Biden en Poetin ontmoeten elkaar op 16 juni in Genève. Beide partijen zeggen dat we van deze top weinig moeten verwachten, maar het kan geen kwaad dat beide staatshoofden met elkaar eens kennis maken. Het was al van 2001 geleden dat ze nog in elkaars ogen hebben gekeken. Poetin wil dat zijn land met alle eer als een supermacht wordt behandeld ondanks het feit dat het dat alleen nog is op gebied van atoomwapens. Biden is er op uit de morele, militaire en economische suprematie van de Verenigde Staten bevestigd te zien. Dus de vijandige Koude Oorlogssfeer blijft gegarandeerd.

Je zou je kunnen afvragen waarom die vijandige sfeer nog moet. Iedereen ziet toch dat China steeds machtiger wordt ten koste van beide grote naties. Waarom klitten ze niet dichter bij elkaar en sluiten ze geen soort van bondgenootschap tegen China?

Het blijkbaar eeuwige Amerikaanse industrieel-militair complex

Dit kan natuurlijk niet. De voor altijd vermaledijde president Trump heeft enkele voorzichtige passen in die richting willen zetten, maar hij kreeg het totale Amerikaanse establishment tegen zich. Dit is trouwens een van de voornaamste redenen waarom hij voor eeuwig in ongenade is gevallen.

Sinds het begin van de Koude Oorlog bereidt het Amerikaanse leger zich voor op 2,5 oorlogen. Dat is een erfenis van de Tweede Wereldoorlog toen het zowel Duitsland als Japan moest bestrijden. Nu zouden de VS op hetzelfde ogenblik zowel de militaire giganten China en Rusland moeten aankunnen en in staat zijn tussen te komen in een aantal lokale conflicten genre Afghanistan en Syrië. Dit is maar mogelijk mits het inzetten van vele honderden legerbasissen in de wereld en een gigantisch militair budget, groter dan dat van China, Rusland en alle NAVO-landen samen. Voor 2019 ging het bij benadering om 1.250 miljard dollar.

Je moet geen eeuwige contestant zoals de taalgeleerde Noam Chomsky zijn om te beseffen dat het machtige Amerikaanse leger en de oppermachtige oorlogsindustrie de krachtigste drukkingsgroep van de Verenigde Staten zijn. Dat industrieel-militair complex waar generaal en later president Eisenhouwer destijds al voor waarschuwde, wil verder groeien en bloeien en vooral torenhoge winsten maken. Een eventueel harmonisch samenleven met Rusland is dus uitgesloten. Oh ja, de Russen zijn uiteraard geen koorknapen. Ook zij beschikken over een industrieel-militair complex met dezelfde doelstellingen als de Amerikaanse collega’s, maar de politieke macht die ervan uitgaat is sterker in de VS. Poetin kan het indien nodig in toom houden, ook al omdat de Russische economie zwakker is en er minder aan bewapening kan besteed worden.

Het Russisch-Chinese bondgenootschap

In de internationale politiek bestaan, in tegenstelling tot wat men vroeger dacht, geen wetmatigheden. Er bestaan wel gewoontes. Telkens de VS Poetin politiek zwaar aanvallen, vlucht hij in de armen van zijn Chinese collega-dictator voor het leven. Soms voeren Chinezen en Russen om de Amerikanen uit te dagen militaire oefeningen uit met elkaar. Betekent dit dat ze een geheim of openbaar militair bondgenootschap hebben? Helemaal niet. In wezen zijn het vijanden en hebben Russen en Amerikanen meer affiniteiten met elkaar dan Chinezen en Russen.

Het is geen stereotiepe uitspraak dat Chinezen een sterk geheugen hebben en lang geduld kunnen uitoefenen vooraleer ze hun doel bereiken. Voor de Chinese leiders zijn de Russen blanke kolonisatoren die in de schandelijke en vernederende 19de eeuw zoals de Engelsen grote gebieden van China hebben gestolen. In de 20ste eeuw hebben ze via de Comintern het communisme naar China gebracht, maar hebben ze kameraad Mao erg beledigd door hem het Russische model te willen opdringen. Mao heeft die ongeletterde boerenpummel Chroesjtsjov, die niet kon zwemmen, in 1958 een lesje geleerd door hem met een binnenband van een auto rond zijn dikke buik in zijn zwembad hulpeloos te laten dobberen.

In 1963 volgde het schisma tussen de twee communistische partijen. Mao wilde niet aan de Russen gehoorzamen en bouwde een eigen communistische leer uit. In feite waren beide landen in een soort van Koude Oorlog met elkaar gewikkeld. Het hoogtepunt van de spanning kwam toen Chinese troepen onverwacht op 2 maart 1969 het eiland Damanski in de Oesoerivier op een Russisch garnizoen veroverden. Tot de wapenstilstand op 11 september 1969 werden kleine veldslagen uitgevochten. De Russische leider Brezjnev zocht contact met de nieuwe Amerikaanse president Nixon en zijn latere minister Kissinger om samen een actie tegen China te ondernemen. Hij wilde met Amerikaanse instemming de Chinese kerncentrale Lobnor uitschakelen. De Amerikanen adviseerden negatief.

Het Chinese mirakel

Om de hoofdvijand de Sovjetunie beter te bestrijden deed Mao een beroep op zijn tweede vijand, de VS. De Amerikanen gingen er om dezelfde reden als de Chinezen op in. Ook hun hoofdvijand was de Sovjetunie. Dit impliciete bondgenootschap bleef tot het einde van de Koude Oorlog.

Wat na de dood van Mao in 1976 gebeurde weet iedereen. Door het kapitalisme toe te laten voltrok zich het Chinese mirakel. China is vermoedelijk nu al de grootste economische macht ter wereld en wordt door iedereen gevreesd, en zeer zeker door de Russen met wie ze een aantal economische verdragen hebben afgesloten. De Russen hebben het grootste land ter wereld voor 145.000.000 mensen. China is kleiner en bevat vele onbewoonbare gebieden voor 1.400.000.000 mensen. Grote delen van Siberië zijn ontvolkt en trekken vele Chinezen aan die er zich vestigen. Behoorden deze gebieden niet toe aan het Chinese keizerrijk? Poetin weet niet goed hoe hij daarmee moet omgaan.

Poetin en Xi gaan schijnbaar op voet van gelijkheid met elkaar om. Dit kan omdat de VS nog steeds hun potentiële gemeenschappelijke vijand zijn. Maar Xi voelt zich veruit de meerdere op de vroegere kolonisator. Op alle gebieden — het militaire voorlopig nog uitgezonderd — is China ver vooruit op Rusland. Poetin mag nog energie leveren. Voor de rest ervaart hij steeds meer de Chinese druk. Ook op het nieuwe Russische paradepaardje. Door de opwarming van de aarde kan Rusland een nieuwe kortere noordelijke scheepvaartroute naar Europa en de Atlantische oceaan ontwikkelen. Rusland wil dit project zoveel mogelijk in eigen handen houden. Natuurlijk wil China ongevraagd aan dit strategisch project meewerken. Ze beschikken over kapitaal en technologie. Rusland kan ze moeilijk afwimpelen.

Maar indien….

Kissinger, die eindelijk wijs is geworden, vindt dat zijn land helemaal anders met Rusland moet omgaan. Rusland bedreigt de VS en Europa niet echt. Vijandschap is dus niet meer nodig. Omdat beiden de Chinezen vrezen zou een bondgenootschap eerder aangewezen zijn. Maar omdat dat misschien een stap te ver is moeten de VS zowel met China als met Rusland vriendschappelijk omgaan. Indien China te imperialistisch wordt kan dan gemakkelijk met Rusland samengespannen worden. Dan zit China in een tang, ook al omdat India omwille van de cultuurverschillen nooit voor China zal kiezen.

En Europa? Zolang de NAVO bestaat zal Europa doen wat de Amerikanen voorschrijven.