‘Zolang partijen als de ISLAM-partij deel zijn van het politiek proces, kan je hen aanpakken binnen de contouren daarvan: met standpunten en argumenten, met verkiezingen en onderhandelingen,’ aldus Sarah Claerhout op Knack.be (12/04). Zeer juist. En nog: ‘Je kan hen bekampen in de publieke arena door superieure ideeën te plaatsen tegenover hun armoedig gedachtegoed. Eens je ze verbiedt en het maatschappelijk ongenoegen ondergronds gaat, kan dat alles niet meer.’ Volkomen akkoord.

Kracht van democratie

Claerhout ziet in het vermogen om ook partijen te laten bestaan die tegen de algemene consensus ingaan, of zelfs tegen de algemeen gedeelde waarden, de kracht van de Europese democratie. Ze vergelijkt dit met het model van de VS waar dit niet zou kunnen. Ze vergeet daarbij gemakshalve dat zelfs de nazipartij in de VS wettig (maar extreem marginaal) bestaat.

Ze vergeet ook gemakshalve dat Europa door het slijk van fascisme en nazisme is moeten baggeren om zijn democratie te consolideren; dat die ‘Europese burgeroorlog’ maar dik zeventig jaar achter ons ligt; en dat het twee keer de vermaledijde VS nodig heeft gehad om de bevrijding uit die barbarij te realiseren. Een VS die al ongeveer 150 jaar lang (sinds 1865) géén interne burgeroorlog meer heeft gekend, maar zijn maatschappelijke spanningen via nationale dialoog heeft weten op te lossen (of voor zich uit te schuiven), zonder dat iemand ooit ernstig het gezag van de verkozen uitvoerende macht in vraag heeft gesteld.

Mocro-oorlog

Van gebrek aan historisch bewustzijn bij Sarah Claerhout gesproken. Maar ze gaat maar echt uit de bocht als zij niet eens aan historische analyse doet, maar aan sociologische of antropologische observatie. ‘Het ongenoegen dat leefde bij bepaalde groepen koos [in de VS] een andere weg om zich te manifesteren,’ zegt ze: ‘De weg van de georganiseerde misdaad.’ Haar bewijs: ‘Zowat elke groep die naar de VS migreerde de laatste twee eeuwen, kreeg daar zijn eigen maffia of bendes. Of het nu Italianen, Ieren, Mexicanen, Chinezen of Afro-Amerikanen zijn, hun ontevredenheid over hun bestaan in de Amerikaanse samenleving kreeg zelden een politieke vertaling, maar altijd wel een criminele.’

Je vraagt je echt af in welk een wereld die dame leeft. Heeft zij dan nooit gehoord van de Mocro-oorlog die sinds 2012 in Amsterdam woedt, die al vijf jaar geleden is overgewaaid naar Antwerpen, en die naar verluidt al minstens achttien moorden als gevolg heeft? Of over de Albanese portiersmafia in de Antwerpse stationsbuurt?

Twee dingen vallen mij alleszins op: Nederland is dankzij zijn kiesstelsel, dat elke marginale maatschappelijke stem valideert, bijna een model van wat Claerhout bejubelt. Maar net daar lijkt de georganiseerde criminaliteit welig te tieren. En ten tweede: Claerhout vertrekt voor haar redenering niet vanuit de werkelijkheid, maar vanuit een ideologisch model, dat van het ‘sociaal banditisme’ zoals geformuleerd door Erich Hobshawm. Elke pooier of drugdealer wordt in haar redenering een moderne Robin Hood.

Als iets de Europese politieke mentaliteit decennialang heeft verziekt, in tegenstelling tot de Amerikaanse, dan is het evenwel de nadruk op ideologie eerder dan op pragmatisme. Dat maakt van de Amerikaanse samenleving natuurlijk geen ideale samenleving, uiteraard niet. Maar de stelling van Sarah Claerhout lijkt eerder te zijn ingegeven door ideologische vooroordelen, dan door serieuze observatie, en blokkeert elke ernstige analyse van hoe radicalisme zich manifesteert en ontplooit.

sociaal banditisme

Nooit gehoord van de Mocro-oorlog