JavaScript is required for this website to work.
post

Verkiezingstijd in Nederland

Henk Jurgens25/11/2016Leestijd 3 minuten

Nederland staat de komende maanden in navolging van Amerika een harde en onfrisse verkiezingscampagne te wachten.

Aangeboden door de abonnees van Doorbraak

Dit gratis artikel wordt u aangeboden door onze betalende abonnees. Als abonnee kan u ook alle plus-artikelen lezen. Doorbreek de bubbel vanaf €4.99/maand.

Ik neem ook een abonnement

Ook de haat van de Lock her up-campagnes lijken de Tweede Kamerverkiezingen van aanstaande 15 maart in Nederland te gaan overheersen. De VPRO-televisie zond een documentaire uit over de Nederlandse eurocommissaris Timmermans. De ranzige bespreking in The Post Online werd gelardeerd met tussenkopjes als Dweepverslaafde kwijlnikker; Weeïg worstvingertje en Rondscharrelend opiniemakergespuis. In de positieve lezersreacties staan kwalificaties als hypocriete narcistische kwal en kwijlende kontkruipers. The Post Online is een conservatief maar meestal fatsoenlijk Nederlands internettijdschrift. Een botsing der meningen gebaseerd op argumenten zal het de komende verkiezingscampagne niet worden.

Op het ogenblik zitten 17 fracties op de 150 zetels van de Tweede Kamer. Bij de laatste verkiezingen in 2012 zijn 11 partijen in de Kamer gekozen. De 6 nieuwe zijn afsplitsingen ontstaan na ruzies. Uiteraard bleef iedereen gewoon op het stoeltje zitten. Je geeft een prachtig inkomen met afvloeiingsregeling en pensioen niet zo maar op. Een enkeling, een ex-PVVer, wilde zich aansluiten bij de VVD, maar die heeft dat geweigerd. Elke fractie heeft recht op spreektijd. 17 Fracties belemmeren de politieke discussie uiteraard in hoge mate.

Het ziet er naar uit dat bij de komende verkiezingen in ieder geval 13 partijen zullen gaan meedoen. Wellicht worden dit er nog meer. Vorige keer waagden 21 partijen hun kans. De afsplitsers DENK, 2 Turkse ex-leden van de PvdA fractie, en de VNL – de door Jan Roos geleidde partij die is opgericht door 2 ex-PVVers – maken een kans op een zeteltje. En dan is er ook nog Thierry Baudet, van Forum voor Democratie, die al weken geleden aankondigde met een spetterende lijst te komen, en de Partij voor Niet-Stemmers.

De gevestigde partijen lopen zich inmiddels warm. De conservatief-liberale VVD zet premier Rutte als lijsttrekker in. Hij wil nog wel een keertje en hoewel zijn houdbaarheidsdatum eigenlijk al verlopen is, maakt hij wel degelijk een kans om premier te blijven. De strijd om zijn opvolging binnen de VVD heeft hij voorlopig gewonnen. Het christendemocratische CDA heeft haar fractievoorzitter Buma al aangewezen als lijstrekker. D’66, brengt Alexander Pechtold in stelling. Hij gaat aan zijn laatste politieke klus beginnen. Leden van de sociaaldemocratische PvdA mogen binnenkort stemmen wie hun lijsttrekker wordt, vicepremier Lodewijk Asscher of fractievoorzitter Diederik Samson. Het zal voor welke lijsttrekker dan ook moeilijk worden in de buurt te komen van de huidige 35 zetels. De Christen Unie gokt op hun huidige fractievoorzitter als lijsttrekker, net als de SGP, de SP, GroenLinks, de Partij voor de Dieren en 50Plus. Wilders gaat uiteraard de PVV aanvoeren. Hij rekent op 2 miljoen stemmers en wil dan premier van Nederland worden. Op het Trump-congres van de republikeinen in Amerika heeft hij zich al als toekomstig premier laten fêteren.

Hoe de verkiezingsuitslag zal worden is moeilijk te voorspellen. Niet alleen blijkt de huidige methode van verkiezingsonderzoek na de brexit en Trump’s overwinning wereldwijd niet meer betrouwbaar te zijn, maar tussen nu en 15 maart 2017 kan er nog heel veel gebeuren. Zo wordt de one-issue partij 50Plus volgens de peilingen nu al 4 of 5 maal zo groot. Maar als in januari de pensioenen van velen gekort gaan worden omdat de groei van het vermogen van de Nederlandse pensioenfondsen door een lage rente op de kapitaalmarkt en een tegenvallende beursontwikkeling onvoldoende is, zou deze winst best eens extreem groot kunnen worden. Een andere one-issue partij, de Partij voor de Dieren, probeert stemmen te trekken met filmpjes over bedreigde apen en dieren die in het wild op andere continenten rondlopen. Kennelijk trekt dit stemmers, want volgens de peilingen verdubbelt de partij tot 4 zetels.

Wat zich wel aftekent is een zeer moeilijke kabinetsformatie. De kans dat de PVV, zelfs als ze de grootste partij wordt, de regering zal gaan leiden is gering. Volgens de huidige procedures krijgt de grootste partij het voortouw bij de formatie. De kans dat de PVV op basis van haar verkiezingsprogramma én op basis van haar optreden in de huidige Tweede Kamer in staat zal zijn een compromis met voldoende andere partijen te sluiten is zeer klein. Ook valt het niet te verwachten dat de SP de kans krijgt regeringsverantwoordelijkheid te dragen. Meer voor de hand ligt een regering bestaande uit VVD, CDA, D’66 aangevuld met of de PvdA of GroenLinks of de Christen Unie. Misschien is het mogelijk een 4-partijenkabinet te formeren dat een aantal jaren kan blijven regeren. Mocht de uitslag een 5-partijen kabinet noodzakelijk maken dan is het niet moeilijk vervroegde verkiezingen te voorspellen.

 

Foto: © Reporters

 

De Nederlandse publicist Henk Jurgens (1942) is politicoloog (UvA). Hij schrijft regelmatig in Doorbraak over Nederland en de Nederlandse politiek.

Commentaren en reacties