Soms wil ik even tot een meute behoren

Op de vlucht voor mannen met kalasjnikovs kruipt een jonge vrouw uit het raam. Onder haar bengelende benen lopen andere concertgangers voor hun leven, langs lichamen die al niet meer bewegen. Ze beseft dat ze te hoog hangt om de sprong te wagen, en in al haar wanhoop roept ze het enige waar ze aan denkt, het enige dat er op dat moment echt toe doet en het enige dat ze nog weet: “Je suis enceinte. S’il vous plaît, je vais lâcher. Je suis enceinte“. 

Ik heb de beelden van de zwangere vrouw aan de Bataclan gezien op zaterdag, met mijn smartphone, in mijn luie zetel. En daarna opnieuw, elke nacht. Mijn eerste reactie was eenvoudig: ik hoop dat ze alle jihadi’s over de kling jagen. Ik hoop dat de Fransen toeslaan met de volle force de frappe ter beschikking van de Vijfde Republiek. Ik wil dat elke Syriëstrijder een trage dood sterft. Ik schaam me niet dat ik dat heb gedacht. Ik zou me schamen als ik dat niet had gedacht.

Er wordt meewarig gedaan over bange, blanke mensjes. Alsof angst geen logisch antwoord is op aberrante aanslagen. Alsof collectieve rouw vooral niet te lang mag duren, en snel plaats moet ruimen voor ratio, rust en realisme. Zinnen op wraak mag niet, want dat is primitief en tribaal. Het duurde niet lang, of er gingen in Europa stemmen op om de andere wang aan te bieden, om actief niets te doen, ‘want IS hoopt net dat we terugslaan’. Ik begrijp dat niet. 

Ik begrijp niet die mensen die hun afgrijzen slechts kort uitdrukken, als een haastig aanloopje naar wat ze veel liever willen zeggen: hun oude liedje over ongelijkheid, discriminatie en Israël. Geopolitieke analyses, zo kort na het drama: hoe doe je dat? Hoe geraak je voorbij al die diepmenselijke gruwel? 

Ik begrijp niet die mensen die klagen dat para’s in het straatbeeld alleen maar een subjectief veiligheidsgevoel dienen. Als de raid van Islamitische Staat iets heeft aangetoond, dan wel dat élk veiligheidsgevoel subjectief en relatief is. Burgers verdienen het op dit moment om zich iets veiliger te voelen, zelfs al is dat maar een gevoel. 

Ik begrijp niet die mensen die net nu hun kans schoon zien om hun grote gelijk te halen. Is het echt zo belangrijk dat jij het allemaal lang geleden voorspeld hebt? Is het zo interessant dat jouw rivaal iets meer aan te wrijven valt dan jezelf? Wil je eigenlijk wel gelijk krijgen, als het met zoveel bloed moet gebeuren? 

Ik begrijp niet die mensen die ons voorhouden dat er in andere delen van de wereld veel meer aanslagen zijn. Natuurlijk ben ik meer betrokken bij gebeurtenissen in mijn eigen deel van de wereld. Natuurlijk word ik meer aangegrepen door terrorisme in straten die ik ken, zalen waar ik ben geweest, met slachtoffers die familie konden zijn.

Het zal wel zijn dat we het hoofd koel moeten houden. Het Westen moet zich niet nog eens halsoverkop in allerlei oosterse avonturen storten. We mogen ons niet laten meeslepen door de hoogoplopende gevoelens van het eerste moment. Maar mag het even, ja? Er is in de straten van Parijs een religieuze politie opgedoken, die in naam van Allah het vuur opende op de ongelovigen. Krijgen we alsjeblief even de tijd om onze gevoelens de vrije loop te laten? 

Het voelt soms goed om op te gaan in een meute: een horde van allemaal onredelijke mensen die even alleen maar wraak willen. Tijdelijk niet alleen zijn met je woede en je onbegrip. Eenvoudige – dus aantrekkelijke – rechtvaardigheid. Even geloven dat alle kwaden uitgewist kunnen worden, als ze maar met gelijke munt betaald worden gezet. Het is niet waar, maar het helpt wel even. Dat emotioneel escapisme mag je ons niet afnemen. 

Ach, ik weet het allemaal niet. Maar met de zwangere vrouw aan de gevel van de Bataclan is het goed gekomen. Iemand heeft haar en haar kindje gered. Ze hebben haar niet te pakken gekregen. Ook dat biedt een beetje troost.