Tricolore ballonnetje van Open vld

De liberalen van Open VLD hebben zich vergist. Ze dachten dat 14 juli de Belgische feestdag was en dus lieten ze zich eens goed gaan, of toch Alexander De Croo de dag voordien in een Franstalige krant, en op de dag zelf twee plaatselijke politici: een Vlaamse en een Franstalige burgemeester van twee naburige gemeenten, elk in zijn eigen Gewest en Gemeenschap. Hoe schoon toch. En De Croo mocht later in Vlaanderen (in zijn eigen democratie) zijn statements nog eens herhalen.

De Liberalen toonden zich nog eens de slimsten van de klas. Als traditionele partij speelden ze hun rol in de achtereenvolgende staatshervormingen die we hebben ondergaan, maar nu willen zij over die dingen nog eens nadenken. ‘De richting was tot nu toe altijd splitsen, splitsen, splitsen’ zei De Croo in het Journaal op VRT en daar wil hij over nadenken. Wat moet je daarover zeggen? beter laat dan nooit?

Herfederaliseren

Het is alsof Doorbraak een glazen bol heeft. Begin deze week was er onze redactionele mededeling België is het probleem, niet de oplossing, een filmpje met een knipoog. De kern ervan was: ‘Meer België is dan ook niet de oplossing. Dat zogenaamde herfederaliseren -eigenlijk is het eerder ‘re-uniëren’- van de bevoegdheden op het Belgische niveau gaat voorbij aan de oorzaak van de federalisering: het was onmogelijk om het gepaste beleid tot stand te brengen binnen België. Als blijkt dat de deelstaten onderling een andere aanpak hebben, is dat een logisch gevolg van het splitsen. Vlaanderen en Wallonië verschillen eenmaal sterk, zowel politiek als sociologisch, en het weer samentrekken van de bevoegdheden op het Belgische niveau zal dat niet veranderen.’ Het was een antwoord op de voorstellen van de Open VLD, nog voor ze die gelanceerd hadden. Het pleidooi voor ‘herfederalisering’ van bevoegdheden hing tenslotte al even in de lucht.

Maar Open VLD lijkt alleen te staan in de regering. N-VA en CD&V spraken zich heel duidelijk uit tegen de herfederaliseringsidee. Mooi, dat is tenminste duidelijk. De kiezers weten dan welk vlees ze in de kuip hebben. Van enkelen in de Open VLD lijkt dat ook de bedoeling te zijn: het verschil maken met N-VA. De vraag is of de hele partij hen zal volgen. Bart Tommelein leek alvast niet enthousiast. En ja, dat Open VLD enkele jaren geleden zelf een pleidooi heeft gehouden voor confederalisme, en dat spoor vervolgens verlaten heeft omdat N-VA daar in de weg zat, en dat ze nu 180 graden lijkt te keren …dat zal enkel opvallen bij wie de politiek echt volgt, lijkt de redenering. Een donkerblauwe kern zal blij zijn met die unionistische terugkeer, maar of je daar veel kiezers mee aantrekt?

Duidelijkheid

Er is ook iets positiefs aan het pleidooi van die twee liberale burgemeesters. Het is verheugend te zien dat een traditionele partij openlijk toegeeft dat het resultaat na zes staatshervormingen een staatsstructuur heeft opgeleverd die als een ‘oud huis met koterijen’ is. Dat België niet efficiënt bestuurd wordt, lijken ze te beseffen, en dat werken met verschillende regeringen die elkaar beconcurreren niet de goede manier van werken is. De liberalen hadden de voorbije 45 jaar misschien eens kunnen nadenken.

De vraag nu is of je alles, of veel, of wat minder dan veel weer moet ‘uniëren’? Misschien is de realiteit onder ogen nemen ook een goed idee, en dan echt gaan voor een splitsing? De herfederalisering is als de federale kieskring: ze moet de verschillen, de communautaire breuklijn in de Belgische politiek bezweren. We betreden dan het terrein van de magie en de toverformules. Maar magische oplossingen bestaan niet, zelfs de Vlaamse onafhankelijkheid is geen toverformule, al staat ze wel dichter bij de realiteit die iedereen ziet.

Er blijft een hamvraag. Waarom is er in Vlaanderen geen enkele partij die onomwonden pleit voor een unitair België? Nu kan er in 2019 als volgt gestemd worden: N-VA pleit voor confederalisme als tussenstap, Vlaams Belang voor onafhankelijkheid en de traditionele partijen, Groen incluis houden nog van België maar met verdere staatshervormingen. We missen een ernstige partij die simpelweg voor een unitair België pleit. Daar moet toch een publiek voor bestaan? Of niet? Moeten het dan altijd splinterpartijtjes zonder kiezers zijn die deze taak op hun schouders nemen?

Ballonnetje

Als de heren liberalen dapper zijn, dan bekennen ze kleur: België is te klein om federaal te zijn, dus willen we opnieuw een unitair België, en echt unitair, zonder taalgroepen, alarmbellen, grendels, dubbele meerderheden, en noem nog een paar dwarsstraten. Een Belg is een Belg, een meerderheid een meerderheid. Een serieuze partij die daarmee naar buiten komt is er nog niet in Vlaanderen, dus ligt hier een USP, een unique selling proposition. Misschien is unitarisme wel een electorale goudmijn? Voorlopig geeft meer dan 35% van de kiezers in Vlaanderen aan te willen stemmen voor een separatistische partij (N-VA en Vlaams Belang samen), maar wat zegt dat? En terwijl we nu toch bezig zijn: waarom vormt Open VLD niet consequent een unitaire liberale partij, samen met de MR?

En een referendum? Dat is in België gelukkig niet mogelijk, dus we kunnen rustig blijven peilen en beweren wat we willen.

Het tricolore ballonnetje is opgelaten, en Alexander De Croo zal op 21 juli heel wat schouderklopjes krijgen. Maar of er politiek iets zal veranderen? Ach nee, en waarom zou dat ook moeten?