JavaScript is required for this website to work.
Multicultuur & samenleven

Unitair? Neen! Federaal? Ja!

Federalistisch manifest 55 jaar oud

Karl Drabbe30/4/2016Leestijd 2 minuten

Op 16 mei 1961 tekende de Vlaamse Volksbeweging (VVB) een belangrijk federalistisch manifest.

Aangeboden door de abonnees van Doorbraak

Dit gratis artikel wordt u aangeboden door onze betalende abonnees. Als abonnee kan u ook alle plus-artikelen lezen. Doorbreek de bubbel vanaf €4.99/maand.

Ik neem ook een abonnement

1956 geldt als het stichtingsjaar van de Vlaamse Volksbeweging. Met figuren als Maurits Coppieters, Wilfried Martens, Peter De Roover en Jan Jambon, geldt die VVB als de motor van federalistische en separatistische ideeën in Vlaanderen.

Toen de Vlaamse Volksbeweging met haar federalistische programma uitpakte – de impact van Wilfried Martens hierop valt niet te onderschatten – bereikte nog de pluralistische vereniging katholieken en vrijzinnigen. Maar steeds meer vrijzinnigen vonden dat federalisme een stap te ver en haakten af, schrik als ze hadden in een minderheidspositie terecht te komen in een nog katholiek en zelfs klerikaal Vlaanderen. Leuven Vlaams stond immers nog niet in de sterren geschreven, Vaticanum II stond amper in de steigers.

Meer dan in Vlaanderen had het federalisme vooral in Wallonië de wind in de zeilen. We vergeten dat vandaag wel eens en neigen te denken dat Vlaanderen altijd eisende partij was. Maar zonder de Mouvement Populaire Wallon (opgericht op 22 februari 1961), de stakingen tegen de eenheidswet in 1960-‘61 en de brede steun van de nu vermaledijde PS (350 Franstalige socialistische mandatarissen drongen aan op federalistische hervormingen), was een structureel en economisch federalisme misschien nooit gerealiseerd. Vlamingen lagen wakker van taal en cultuur, en niet van het ‘stoffelijk belang’ of structuurhervormingen. Tot de VVB die uitdaging aanging. Op 4 februari 1962 koos ze, na een toespraak van de latere premier Wilfried Martens, voor een ‘pragmatisch’ federalisme.

Vandaag 55 jaar geleden ondertekende de Vlaamse Volksbeweging samen met Waalse  geestesgenoten een manifest. Daarin wordt gepleit voor een hervorming van België in federalistische zin. Dat manifest geldt helemaal niet als een van de stichtende documenten van het huidige federale België. Maar het feit alleen dat Vlaamse en Waalse verenigingen elkaar vonden in een ‘Centre de contact des Fédéralistes wallons et flamands’, en daar, over de in die periode vastgelegde taalgrens heen, een toen nog staatsgevaarlijk programma ontwikkelden, is ongezien.

De dynamiek van de vanaf 1970 elkaar opvolgende staatshervormingen is te danken – of te wijten – aan het feit dat federalisten in de staatsdragende partijen CVP en PS elkaar opeenvolgend vonden. With a little help of their friends: Volksunie, Rassemblement Wallon en het FDF, wat destijds de ‘taalpartijen’ werd genoemd. Of zoals Dehaene het in zijn stijl kort noemde bij de federale regeringsvorming van 1988: PS = SP + VU. En in de traditie van het Wonderbureau van Wilfried Martens en hemzelf schikte de CVP zich stilaan ook in dat federalistische programma. Het resultaat kennen we.

Karl Drabbe is uitgever van ERTSBERG. Hij is historicus en wereldreiziger en werkt al sinds 1993 mee aan Doorbraak.

Commentaren en reacties