Sinterklaas bestaat

Ik heb maar één keer per jaar de kans om de goedheilig man voor mijn karretje te spannen. Het is al bijna te laat, wanneer ik dit neerpen. Het roet dat de veegpieten hebben gemaakt is neergedwarreld. Toch ga ik mij de kans dit jaar niet laten ontglippen. Dat komt omdat ik het boek las van Steven Utsi, Nu het nog kan. Utsi, stafmedewerker bij de Vlaamse Volksbeweging (VVB), vraagt zich af hoe het recht dat de Vlamingen kunnen laten gelden op een eigen republiek kan veranderen in een internationaal wettelijke toestand. Hij legt uit dat een groot deel van de typisch Europese manier van denken gaat over hoe sommige dingen veranderen en andere dan weer niet. Verandering houdt ons bezig, het verwondert ons. Het evolutiedenken, maar ook het crisisdenken zijn typisch Europees. Utsi put hieruit om de Vlaamse natie uit te nodigen om minder te rekenen en berekenen en om zich minder te bezondigen aan historische muggenzifterij. In plaats daarvan moet democratische bevlogenheid komen. Af en toe valt het woord ‘revolutie’ in zijn boek.

Maar eerst over sinterklaas. ‘Bestaat’ deze milde weldoener niet meer op het moment dat je eigen kinderen doorhebben dat het mama en papa zijn die de geschenkjes voor de haard leggen? De vraag stellen, is ze al wat beantwoorden. Ik heb het met mijn eigen kinderen gezien: graag houden ze zelf de schijn op omdat het feest (en de cadeautjes!) op zich zo leuk zijn. Ze wensen zo graag dat het feest in hun gezin nog enkele jaren meegaat. Op het moment dat je eigen kinderen weten hoe de vork in de steel zit, zijn er elders tienduizenden peuters die voor de eerste keer bewust het feest vieren en helemaal in de ban zijn van de magie. Voor die jongens en meisjes liggen zeker nog vier of vijf intens beleefde, want geloofde, sinterklaasfeesten in het verschiet.

Het is een oefening, maar als ouder krijg je volop kansen om mee te groeien – te veranderen – in het sinterklaasverhaal. Er komt een tijd dat je de logistieke keten waarin de zwarte pieten volop meedraaien moet toelichten om vreemde elementen in het verhaal te redden. Ja, de sint brengt speelgoed dat ook in de winkel ligt, maar er is eveneens een gamma ‘witte producten’ die de pieten zélf maken in hun fabriek in Toledo. En ja, er is elke tien jaar of zo wel een nieuwe sinterklaas, want het is een heilig man, maar voor de rest een doodgewone sterfelijke bisschop. Want sinterklaas bestaat, maar gaat natuurlijk in essentie terug op een oud verhaal, leg je uit. Het zaadje van inzicht én behoud van de verwondering is geplant.

Dus: ja, sinterklaas bestaat wel degelijk, hier-en-nu. Zolang het verhaal dat je vertelt dat subtiele evenwicht maar opzoekt tussen het verlangen om de verwondering gaande te houden en de onvermijdelijke praktische vragen die volgen uit groei en ontwikkeling. Dat is ook de boodschap die Steven Utsi brengt in Nu het nog kan. Vlaanderen heeft al veel autonomie verworven. Toch gaat het onstuitbaar, zij het heel vaak met lange horten en korte stoten, verder de richting uit van meer en beter zelfbestuur. Utsi schrijft dat het in de lijn van de geschiedenis ligt, zonder dat hij zegt dat voor zijn part de geschiedenis stopt eenmaal de Vlaamse republiek bewaarheid is.

Centennationalisme staat of valt bij rekeningen die kloppen. Zo niet kan je maar beter Belgisch conservatief blijven denken. Ons verhaal van de Vlaamse identiteit is vloeibaar, maar er zit wel een lijn in. Of de Franse overwinning bij de Pevelenberg in 1304 de Vlaamse zege in de Guldensporenslag teniet deed of niet: dat doet geen enkele afbreuk aan de betekenis van wat er voor de muren van Kortrijk ooit is gebeurd. Daarom is een bedding nodig, in de vorm van een Vlaamse republiek. Voor mijn part hoeft ons verhaal niet mathematisch of historisch 100% te kloppen. ‘Post truth’ heet dat wat modieus vandaag. Waar ik Utsi in volg is dat Vlamingen minder krampachtig hun geschiedenis en identiteit moeten willen laten kloppen. Onbevangen een eigen republiek innemen, dat is collectief veel gezonder en dan schrijf je tenminste zelf wereldgeschiedenis.

Sinterklaas bestaat, maar vroeg of laat valt hij met zijn paard en pieten van het dak. Je kinderen blijven ongelovig achter, wat altijd een beetje jammer is. De Vlaamse republiek kan embryonaal nu al bestaan voor wie eraan wil werken. En wat meer is: het is een verhaal dat geen evenwichtsoefening op de smalle nok van een dak hoeft te zijn. Om de brede bedding te laten volstromen, volstaat het wat sluizen open te zetten. Als één Belgische grendel springt, dan gaan de andere meteen ook aan gruzelementen. Daarom hebben nood we aan een collectief existentialisme. En aan creativiteit. We moeten beseffen dat er de komende jaren veel op het spel staat. De manier waarop we bestaan, onze existentie zelf. Brexit, Trump, mogelijk Catalaanse onafhankelijkheid, terreurlegers ‘ante portas’: Vlaanderen zit in het oog van de storm. Door samen na te denken en nu al te handelen kunnen we datgene dat we willen in feite al voor een stuk aanwezig stellen.

‘J’assume, donc je suis’, stelden de Franse existentialisten ooit, met een knipoog naar Descartes. ‘Ik stel mij aanwezig, dus ik besta.’ Met een leeuwenvlag supporteren voor wielrenners, zich beraden over republikeinse waarden van het onafhankelijk Vlaanderen: het kan allemaal nú al en zo komt Vlaanderen, in de woorden van Paul Van Vliet, dichterbij met elk nieuw seizoen.

De auteur is algemeen voorzitter van de Vlaamse Volksbeweging.

foto (c) Reporters