U vraagt, zij antwoorden niet

Op basis van (vaak nog conservatieve) berekeningen van Steven De Mey werd vorig weekend op Doorbraak geïllustreerd dat de VRT-duidingsprogramma’s Terzake, Reyers Laat en De Zevende Dag de traditionele partijen royaal bevoordelen bij de keuze van hun politieke gasten – dit ten koste van niet-traditionele partijen, zoals N-VA en Vlaams Belang. Ook Groen krijgt veel meer zendtijd toegemeten dan op basis van verkiezingsresultaten te rechtvaardigen valt. Los van de vraag welke partijen benadeeld worden, en welke redenen hier mogelijk voor bestaan, zijn de frappante discrepanties voer voor een belangrijk en dringend debat. In de aanloop naar belangrijke verkiezingen is het gastenbeleid van de openbare omroep geen onnozel detail. Maar hoewel het werkstukje van De Mey druk gedeeld werd, en VRT-boegbeelden via verschillende sociale media aangespoord werden om te reageren, gaf de Reyerslaan geen krimp.

Eerder vorig week bleef het in VRT-hoek ook al doodstil over de heisa rond de nieuwe Stemtest, waaruit de extreem-linkse PVDA+ geweerd werd. Dat de VRT-gezichten ook hier verkozen om niet te reageren, is opmerkelijk. De Stemtestrel kwam immers breed aan bod in verschillende traditionele media. Er werden ook gerechtelijke stappen aangekondigd tegen onder meer de VRT. De beslissing om PVDA+ uit te sluiten bevestigde bovendien de oude karikatuur van de VRT als een socialistisch bastion, want het is vooral de sp.a (en in mindere mate Groen) die kiezers te verliezen heeft aan een Stemtest waarin ook PVDA+ een mogelijk resultaat wordt. Maar ondanks veel drukte, een juridisch staartje en een zeer pijnlijke perceptie, wilde men bij de VRT het debat niet aangaan.

Nog een derde, laatste, voorbeeld. In de nieuwsluwe krokusweek besteedde de VRT-nieuwsdienst heel wat aandacht aan het zogenaamde ‘gevangenisexperiment’ in de nieuwe gevangenis van Beveren. Gespreid over de halve week deelde verslaggeefster Machteld Libert uitgebreid haar eigen ervaringen. Blijkbaar niet zonder gevolgen, want zaterdag legde een ACV-vertegenwoordiger in De Morgen de link tussen het sterk gemediatiseerde proefproject en recente gevangenisrellen in Hasselt, Leuven en Everberg. Vooral de VRT-verslagen waarin te zien was hoe Hans Meurisse, directeur-generaal van het gevangeniswezen, gestalte gaf aan een opstandige gevangene zouden inspiratie gevormd hebben voor échte gedetineerden. De zeer breed uitgesmeerde berichtgeving van een op zich waardevol experiment zou op die manier pijnlijke gevolgen gehad hebben. Opnieuw géén reactie uit VRT-hoek. Sterker: toen Meurisse op zondag deelnam aan een debat in De Zevende Dag, werd het opmerkelijke bericht uit De Morgen simpelweg doodgezwegen.

Zelfonderzoek

Elk nieuwsmedium heeft de opdracht om zichzelf regelmatig en grondig in vraag te stellen. Kranten, radio, televisie en online bepalen immers in grote mate het opinieklimaat. Meer zelfs: media bepalen in grote mate onze kijk op de volledige werkelijkheid. Van alle media zou precies de VRT het meest aan zelfonderzoek moeten doen. De VRT is in radio- en televisieland immers marktleider, en dus maat van vele dingen. Bovendien wordt de VRT (vorstelijk) gesubsidieerd door de belastingbetaler. Met al dat gemeenschapsgeld moet zorgvuldig omgesprongen worden. De lat voor kwaliteitsvolle berichtgeving en ook neutraliteit ligt daarom bij de VRT toch nog wat hoger dan elders.

Toch lijkt het alsof uitgerekend de VRT’ers de langste tenen van het hele medialandschap hebben. Een kleine voorspelling: áls een VRT-medewerker het al uitgehouden zou hebben tot de vorige alinea van dit stukje, dan is de kans groot dat hij/zij zich danig geërgerd zal hebben aan de opmerking dat de betoelaging van de openbare omroep ‘vorstelijk’ is. Want doorgaans volstaat de opmerking dat de VRT de grootste budgetten krijgt van heel medialand om VRT’ers op hun paard te krijgen. Op sociale media is de korzelige houding van veel VRT-mensen zeer goed zichtbaar. Als zij al reageren op bemerkingen – en in de regel doen zij dat niet – dan maken zij in hun reactie meestal duidelijk dat de kritiek op de VRT onnozel, onterecht, overdreven of onbeduidend is. Bijna nooit krijgt een criticus (een beetje) gelijk: veel vaker is de vraagsteller een vervelende en verzuurde Vlaming die nauwelijks recht van spreken heeft.

Helemaal onbegrijpelijk is die gecrispeerde houding overigens niet. Er worden inderdaad ook veel onterechte, zelfs onrechtvaardige karikaturen gemaakt als het over de VRT gaat. Het vergt niet veel empathie om je voor te stellen dat je daar als goedmenende VRT-medewerker heel moe van wordt – of cynisch. Toch is ook de VRT gebaat bij een beschaafd en breed gesprek. Er bestaat ook veel terechte, of minstens onderbouwde kritiek op het werk van de VRT-nieuwsdienst. Die kritiek is minstens enkele discussies waard – ook al zal men het finaal nooit over alles eens raken.

Foto: © Reporters