Schotse democratie volwassener dan ooit

Kort voor het onafhankelijkheidsreferendum van 18 september beweerde ik al dat wat de uitslag van het referendum ook zou zijn, de Schotse democratie de grote winnaar is. Het referendum is een ontzettend belangrijk instrument geweest in de verdere nation building van Schotland enerzijds, en voor de politieke awakening van vele Schotse burgers anderzijds.

Zo naïef was die stelling niet. Een recente studie van de politicoloog Jan Eichhorn wijst immers uit dat de democratische participatie in Schotland exponentieel is toegenomen onder de bevolking. ‘Ga naar een publieke meeting in Schotland, en je loopt er honderden mensen tegen het lijf,’ zegt Willie Sullivan, de directeur van de Schotse afdeling van Electoral Reform Society. Dat was niet altijd het geval: ‘ga enkele jaren terug en je zou er slechts enkelingen ontmoet hebben, die geïnteresseerd zijn in politiek.’

Een op 16 maart bekend gemaakte studie van de universiteit van Edinburgh staaft die stelling. Het referendum heeft ervoor gezorgd dat de Schotten zich zijn gaan interesseren in hun politieke lotsbestemming én ze zich ook gaan engageren zijn in het publieke debat. Zelfs Schotse tieners (18-19-jarigen) zijn meer gemotiveerd om volgende keer te gaan stemmen (in het VK bestaat er geen opkomstplicht zoals in België). 65% wil naar de stembus – in 2011 was dat maar 30%. En een op vijf tieners gaf aan afgelopen jaar deel te hebben genomen aan een politieke meeting.

Volgens Sullivan werkte het referendum als een catalysator voor politieke betrokkenheid benoorden de muur van Hadrianus. De onderzoeker schuwt de grote woorden niet: het referendum zorgde voor een soort van een ‘constitutional convention on how Britain should be governed’.

Zoals de petits vicaires en de Davidsfonds-leerkrachten voor de Tweede Wereldoorlog collegeleerlingen stimuleerden voor de Vlaamse kwestie, zo ook hebben onafhankelijkheidsdebatten op Schotse scholen gezorgd voor het politieke ontwaken van de tieners. Want de groep tussen 20 en 24 jaar lijkt al minder geëngageerd (ca. 55%) dan hun jongere vrienden. Ook de nieuwe sociale media en de afkeer voor de traditionele partijen – de SNP groeide ondertussen uit van een partij van amper 20 000 leden tot meer dan 100 000, en dat op amper zes maanden tijd – hebben hun effect.

De erfenis van het referendum is – behoudens een nieuw referendum in de volgende legislatuur – een meer politiek bewuste Schotse natie, en vooral een meer politiek én nationaal bewuste generatie jongeren. De Vlaamse Beweging weet wat te doen.

Foto: (c) Reporters