Spanje staat nog steeds op voet van oorlog met de Catalaanse independentisten. Nog maar net vierden we de eerste verjaardag van de uitspraak van het hooggerechtshof tegen negen politici en sociale leiders, die vandaag achter de tralies zitten, en dat voor negen tot dertien jaar lang. Maar dat is niet voldoende. Spanje wil de immuniteit van drie van de vijf independentistische Europese parlementsleden laten intrekken, om hen te kunnen laten veroordelen voor opruiing tegen de Spaanse staat.

Voor hun deelname aan de organisatie van het onafhankelijkheidsreferendum op 1 oktober 2017, bestrijdt Spanje de immuniteit van Carles Puigdemont, Toni Comín en Clara Ponsatí. Tegen de drie gewezen ministers bestaat er een uitleveringsbevel, maar België, Duitsland, noch het VK (waar Ponsatí verblijft als banneling) gaven daar gevolg aan. Alle drie zijn ze verkozen in het Europees Parlement voor de centrumpartij Junts per Catalunya.

Nadat Spanje eerst wettelijke middelen inzette om hem te beletten deel te nemen aan de Europese verkiezingen, werd Puigdemont toch verkozen met bijna een miljoen stemmen. Nadien werd bij het bureau van het Europees Parlement een procedure ingezet om te vermijden dat hij en Comín konden zetelen in de vergadering. Oriol Junquéres, verkozen in het Europees Parlement vanuit zijn gevangenis in Spanje, moet in zijn cel blijven.

Immuniteit

Het Spaanse hooggerechtshof vraagt nu om de immuniteit op te heffen van de drie Europese Parlementsleden, om hen te kunnen laten veroordelen in Spanje. Ze worden beticht van opruiing (in het Engels: ‘sedition’) en het misbruik van overheidsmiddelen. Spanje zou niet liever willen dan dat de volksvertegenwoordigers hun independentistische stem niet meer kunnen laten horen in het Europees halfrond.

Alleen, een Spaans gerechtshof kan niet aankloppen bij de Europese instellingen. Dus vond de eisende partij een parlementslid van de rechts-radicale Bulgaarse partij IMRO (Bulgaarse Nationale Beweging) om bij het bureau van het Europees Parlement een onderzoeksprocedure in te leiden tegen de drie bannelingen. Die procedure werd gisteren opgestart. In het slechtste geval zou die vier maanden duren.

JURI

Gisteren werd de procedure voor het Committe of Legal Affairs (JURI) ingeleid door het Bulgaarse EU-parlementslid Angel Dzhambazki. Vervolgens kunnen eisers en verdedigers hun pleidooi houden voor dat comité. Na debat en stemming in de jury, volgt er een plenaire stemming over de conclusies en voorstellen van het comité.

Het schoentje van van dat JURI-comité knelt echter. Dat bestaat uit 25 leden, waarvan vijf Spanjaarden (20%). Een drastische oververtegenwoordiging van Spanje met andere woorden. Geen van hen behoren tot regionalistische partijen. Wel is het extreemrechtse Vox vertegenwoordigd. Het is trouwens die laatste partij op wier vraag de zaak aanhangig werd gemaakt. Naast de Spaanse staat was ook Vox eisende partij in het proces vorig jaar tegen de negen huidige politieke gevangenen.

De advocaten zullen onder meer uitspelen dat parlementsleden uit hetzelfde land of uit dezelfde politieke groep geen zaak omtrent immuniteit kunnen aanspannen. Aan de eerste eis is voldaan; daarvoor tekent de vermelde Dzhambazki van de anti-immigratie en antiholebipartij IMRO. Het tweede element stelt de eisende partij voor een probleem, vermits Vox deel uitmaakt van dezelfde politieke groep als IMRO, dat de ‘rapporteur’ levert. Ook dat de voorzitter van JURI, Ciudadanos-parlementslid Adrián Vázquez, de drie zaken tezamen leidt, zal worden gewraakt door de verdediging.

Reactie N-VA

Geert Bourgeois maakt deel uit van diezelfde conservatieve ECR-fractie in het Europees Parlement. Gevraagd naar een reactie zegt hij ferm: ‘Er zijn absoluut geen feiten op basis waarvan men de immuniteit kan opheffen. Puigdemont, Comín en Ponsatí kwamen op voor hun politieke ideeën, er is enkel sprake van geweldloos verzet, en je kan hen geen zelfverrijking aanwrijven. Het proces dat men nu wil voeren heeft alle schijn van een politiek proces, een proces op basis van politieke drijfveren. Hun advocaten zullen dat argument wel inroepen. Het gaat hier niet om gemeenrechtelijke criminele feiten, dat is een belangrijk onderscheid.’

Als het tot een stemming komt over de immuniteit van de drie collega’s, zal de N-VA onafhankelijk haar koers bepalen, ook al is ze lid van dezelfde fractie als eisende partij Vox. ‘Wij bepalen altijd zelf onze koers. Zo’n fractie in het Europees Parlement kan je echt niet vergelijken met een fractie in het Vlaams of federale parlement. Of we nu lid zijn van ECR of niet, wij bepalen onafhankelijk ons stemgedrag.’

Verdediging

De advocaten Josep Costa en Gonzalo Boye zullen de drie catalanistische Europese parlementsleden verdedigen. Beiden verdedigen Puigdemont al sinds hij Spanje ontvluchtte. Zij zijn bereid om de strijd te voeren tot op het niveau van het Europees Hof van Justitie. Tenminste mocht het Europees Parlement de immuniteit van de drie verkozenen opheffen. Momenteel zijn de parlementsleden zelf niet welkom in de vergaderingen, al zal het JURI-comité hen wel horen op 7 december.

On December 7, it will be 3 years since the great demonstration for the independence of Catalonia and against political repression took place in Brussels. A good day to defend our rights at the heart of the most important institution of European democracy. #NoSurrender

— Carles Puigdemont (@KRLS) November 16, 2020

Voor de zoveelste keer vindt er een juridische veldslag plaats. En opnieuw over de vraag of Catalaanse politici effectief kunnen beticht worden van opruiing en misbruik van overheidsmiddelen. Alvast rechtbanken in Duitsland (Schleswig-Holstein), België en het Verenigd Koninkrijk, legden die aantijgingen naast zich neer. Ze weigerden op basis daarvan de catalanisten uit te leveren aan Spanje.

Catalaanse verkiezingen

De stemming over de unanimiteit is ten vroegste voor de eerste helft van februari. Al zal een en ander afhangen van de snelheid van de vertaaldiensten van het parlement. Op 14 februari zijn er parlementsverkiezingen gepland in Catalonië. Puigdemont zal er allicht lijstduwer zijn in de grootste kieskring, Barcelona. Zijn centristische partij Junts wil hem opnieuw uitspelen als symbool van het independentisme en boegbeeld van de campagne. Met een beetje hulp van het Europees Parlement, moet hij wel verkozen geraken. Bij de Europese Parlementsverkiezingen was Puigdemont al de populairste politicus van Catalonië.