Uitspraken tussen neus en lippen 2

Ook wanneer journalisten hun best doen om zoveel mogelijk bij de les te blijven, durven er al eens boodschappen onverhoeds tussen de regels in te sluipen. Vaak zeggen die meer dan de zwaarwichtig geschreven opinieartikels zelf. Hieronder een tweede bloemlezing van dergelijke accidents de parcours, ditmaal geoogst in de loop van de maand maart van dit jaar. 

Het Laatste Nieuws, 15 maart 2019

Op zijn voorpagina maakte de krant fier gewag van het feit dat 14 landen op bezoek komen om te vernemen hoe ons land de radicalisering in de gevangenissen aanpakt. België heeft daarvoor blijkbaar een e-learningmodule ontwikkeld die drie gevaarlijke vormen van ontsporing zou detecteren: ‘een extreem religieuze beleving, extreemrechts en extreemlinks’. Bien étonnés de se trouver ensemble?Zo te zien zijn de politionele overheden van mening dat het hier gaat om drie categorieën van overtuigingen die in homeopatische dosissen onschadelijk zijn — maar dat je, als ze in een mensenleven een te grote plaats krijgen, niet weet waar je uitkomt. Dat klopt, natuurlijk: wanneer uitgesproken geloofdsbelijdenissen gemeengoed worden in een gemeenschap behoren inquisitiepraktijken, knokploegen en Goelag-archipels tot de toekomstperspectieven.

De Standaard van 18 maart 2019

Volgens deze krant is de h. Olavo de Carvalho, persoonlijk raadgever van de Braziliaanse president, ‘vandaag de invloedrijkste intellectueel van het land’. Elders in het artikel staat te lezen dat deze zelfverklaarde filosoof ooit had beweerd dat Pepsi gezoet wordt met cellen van geaborteerde foetussen, hij het creationisme verkoos boven de evolutieleer, en dat Galileo Galilei een charlatan was en Isaac Newton een dwaas. Er zijn volkeren waar je blijkbaar al snel doorgaat voor een gezaghebbend intellectueel; misschien kunnen dergelijke landen zich beter beperken tot het dansen van samba’s en het versieren van goedgevulde achterwerken van schaars geklede dames met behulp van pauwenveren?

Ongeveer alle media…

… versloegen het bezoek van de Amerikaanse maatschappijcriticus Francis Fukuyama aan Brussel dat plaatsvond tijdens de eerste week van maart 2019. Ikzelf heb zijn eerste boek dat handelde over het zogezegde einde van de geschiedenis twee keer gelezen en evenveel malen moeten constateren dat daarvan geen jota klopt (niet op het ogenblik dat het geschreven werd, en al zeker niet in het licht van de latere evoluties). Misschien is het dan enigszins onbelangrijk om al te veel aandacht aan ’s mans uitspraken te schenken, zou je denken[1]. Maar toen betrokkene tussen neus en lippen de uitspraak liet vallen dat het identitaire, rechtse denken momenteel het grootste gevaar vormt voor de westerse democratie, werd die terloopse uitspraak door de hele Vlaamse pers dik in de verf gezet, zonder ook maar enige relativering.

Ook het Franstalige weekblad Le Vif liet Francis Fukuyama aan het woord 

In een breed uitwaaierend gesprek, weergegeven in een lang artikel (week nr. 11, medio maart 2019) stelde de interviewer tussen de soep en de patatten de vraag aan de man of een land als België niet gedoemd is om te verdwijnen. Het antwoord is misschien niet verrassend, maar wel duidelijk: ‘Ik weet niet of het gedoemd is, maar het is duidelijk dat andere landen beter niet op België gaan lijken. Je wilt niet dat landen fundamenteel verdeeld zijn, dat ze het moeilijk hebben om een regering te vormen, of dat ze er niet in slagen om te hervormen.’ De uitspraak werd gretig overgenomen door de rest van de Franstalige pers, maar in Vlaanderen heerste er dan weer radiostilte.

En in De Morgen van 23 maart…

… stond er een lang gesprek met de Gentse filosoof Maarten Boudry over het hedendaagse terrorisme. Een terloopse uitspraak uit zijn mond: ‘Sommigen zeggen al jaren dat jihadistische terreur niets te maken heeft met de Koran, omdat teksten altijd meerduidig zijn en overtuigingen geen directe impact hebben op gedrag.’ Hij gaat hierop niet verder in en mist de kans om te verduidelijk hoe eurocentrisch een dergelijke mening is: in ons continent worden religieuze teksten weliswaar beschouwd als grotendeels allegorisch, maar dat is nièt de insteek van de islam (en ook niet van het hindoeïsme, by the way). Daar worden de Koran en andere uitspraken van Mohammed beschouwd als het woord van God, en dus letterlijk te nemen. Wat Mohammed daarin te vertellen heeft is overigens niet mis te verstaan: ‘De jihad komt 41 keer voor in de Koran, een enkele keer als een vorm van meditatie maar in de meeste gevallen gaat het om de oorlog (…) in de naam van God’, zegt de Nederlandstalige Wikipedia.

De Standaard van 25 maart bracht dan weer een omstandig interview over de Belgische grondwet 

Aan het woord kwam prof. Stefan Sottiaux van de KU Leuven, die recentelijk een werk van 900 pagina’s op zijn geweten heeft over de bevoegdheidsverdelingen in ons land. Hijzelf geeft toe dat het ‘nogal droge kost’ is, maar dat belet hem niet om tijdens het gesprek tussen de soep en de patatten met een origineel inzicht op de proppen te komen. ‘Op het federale niveau (…) heb je vaak heel ruim omschreven beleidsdomeinen, zoals de sociale zekerheid, migratie, veiligheid of privacy. Het gevolg is dat nieuwe fenomenen meestal naar het federale niveau gaan: drones, artificiële intelligentie, alle telecommunicatie, de boerka (…). En zo is er een onzichtbare staatshervorming aan de gang: de federale bevoegdheden breiden zich gestaag uit’.

De Tijd van 27 maart 2019 liet Bart Maddens aan het woord over een mogelijke grondwetswijziging die de federale overheid terug bevoegdheden zou geven over het milieubeleid

De professor vroeg zich in zijn uiteenzetting over de juridische spitstechnologie die hiervoor vereist is af: ‘Waarom willen de Franstaligen plots mordicus de grondwet wijzigen, terwijl ze de voorbije jaren als de dood waren voor een institutionele hervorming? Waarom zijn ze zo gekant tegen het voor het hand liggende alternatief dat de Raad van State suggereerde: een beter klimaatbeleid realiseren via samenwerkingsakkoorden?’ Hij geeft geen overtuigend antwoord op zijn eigen vragen, daarom doen wij het hier maar, want het gaat om de olifant in de kamer. De Franstaligen willen maar al te graag het milieubeleid terug federaliseren, omdat dit ertoe zal leiden, conform de Belgische geplogenheden, dat dan de factuur grotendeels doorgeschoven kan worden naar Vlaanderen. Onze Franstalige vrienden hebben helemaal geen probleem met een verdere regionalisering van het land, zolang de rekeningen maar door het noorden blijven betaald worden …