JavaScript is required for this website to work.
post

Tintelingen te Landegem

ColumnJohan Sanctorum10/8/2016Leestijd 3 minuten

Als postbodes al onwel worden bij het zicht van een pakje suiker, treedt ’terreur’ in een nieuwe fase…

Aangeboden door de abonnees van Doorbraak

Dit gratis artikel wordt u aangeboden door onze betalende abonnees. Als abonnee kan u ook alle plus-artikelen lezen. Doorbreek de bubbel vanaf €4.99/maand.

Ik neem ook een abonnement
Ik weet niet of het iemand opgevallen is, maar bij het terreurdreigingscentrum OCAD moeten ze dit echt eens nader analyseren. In het Oost-Vlaamse Landegem is een postbode verleden maandag het slachtoffer geworden van een anthrax-besmetting via een gescheurde enveloppe waarin een wit goedje zat. Anthrax is een uiterst giftige bacterie die miltvuur veroorzaakt, zich snel verspreidt, en zo als biologisch wapen kan gebruikt worden door allerlei lieden met slechte bedoelingen.
‘Hij kreeg tintelende vingers en werd onwel’, lezen we in de krant. Zijn dienstchef, een vrouw (ook dat staat er nadrukkelijk, voorwaar geen onbelangrijk detail), kwam ter plaatse en ‘kreeg ook tintelingen in het gezicht’. Beiden werden afgevoerd naar het ziekenhuis, inclusief uitgebreide quarantaine-maatregelen. Bij nader onderzoek bleek het wit poeder echter gewone suiker vermengd met wat paardenmest, compleet ongevaarlijk dus. Het parket doet nu een onderzoek naar de afzender(s) van de enveloppes, die kunnen vervolgd worden wegens… tja, wegens wat? Overbemesting? Verspreiding van suikerziekte?
Twee zaken springen hier in het oog:
  • Mensen die onwel worden en naar het ziekenhuis moeten worden afgevoerd, louter omdat ze een wit poeder zien. Straf staaltje van autosuggestie. Waar ligt de grens? Malafide individuen hebben dan geen wapens meer nodig, het idee alleen volstaat. In de letterlijke zin hebben ze bij IS zelfs geen terroristen meer vandoen, want de angst is zo groot dat ze zélf fysiek ingrijpt en symptomen veroorzaakt, zonder externe oorzaak. Vallen weldra onze haren uit wegens het beluisteren van de Arabische Dans uit de Notenkraker? Zouden er in een verdere fase doden vallen omdat het dondert, en iemand denkt dat er een aanslag wordt gepleegd?
  • Een enveloppe met suiker versturen kan u duur te staan komen, gewoon door de visuele gelijkenis met iets giftigs, briefgeheim of niet. Preventie en repressie stellen zich niet alleen meer in op feiten en reële dreigingen, maar vooral ook op simulacres, een term die filosoof Jean Baudrillard introduceerde voor iets dat er niet is maar dat toch iedereen waarneemt. Het doet uiteraard denken aan die wetenschapper met een ietwat bizarre outfit die in Brussel onderzoek deed naar stralingen, en uren lang onder schot werd gehouden als vermeende bommenlegger. Terroristen worden opgespoord, maar je mag er ook niet uitzien als een terrorist, en op het einde is een zakje suiker openen voor de koffie op het terras een crimineel feit ex aequo. Welkom in de Nieuwe Wereld.
Schimmentunnel
 
Het microhistorietje van Landegem is op die manier toch wel meer dan een fait divers. Niet de anthrax was besmettelijk, wel de waan. Het toont hoe we zouden kunnen verglijden in een complete psychose, inclusief zware psychosomatische nevenverschijnselen, tot en met het lichaam in autodestructie en het sterven-van-schrik. Het gevaar is reëel, maar het ingebeelde gevaar neemt toe en verdringt elke ratio. Terwijl in Verviers de zoon van een haatprediker op straat uitschreeuwt dat alle christenen moeten omgebracht worden, en er naarstig onderzocht wordt of het IS-gespuis aan een nucleair of biologisch wapen kan geraken –op zich een gerechtvaardigde vrees-, ontrolt er zich helemaal aan het andere uiteinde van de dreiging een proces van voortschrijdende autosuggestie.
 
De dood loert overal en nergens. Daardoor wordt ook heel het begrip van persoonlijke vrijheid opgerold, omdat er geen verschil meer is tussen schijn en realiteit, en werkelijk iedereen een bron van angst is voor iedereen,- waardoor de overheid ook constant moet vechten tegen het simulacre en de zelf gecreëerde paniek. Dit doemscenario krijgt politiek zijn beslag via de ‘Totale Oorlog’ die sommigen met veel bombarie nu menen te moeten uitroepen aan een onbekende, onzichtbare vijand. Het begin van een fatale gezichtsvernauwing, de ingang in een duistere schimmentunnel, die ons uiteindelijk echt ziek maakt. Terwijl op de reële dreiging nauwelijks kan geanticipeerd worden en iedereen wacht tot er nog eens iets gebeurt, gebeuren de dingen vanzelf omdat we ze inbeelden.
Dit is uiteraard een evolutie. Het vals alarm zal toenemen, de mannen-in-witte pakken gaan drukke tijden tegemoet. Eerst waren er de IS-aanslagen, dan de opgeëiste copycats door allerlei marginalen en gestoorden, en nu dus terreur 3.0, postbodes die ziek worden van niets. Chapeau voor wie dit heeft bedacht.
 
Dat niemand de humor heeft ingezien van twee facteurs die in zwijm vallen bij de aanblik van een pakje suiker –ik ben bijvoorbeeld nergens een cartoon rond het voorval tegengekomen-, bewijst dat we er ook niet meer mee kunnen lachen, en nog allerminst met onszelf. Alles is onnoemelijk serieus geworden, tot in Landegem toe. Terwijl humor nu echt op dit moment het enige lijkt dat ons nog kan redden van de waanzin. Alleen al daarom is elke vorm van censuur nefast. Charlie blijft de ultieme barometer.
 
Johan Sanctorum is filosoof, publicist, blogger en Doorbraak-columnist.
Tags

Johan Sanctorum (°1954) studeerde filosofie en kunstgeschiedenis aan de VUB. Achtereenvolgens docent filosofie, tijdschriftuitgever, theaterdramaturg, communicatieconsultant en auteur/columnist ontpopte hij zich tot een van de scherpste pennen in Vlaanderen en veel gevraagd lezinggever. Cultuur, politiek en media zijn de uitverkoren domeinen. Sanctorum schuwt de controverse niet. Humor, ironie en sarcasme zijn nooit ver weg.

Commentaren en reacties