UKIP op weg naar monsterscore

Niet alleen de schreeuwerige – maar geslaagde – verkiezingsaffiches van UKIP vallen op, op het vasteland. We staan er wat vreemd naar te kijken: een antipartij scheert hoge toppen in de media. UKIP als de derde hond die met het been wegloopt waar traditioneel Conservatives en Labour om vechten, zeker nu de LibDems naar huis zijn gespeeld door hun failliete regeringsdeelname. Maar ook op straat, zo blijkt, krijgt de anti-EU-partij van Nigel Farage veel bijval.

Als Farage op een UKIP-bijeenkomst gaat spreken, wordt hij er doorgaans vergast op een spreekkoor van de Socialist Workers Party of andere extreemlinkse groeperingen die hem racisme en xenofobie verwijten. UKIP mag dan wel resoluut weigeren om met het Front National, de Nederlandse PVV of Vlaams Belang samen te werken, hij danst op een slappe koord tussen euroscepticisme en rechtsradicalisme op vlak van migratie en integratie. Dat laatste is nochtans nooit een recept voor succes geweest in het erg gekleurde Groot-Brittannië. Maar het feit dat Farage zijn pijlen richt op de Oost-Europese ‘gastarbeiders’ die het werk van de Britten komt afpakken, slaat wél in.

UKIP mag door dat discours dan niet enkel klassiek-rechts stemmende mensen uit de lagere klassen bereiken, die hun rug zullen keren naar de Conservatives. In dat publiek vind je ook veel mensen elders uit de Commonwealth. Niet alle UKIP-sympathisanten zijn dus blanken afkomstig uit de traditionele Four Nations van het Verenigd Koninkrijk. Een detail waar menig continentale watcher aan voorbijgaat. Racisme is dus bij voorbaat ‘out’. Het ranzige BNP-kiespubliek wordt niet bediend – althans toch niet rechtstreeks.

De Britten hebben altijd al een dubieuze haat-liefdeverhouding gehad met de EU. Legendarisch zijn de woorden van Margaret Thatcher, ‘I want my money back’ (en ze kreeg het ook terug). Met de UKIP-adem in de nek voeren de Conservatives dan ook propaganda voor de belofte van premier Cameron destijds: met hem aan het roer komt er (in 2017) een referendum over de EU. Bij de Tories is de boodschap duidelijk: wie écht ‘constructief’ anti-Europees is – voor zover die combinatie bestaat – kiest veilig, kiest blauw. Een grote fractie van UKIP in het Europees Parlement, brengt geen zoden aan de dijk. En in het achterhoofd geldt: wij moeten niet zozeer onze kiezers nu bij ons houden, maar vooral in mei 2015, bij de volgende Britse verkiezingen. Vooral dan mogen de EU-kritische Conservatieven niét overlopen naar UKIP, want dan dreigt het premierschap aan de Conservatieve neus voorbij te gaan.

UKIP dreigt immers niet enkel rode en blauwe kiezers uit de ‘lower classes’ te verleiden met zijn anti-immigratie en anti-Oostblokposters. Maar ook uit de middenklasse, uit Middle England, waar de Conservatieven sinds mensenheugenis heer en meester zijn.

Meer en meer lijkt het er dan ook op dat de Europese verkiezingen van 22 mei in Groot-Brittannië niet zozeer om Brussel en Straatsburg draaien, maar om Westminster. Om wie volgende keer in het altijd voor rust zorgende uninominale first-past-the-post-kiesstelsel als grootste partij uit de race komt. En vooral: of er opnieuw – net als nu, met de LibDems – een coalitie zal nodig zijn om een regering te kunnen vormen en een beleid te voeren. Nu al zijn is de Britse publieke opinie de ‘condem-ned’ regering beu. Coalities deugen niet in Albion. En de Tories zullen alles nog uit de kast halen om Farage zo klein mogelijk te houden, ook al door hem af te schilderen als een vuilbekkende ‘Ale-quaffing, Brussels-baiting commander-in-chief’.