JavaScript is required for this website to work.
Multicultuur & samenleven

Tom Naegels stoot op inconsequentie die er geen is

Abou Jahjah/Demir-debat

Peter De Roover28/1/2014Leestijd 4 minuten

Dyab Abou Jahjah en Zuhal Demir zetten in De Standaard het allochtonen-debat op scherp. Tom Naegels meent een inconsequentie op het spoor te zijn maar slaat volgens Peter De Roover de bal mis.

Aangeboden door de abonnees van Doorbraak

Dit gratis artikel wordt u aangeboden door onze betalende abonnees. Als abonnee kan u ook alle plus-artikelen lezen. Doorbreek de bubbel vanaf €4.99/maand.

Ik neem ook een abonnement

Dyab Abou Jahjah heeft zijn rentree na tien jaar afwezigheid niet gemist. Alle media drukten uitgebreide vraaggesprekken af met hem en in De Standaard vult hij sedert kort een vaste column. Op 24 januari (alleen te raadplegen door abonnees van de krant) had hij het daarin, naar aanleiding van de verkiezing door Knack van de meest invloedrijke allochtoon, over de positie van de nieuwe Vlamingen. Die term nieuwe Vlamingen gebruikt hij overigens nadrukkelijk niet. Zuhal Demir, kamerlid voor N-VA en van Turks-Koerdische afkomst, diende hem op 27 januari stevig van antwoord (tekst aan te klikken op haar webstek). 

Abou Jahjah en Demir staan voor twee totaal verschillende zienswijzen, wat het debat verrijkt. De eerste huldigt een confrontatiemodel waarin een afwijzend autochtoon Vlaanderen staat tegenover structureel gediscrimineerde allochtonen. Demir werpt dat kader af en opteert voor ‘de wij-groep van alle Vlamingen die kiezen voor het positieve project van samenleven’. Het korte polemiekje wijst op een boeiende ontwikkeling in het debat, waarbij Demir zich ‘ex-allochtoon’ laat noemen.

Tom Naegels, ombudsman van De Standaard en altijd een boeiende stem in het maatschappelijke debat omdat hij de gebaande paden graag verlaat, gaf op Facebook zijn commentaar bij de pennentwist. Hij meent Demir op een inconsequentie te kunnen betrappen en schrijft onder meer: ‘Alle argumenten die ze (Demir) aanhaalt om Abou Jahjahs “wij-zij”-denken te veroordelen, kennen hun equivalent in de retoriek van anti-flaminganten’.

Op een reactie van een FB-vriend verduidelijkt hij: ‘Mij gaat het om de psychologie van politiek engagement – een onderwerp dat me al een poosje boeit. Hoe iemand oprécht kan zeggen dat ze helemaal niéts te maken wil hebben met het wij-zij-denken van de ene emancipatiebeweging, daar zijn we toch voorbij, wat een bekrompenheid, we moeten samen aan één zeel trekken … terwijl ze tegelijkertijd militeert voor een andere emancipatiebeweging die precies hetzelfde type wij-zij-onderscheid hanteert, zij het op een andere as – en die hetzelfde verwijt krijgt van haar tegenstanders: daar zijn we toch voorbij, wat een bekrompenheid, we moeten aan hetzelfde zeel trekken…’. (vet-cursief door mij, pdr)

Na een interventie van mij, reageerde hij nog eens: ‘Maar de vraag “identificeer ik me politiek in de eerste plaats als Vlaming, en laat ik die identificatie mijn politiek handelen bepalen, of vind ik net dat ik die identiteit moet overstijgen, om lid te zijn van een groep die mij niet herleidt tot mijn taal of mijn afkomst?” is zeer gelijkaardig aan “identificeer ik me als allochtoon, omdat ik vind dat de groep allochtonen wordt benadeeld en dus in groep moet emanciperen, of vind ik dat ik die identiteit net moet overstijgen, om lid te worden van een groep die mij niet vastpint op mijn taal, geloof en afkomst?” Als mensen zich afkeren van het flamingantisme, dan is dat vaak omdat ze niet gereduceerd willen worden tot hun Vlaming-zijn. En dat is volgens mij zeer vergelijkbaar met hoe Zuhal Demir hier pleit dat ze niet gereduceerd wil worden tot haar allochtoon-zijn. “Wij allemaal Vlamingen” is voor haar wat “Wij allemaal wereldburgers” voor anderen is.’ (vette cursivering weer door mij, pdr)

Die reactie was voorspelbaar. Dat ze net van Tom Naegels komt, verbaast mij niet echt. In een recent debat waar we beiden in het panel zaten, legde hij ook dat verband tussen het verhaal van de emancipatie zoekende allochtonen en de geschiedenis van de Vlaamse Beweging. Oppervlakkig beschouwd lijkt zijn redenering hout te snijden maar met alle respect voor Tom, hij slaat naar mijn mening de bal mis.

De zinsnede waarin hij schrijft dat een Vlaamsgezinde lid zou zijn van een groep die hem/haar herleidt ‘tot mijn taal of mijn afkomst’, wijst op een redeneerfout. Het politieke Vlaams-nationalisme – zeker dat van de partij waar Zuhal Demir actief is – definieert Vlaming-zijn niet op basis van taal of afkomst. Vlaanderen is een politiek begrip, de omschrijving van de ruimte waar het politieke proces wordt georganiseerd. Naegels negeert het territoriale aspect en ziet daardoor een cruciaal onderscheid over het hoofd. 


‘Tenzij we de mogelijkheid van aparte parlementen voor aparte bevolkingsgroepen binnen Vlaanderen overwegen, loopt de vergelijking van Tom Naegels mank.’


De vraag hoe vrouwen en mannen, ouderen en jongeren, allochtonen en autochtonen, homo’s en hetero’s, werkgevers en werknemers met elkaar omgaan is natuurlijk van een totaal andere orde dan de vraag hoe Vlamingen en Walen zich politiek verhouden tot elkaar. Het antwoord op de tweede vraag (unitair of federaal België, confederalisme, twee onafhankelijke staten) staat helemaal los van en geeft absoluut geen antwoord op de vragen uit de eerst categorie. Bij vrouwen/mannen, homo’s/hetero’s, autochtoon/allochtoon enz. gaat het over samenleven binnen een politieke ruimte. De Vlaams/Waalse-kwestie – om het even lekker ouderwets uit te drukken – gaat over de vraag hoe de politieke ruimte wordt afgebakend.

Om het heel eenvoudig voor te stellen: je kan er voor of tegen zijn maar Vlaanderen en Wallonië kunnen aparte politieke ruimtes vormen. Je kan die uit elkaar halen, met eigen parlementen, regeringen, wetgevingen. Die optie bestaat natuurlijk niet voor vrouwen/mannen, ouderen/jongeren, autochtonen/allochtonen … Dat verschil lijkt klaar als pompwater en dus zijn beide discussies absoluut onvergelijkbaar.

Tenzij we de mogelijkheid van aparte parlementen voor aparte bevolkingsgroepen binnen Vlaanderen overwegen (of het wegzenden uit Vlaanderen van mensen van buitenlandse afkomst), loopt de vergelijking van Tom Naegels mank. Je kan probleemloos vinden dat Vlaanderen en Wallonië aparte politieke ruimtes (moeten) vormen én dat oude en nieuwe Vlamingen net zoals jongeren en ouderen binnen één staat (moeten) samenleven.    

Heeft Demir gelijk of ongelijk? Aan ieder om daarover een standpunt in te nemen. Inconsequent is ze allerminst.

FOTO: collage © Reporters en archief Doorbraak

Peter De Roover was achtereenvolgens algemeen voorzitter en politiek secreteris van de Vlaamse Volksbeweging , chef politiek van Doorbraak en nu fractievoorzitter voor de N-VA in de Kamer.

Meer van Peter De Roover
Commentaren en reacties