JavaScript is required for this website to work.
Communautair

Er staat veel op het spel in Catalonië, ook voor Vlaanderen

Bart Maddens15/6/2017Leestijd 3 minuten

Kiezen de Catalanen voor de Vuyedoctrine? En kijken Spanjaarden werkeloos toe? 

Aangeboden door de abonnees van Doorbraak

Dit gratis artikel wordt u aangeboden door onze betalende abonnees. Als abonnee kan u ook alle plus-artikelen lezen. Doorbreek de bubbel vanaf €4.99/maand.

Ik neem ook een abonnement

2014

Weet je het nog? 2014 zou een wonderjaar worden. Er stonden onafhankelijkheidsreferenda op stapel in Schotland en Catalonië. In Vlaanderen zouden de verkiezingen voor een grote doorbraak kunnen zorgen. Volgens de peilingen konden de V-partijen een zetelmeerderheid halen. Maar het wonderjaar is uitgedraaid op een annus horribilis. De Schotten stemden tegen onafhankelijkheid. Het referendum in Catalonië werd met succes gesaboteerd door Madrid. In Vlaanderen verloren de V-partijen terrein. De N-VA moest alle communautaire ambities opbergen. Vandaag is het Belgische regime sterker dan in 2014. En na de recente verkiezingsnederlaag van de SNP is een nieuw Schots referendum verder weg dan ooit.

Blijft over: Catalonië. Als het daar mislukt, dan is de nederlaag voor de separatisten compleet. Hoe groot is de kans dat Catalonië op het einde van dit jaar een onafhankelijke staat is? Hoe groot is de kans dat er op 1 oktober een ordentelijk en geloofwaardig onafhankelijkheidsreferendum wordt gehouden?

Op dat laatste zou ik mijn geld alvast niet inzetten. In Spaanse regeringskringen leeft de overtuiging dat men in november 2014 (bij het eerste ‘illegale’ referendum) de zaken teveel op hun beloop heeft gelaten. Nu wil Madrid vroeger en krachtiger ingrijpen, om het referendum helemaal in de kiem te smoren. Zo werd de beslissing om stembussen aan te kopen al juridisch aangevochten. De Catalaanse ambtenaren worden afgedreigd door Madrid. Tegen elke formele beslissing betreffende het referendum zal onmiddellijk klacht worden ingediend. Als de Catalaanse regering volhardt in de boosheid, dan zullen de Spaanse autoriteiten niet aarzelen om politie en leger in te zetten tegen het referendum.

Geweld

Maar misschien schuilt juist daarin een kans. Carles Puigdemont is er (tot afgrijzen van Madrid) vorige week wonderwel in geslaagd om in de internationale media het idee ingang te doen vinden dat er op 1 oktober een echt ‘Schots’ onafhankelijkheidsreferendum komt in Catalonië. Als Madrid de repressie tegen Catalonië verder opvoert en het referendum verhindert, dan zal dat enkel maar leiden tot meer internationale sympathie voor de Catalaanse zaak. Het ideale scenario zou zijn dat Madrid inderdaad geweld moet gebruiken om stemlokalen te sluiten. Dat zou de Catalanen de noodzakelijke legitimiteitsbonus kunnen bezorgen om eenzijdig de onafhankelijkheid uit te roepen en die internationaal te doen erkennen. Er zijn er zelfs die beweren dat de Catalaanse regering daar bewust op aanstuurt. Als dat zo zou zijn, dan is het zeker niet dom. Feit is dat het ontwerp van transitiewet (dat een paar weken geleden uitlekte) expliciet stelt dat de onafhankelijkheid sowieso wordt uitgeroepen als de Spaanse regering het referendum onmogelijk maakt.

Feit is ook dat de steeds hardere repressie vanuit Madrid heeft geleid tot een radicalisering binnen PDeCAT (het vroegere CDC). Zelfs bij de verkiezingen van 2015 dachten sommige CDC-politici nog dat het maar om te lachen was. Was het hele ‘proces’ niet vooral een strategie om een betere financiële deal met Madrid uit de brand te slepen? Vandaag is die ‘pragmatische’ strekking marginaal geworden in de partij. Zeker na de aankondiging van het referendum vorige week lijkt PDeCAt de schepen definitief te hebben verbrand. Het is ondenkbaar geworden dat de rebellen Puigdemont of Mas doodleuk met premier Rajoy aan tafel zouden gaan zitten om te praten over een klassieke staatshervorming. Daarbij komt, dat nogal wat PDeCAT-politici een zware boete boven het hoofd hangt zolang Catalonië deel uitmaakt van Spanje. Dat is een extra stimulans om de bruggen op te blazen.

Vlaanderen

Ook voor Vlaanderen staat er veel op het spel. Catalonië kiest in feite voor een ‘Vuye-doctrine’. Een separatistische meerderheid in het Catalaanse parlement beslist om buiten de Spaanse grondwet te treden. Dat zou wel eens een interessant precedent kunnen worden. Zeker, de verschillen tussen Vlaanderen en Catalonië zijn aanzienlijk. Als er in Vlaanderen een separatistische meerderheid aan de macht komt en de Belgische grondwet opzij schuift, dan houdt België de facto op te bestaan. Toch zou een mislukking van de Catalaanse ‘Vuye-strategie’ een symbolische nederlaag zijn voor de radicale Vlaamse Beweging. Zie je wel dat dit een doodlopende straat is, zou je dan horen. Zie je wel dat evolutie beter is dan revolutie, zouden de meer gematigde N-VA’ers meteen laten horen.

Als het daarentegen een succesverhaal wordt in Catalonië, dan zou dat een belangrijke opsteker zijn voor de Vlaamse Beweging. Allicht is dat ook de reden waarom de Belgischgezinde media bij ons (dus bijna alle media) zo weinig aandacht hebben voor de Catalaanse crisis. Als ze er al over berichten dan bekijken ze de kwestie vooral vanuit een Spaans perspectief. Gelukkig is er nog Doorbraak.be, met een uitstekende correspondent ter plaatse, om daartegen weerwerk te bieden. En als 2017 echt het wonderjaar wordt voor Catalonië, dan zal men er ook bij ons niet naast kunnen kijken.

Foto (c) Reporters

Bart Maddens (1963) is germanist en politieke wetenschapper. Als student was hij actief in het KVHV van Leuven en in de Volksunie-Jongeren. In de jaren 1990 was hij lid en bestuurder van het IJzerbedevaartcomité. Vandaag publiceert hij regelmatig opiniestukken over de Vlaamse Beweging en de staatshervorming. Hij is auteur van onder meer 'Omfloerst separatisme. Van de vijf resoluties tot de Maddens-strategie'. 

Commentaren en reacties