Van de straat naar de Wetstraat

Dries Van Langenhove, de voorman van Schild en Vrienden, zal de Vlaams-Brabantse kamerlijst van het Vlaams Belang aanvoeren, en kreeg gisteren, woensdag, meteen een uitnodiging voor een Terzake-interview dat nu al historisch kan genoemd worden. Drie vragen die zich opdringen na de bocht van Dries (‘ik ben tegen de particratie’) en de tumultueuze doortocht bij Kathleen Cools.

Zwart konijn

De eerste vraag is: deed Tom Van Grieken een gouden zet door Van Langenhove binnen te halen (‘zonder partijkaart’)? Het antwoord is: ja. De ironie is, dat die beruchte Pano-reportage over Schild en Vrienden de populariteit van hun voorman een enorme boost heeft gegeven, meer bepaald in de onderstroom waar het Vlaams Belang electoraal rekruteert. De tergende eenzijdigheid en de inquisitiestijl waarmee de reportagemakers op hem inhakten en er totaal over gingen, resulteerde in het omgekeerde effect in kringen waar de publieke omroep sowieso al weinig sympathie geniet.

Voor erfvijand van het Vlaams Belang kan Van Langenhove een probleem worden. Reken maar dat er nu vooral in N-VA-kringen strategisch overuren worden gedraaid: wie of wat plaatsen we tegenover dit zwart konijn? Door zich angstvallig salonfähig op te stellen en zelfs strikt binnen de lijnen van de politieke correctheid te willen blijven, kan de partij van Bart De Wever zich niet permitteren om een extreem-rechts ongeleid projectiel in haar rangen op te nemen. Maar net de manier hoe Dries door het systeem gerold is –de media, de trado-politiek, naast de Gentse unief waar hij persona non grata werd- maakt hem voor bepaalde kiezers onweerstaanbaar. Hebben wij gele hesjes? Ja, maar niet zoveel: het ras-le-bol-gevoel zit hier elders, namelijk in de anti-Belgische en anti-EU-systeemkritiek waar vooral extreemrechts op focust. En waarmee Dries zich, met dank aan Pano, tot icoon opwierp.

Het enige wat de N-VA rest is, Van Langenhove zoveel mogelijk discrediteren en het VRT-discours overnemen rond een fascist die onze democratische rechtstaat bedreigt. Help.

Politique politicienne

VRT NWS

De vraag is anderzijds of Dries van Langenhove bovenaan die VB-lijst op zijn plaats is. Het antwoord is, weerom volgens mijn bescheiden mening: neen. We moeten eerlijk zijn: dat fameuze interview met Kathleen Cools in Terzake was van een hallucinant niveau en sloeg intellectueel nergens op. Natuurlijk wou Cools hem het vuur aan de schenen leggen en was er geen schijn van objectieve afstandelijkheid, maar Dries deed twee dingen wat je in zo’n geval nooit mag doen: ten eerste liegen of het licht van de zon ontkennen. Als je in verdenking bent gesteld en men zegt je niet eens waarom, er was geen verhoor, er is geen aanklacht, et alors, zeg dat dan verdomme gewoon. Waar zat die jurist eigenlijk tijdens de les? Of de kwestie van de oproep tot geldelijke steun in ’t Pallieterke, alsof daar iets mis mee is. En de andere doe-niet: rond de pot draaien en alsmaar hetzelfde herhalen welke vraag er ook wordt voorgeschoteld. Dat zijn namelijk belegen tactieken die aan de politique politicienne van het ergste soort doen denken, en dat verwacht je natuurlijk niet van iemand die gaat voor het parler vrai, wil breken met de particratie en alles wat daar rond hangt.

Het is en blijft natuurlijk ook een ferme bocht: tot eergisteren tegen de particratie fulmineren, en dan bovenaan op een lijst gaan staan, zij het zogezegd als onafhankelijk kandidaat. Die onafhankelijkheid is verdampt, wat Van Langenhove aan Cools ook vertelt. Vanaf nu behoort hij tot het euh… Wetstraat-establishment, bezet hij het pluche van het federaal parlement, en verliest hij ook een stuk geloofwaardigheid als ‘rebel’. Democratie is meer dan partijdemocratie, en in die zin is de straat misschien meer nog dan het kieshokje een plek waar ze zich waarmaakt.

In die zin is de gegarandeerde verkiezing tot federaal kamerlid voor Van Langenhove een vergiftigd geschenk, ook al zal het hem financieel uiteraard geen windeieren leggen. Waarvoor alle begrip want er moet brood op de plank komen. Toch is het voor het activisme helemaal geen goede zaak dat activisten allemaal in de politiek gaan, eens ze op TV zijn gekomen. Ze zullen de muren van het parlement niet slopen, de muren slopen hen. Het worden even gladde, gepolijste wandelgangers als al de rest, maar het probleem met Van Langenhove is vooral dat hij noch karakterieel noch intellectueel geschikt is voor dit werk. Schild en Vrienden vind ik op zich een boeiend verschijnsel, ook al is hun discours en attitude soms hilarisch, ze zijn nodig in de verkalkte Vlaamse politieke/mediatieke constellatie. Er moet een buitenparlementaire oppositie zijn die de politici opjaagt. Daarom heb ik vanaf dag één na de Pano-reportage, tegen het gehuil in, pro Dries en zijn clubje stelling genomen. En heb ik een raar soort sympathie voor marginale fenomenen als Voorpost of de IJzerwake, verschijnselen die door de openbare omroep bij voorbaat worden aanzien als des duivels.

Cordon médiatique

Dat het systeem aan recuperatie doet, is een oeroud verschijnsel, en ook het Vlaams Belang levert zitjes, parlementaire weddes en aandelen in de praatbarak, ook al beweert het daarbuiten te staan. Zie ook hoe Jean-Marie Dedecker na veel vijven en zessen en een carrière als politieke columnist-dwarsligger toch eindigt als N-VA-mandataris.

De derde vraag is algemener: moet een zelfverklaarde anti-establishmentpartij als het VB ingaan op uitnodigingen vanwege de publieke omroep? Ook daarop luidt het antwoord: neen. Meteen een welgemeende goede raad aan Van Grieken, Annemans en zelfs Dewinter: blijf weg van die VRT-praatstoelen. Oppervlakkig lijkt het een vooruitgang, een bewijs dat het cordon médiatique is gesloopt, en uiteraard streelt het de persoonlijke ijdelheid. Maar het non-interview van Cools met Van Langenhove bewijst dat VRT-journalisten en hun redacties ten gronde het VB zien als een antidemocratische anomalie waarvoor de normale criteria van de objectiviteit niet gelden. Zo’n ‘gesprekken’ zullen altijd bezaaid zijn met valkuilen en hinderlagen, waar een behendige debatter wel rond kan fietsen, maar waar het toch altijd kwestie is van de schade te beperken. De interviewer heeft altijd de timing en de regie in handen, de geïnterviewde heeft een gesprek of ondergaat een verhoor, al naargelang. Het is geen verplichting om naar de Reyerslaan te hollen als men gevraagd wordt, en soms is een neen gewoon vooral vervelend voor de journalist in kwestie.

Misschien zou het tactisch interessant zijn om rond de VRT zelf een cordon aan te leggen door systematisch uitnodigingen af te slaan, dat uiteraard ook publiek te communiceren, en alternatieve media op te zoeken: ‘wij hebben de VRT niet nodig, ons einddoel is het opdoeken van deze pococratische instelling’. Dit helemaal ter zijde, maar het geldt mutatis mutandis ook voor figuren als Dries Van Langenhove, zie ook de manier hoe hij via Pano fijntjes gerold werd door zes maanden een cameraploeg achter zich aan te willen slepen. IJdelheid verblindt, dat onberispelijk maatpak van Dries staat hem goed, maar daardoor lijkt het alsof de ‘rebel’ al maanden solliciteerde naar die parlementaire job. Dat zijn echter vestimentaire opmerkingen, en daarvoor ben ik totaal onbevoegd, hoor ik u zeggen. U hebt een punt, drie gratis adviezen is overigens meer dan voldoende, ook hier moet brood op de plank.