het document gedane voorstellen vloeien voort uit de opdracht van het Schotse parlement aan de regering om na de brexit alle mogelijkheden te onderzoeken om de betrekkingen tussen Schotland en de EU veilig te stellen.

Als de Britse regering de voorstellen verwerpt sluit premier Sturgeon een volksraadpleging over onafhankelijkheid niet uit. Haar voorganger, Alex Salmond, verklaarde zelfs dat die al kan plaatsvinden voordat het VK met de EU tot een brexit-akkoord komt.

Sturgeon beschouwt haar plan als een compromis om ten bate van het algemeen belang van heel het VK een zo groot mogelijke consensus tot stand te brengen. Zij hoopte dat de Britse regering even compromisbereid en inschikkelijk zou zijn.

Britse Premier Theresa May

Nauwelijks was het Schotse plan op 20 december bekend gemaakt of May bestempelde het al als onbruikbaar en berustend op onaanvaardbare aanspraken betreffende Schotland ’s positie binnen het VK. Naar eigen zeggen blijft zij wel open staan voor positieve bijdragen zijdens gedecentraliseerde instanties.

In een debat in het Lager Huis verklaarde May dat de onderhandelingen met de EU over de brexit zullen gevoerd worden namens het Verenigd Koninkrijk. Zij zag niet in waarom Schotland nu zo nodig nog eens een onafhankelijkheidsreferendum zou houden. Een onafhankelijk Schotland, zo zei ze nog, zou geen EU-lidstaat zijn en geen deel uitmaken van de eenheidsmarkt en zij benadrukte dat de interne VK-markt voor Schotland viermaal belangrijker is dan de EU-eenheidsmarkt.

Die bewering staat op losse schroeven, want de EU heeft tot dusver niet echt uitgemaakt of een onafhankelijk geworden deel van een van de lidstaten al dan niet automatisch lid blijft. Zo’n geval heeft zich immers tot dusver nooit voorgedaan.

Spanje

Niet verwonderlijk was Madrid er als de kippen bij om het Schotse plan te verwerpen. De vrees is immers dat Catalonië dezelfde weg opgaat. In een interview  met ‘The Times’ verklaarde Staatssecretaris Jorge Toledo dat als het VK uit de eenheidsmarkt stapt dat geldt voor heel het VK.

De vicepremier van Catalonië, Oriol Junqueras daarentegen meende dat het Schotse plan bewijst dat met genoeg politieke wil alles mogelijk is. Hij meende dat Europa zal tegemoetkomen aan het Schotse verlangen naar een gedifferentieerde oplossing als dat door zowel de Britse als de Schotse regering wordt gevraagd.

Vlaanderen

Het hoeft verder geen betoog dat Vlaanderen zorgvuldig in de gaten dient te houden hoe de betrekkingen tussen de EU en Schotland zich verder ontwikkelen.

 

Dit artikel kadert in het project ‘Soevereiniteitsbewegingen in Europa’ dat tot stand komt met de steun van de Vlaamse overheid. 


Foto: (c) Reporters

Theo Lansloot (1931 -2020) was licentiaat handels- en financiële wetenschappen. Hij was als ambassadeur op rust publicist bij verschillende media. Door zijn professionele achtergrond was hij welbeslagen inzake diplomatie en internationale politiek. Ook volgde Theo de verhoudingen tussen Nederland en Vlaanderen op de voet.

Commentaren en reacties