Maandagochtend gaven Magnette (PS) en De Wever (N-VA) hun opdracht terug aan de Koning. Die besloot hun ontslag in beraad te houden en consulteert nu de verschillende partijvoorzitters, gespreid over twee dagen. Twee partijen mogen niet op de koffie bij de Koning. PVDA komt niet in het rijtje van genodigden voor. Ook aan het Madouplein bij Vlaams Belang wacht men nog steeds op een uitnodiging. Hiermee worden de twee grote winnaars van de laatste verkiezingen genegeerd.

Bij PVDA konden we tot op vandaag geen reactie loskrijgen, ondanks enig aandringen. Bij Vlaams Belang lukte dit wel. Voorzitter Tom Van Grieken deelt zijn analyse en is niet echt verbaasd over de gezamenlijke persmededeling van de liberalen en de Groenen.

Globalisten tegen nationalisten

‘Ik heb drie jaar geleden een boek geschreven over een nieuwe politieke breuklijn tussen globalisten enerzijds en nationalisten anderzijds. Ik zie niet zoveel verschil tussen Calvo (Groen) en Somers (Open Vld). Ik was dus minder verbaasd over de gezamenlijke persmededeling dan vele anderen. Wanneer ik het stemgedrag aanschouw, zoals dat van mevrouw El Kaouakibi (Open Vld), dan lijkt dat me eerder een groene die bij de verkeerde partij zit. Net zoals Somers, overigens.’

Het gedrag van voorzitter Lachaert verbaast Van Grieken meer. ‘Wat mij wel wat met verstomming slaat is hoe snel Lachaert zich in de doeken laat doen door de links-liberalen in zijn partij. Ik zie een groot verschil tussen de liberale kiezers, de achterban, en de top van de partij. Die top heeft al lang geen principes en idealen meer. Die willen gewoon zo lang mogelijk aan de macht blijven. Zij vinden natuurlijk in mijnheer Bouchez (MR) een goede partner.’

Geen steun voor PS-ministers

Herman Mathijs suggereert in Doorbraak de mogelijkheid om met de ‘bubbel van vijf’, zoals geconcipieerd door de pre-formateurs, ter stemming naar het parlement te trekken. Kan Van Grieken daar zijn steun aan verlenen? ‘Ik zeg hierop niet volmondig ja, maar ook geen nee. Ze moeten niet op Vlaams Belang-steun rekenen om PS’ers minister te maken. Langs de andere kant stuit de houding van de liberalen enorm tegen de borst. Zij gijzelen de democratie. Ze hebben er alle baat bij dat het zo lang mogelijk duurt: zo kunnen ze langer hun ministerposten bezetten.’

Belgische bevolking grote verliezer

Ondertussen lijkt het budgettair alsmaar meer te ontsporen. Dat moet bij de andere partijen toch ook opvallen? ‘Ik denk dat sommigen bereid zijn de situatie te rekken tot 2024. Of dat mogelijk gaat zijn, hangt af van de politieke moed van de andere partijen. Maar er zijn te veel partijen die baat hebben bij een status quo. Wie daar geen baat bij heeft is de Belgische bevolking: die is de grote verliezer.’

Van Grieken ziet een economische ramp steeds dichterbij komen. ‘De tijd tikt. Vanaf september, ten laatste oktober, gaat het economisch echt dramatisch worden. Daar zijn de experten het over eens: het wordt een moeilijke periode waarvan we de last nog járen gaan meeslepen. Wanneer dat geen incentive is om een regering te vormen, weet ik het ook niet meer. Dan is het misschien tijd voor anders en beter, dan moeten misschien de winnaars maar eens aan zet komen.’

Stilte aan de overkant

Kan het Vlaams Belang gesprekspartners vinden? ‘Wij praten met iedereen. Er moet natuurlijk wel een uitnodiging komen. Vanuit Laken is het tot nu toe bijzonder stil geweest.’

Van Grieken wacht op een signaal. ‘In dat kader zou het wel fijn zijn mocht De Wever hierover eens contact met ons opnemen. Iedereen vergeet dat misschien een beetje, maar er is maar één partij die de verkiezingen echt gewonnen heeft en dat zijn wij. Zelfs bij nieuwe consultaties van de koning worden we niet betrokken. Ik denk niet dat de kiezer dat apprecieert.’

Grootste familie: de Vlaams-nationale familie

Van Grieken vervolgt met enige aandrang. ‘Eigenlijk is het een enorm gemis voor de Vlaming. We praten altijd over politieke families. De liberalen tellen zo 1,1 miljoen stemmen, de christendemocraten 850.000. De socialistische familie telt er ook 1,1 miljoen en de groene familie kan rekenen op 830.000 stemmen. Men vergeet echter één grote Vlaamse familie, die bijna 2 miljoen stemmen heeft: dat is de Vlaams-nationale familie. Terwijl al die anderen zich aan elkaar vastklitten, weigert de N-VA een Vlaams front te vormen met een minimaal eisenpakket waar de Vlaming volgens mij vragende partij voor is’.

‘Ik vraag me af hoe Bart De Wever een regering met de PS gaat verkopen. Op de verkiezingsavond zei hij nog dat Vlaanderen nog nooit zo rechts en Vlaams had gestemd. Nu krijgt die Vlaming als cadeau de PS op z’n bord. Ik ben benieuwd hoe zijn achterban dat gaat appreciëren.’

Cordon de facto doorbroken?

Doordat de stemmen van het Vlaams Belang vaak doorslaggevend zijn in het parlement, zou je kunnen zeggen dat het cordon eigenlijk de facto al wordt doorbroken. Van Grieken nuanceert dat. ‘Het cordon houdt in dat er met ons geen stemafspraken worden gemaakt, maar vooral ook dat er niet met ons wordt bestuurd. Dat is natuurlijk niet het geval.’

‘Er wordt heel hypocriet over gecommuniceerd. Ze hopen op onze stemmen, maar het is geen doorbreken van het cordon. Het is vooral hun eigen machteloosheid waarmee ze geconfronteerd worden, het feit dat de kiezer anders heeft geoordeeld dan dat zij dachten. Hierdoor zijn ze vaak overgelaten aan de keuzes van het Vlaams Belang. Wat ik niet erg vind. Op die manier hebben we niet alleen invloed, wat we eigenlijk de laatste 30 à 40 jaar al hadden. Het Vlaams Belang heeft nu ook de facto politieke macht in het parlement omdat we doorslaggevend zijn.’

Niet legitiem, ondemocratisch: dit land is op

Nieuwe verkiezingen lijken de enige mogelijkheid, maar ook daarvoor is een meerderheid nodig. ‘Ik denk dat we nu wel bijna een parlementaire meerderheid hebben voor nieuwe verkiezingen. CD&V en Open Vld zouden nu stilaan voorstanders zijn, wij én de PvdA zijn voorstander. Op onze steun kunnen ze rekenen. Een politicus die schrik heeft van verkiezingen is als een zwemmer met watervrees. Als ze geen verkiezingen willen, moeten ze maar een regering vormen.’

‘Dit heeft geen enkele legitimiteit meer. Deze situatie is ronduit ondemocratisch. We zitten met een restregering met een mandaat uit mei 2014 die geen meerderheid meer heeft sinds — houd u vast — december 2018. Sindsdien zetelen er ministers met een dikke pree en auto met chauffeur die geen baat hebben bij verkiezingen, noch bij het vormen van een regering. Dat hoort niet in een democratie. Op een bepaald moment is het toch welletjes geweest. Ik vind dat we naar verkiezingen moeten gaan. En als ze nog over iets willen onderhandelen, laat het dan de boedelscheiding zijn. Dit land is op.’