Een militaire rechtbank in Myanmar heeft op dinsdag 9 november de voormalige hoofdminister van de Nationale Liga voor Democratie (NLD) van de semi-autonome deelstaat Kayin veroordeeld. Dat tot 75 jaar gevangenisstraf wegens ‘corruptie’. Een vonnis dat heel wat vragen oproept. Volgens heel wat waarnemers is het een voorbode van het juridische offensief, dat de junta op punt staat te ontketenen. Zo zou men de geloofwaardigheid van de gearresteerde staatsadviseur Aung San Suu Kyi en president Win Myint onderuit kunnen halen.

Anticorruptiewet

De 67-jarige Nang Khin Htwe Myint – die ook een belangrijk lid is van het Centraal Uitvoerend Comité van de NLD –  werd schuldig bevonden door de Hpa-an Prison Special Court in de staat Kayin. Dat op vijf afzonderlijke aanklachten die inbreuken inhielden op de Anticorruptiewet. Voor elke aanklacht afzonderlijk kreeg ze de maximale strafmaat van 15 jaar gevangenisstraf volgens haar advocaat Aung Thane. Bij deze veroordeling tot 75 jaar cel moeten ook nog eens de twee jaar gevangenisstraf worden geteld. waartoe ze in augustus werd veroordeeld. Dat wegens ‘het lasteren van de staat’, waarmee haar totale straf op 77 jaar komt.

Ook de 65-jarige Than Naing, een voormalige minister van de staat Kayin en een van de kabinetsleden van Nang Khin Htwe Myint, bevond men dinsdag schuldig aan corruptie. Deze politicus veroordeelde men ook in augustus twee jaar wegens smaad van de staat. Daarbovenop krijgt hij nu dus op grond van de Anticorruptiewet nog eens tot 90 jaar gevangenisstraf na zes afzonderlijke aanklachten.

Geen beroep

In een gesprek met buitenlandse waarnemers na het proces, zei advocaat Aung Thane dat zijn cliënt niet van plan is in beroep te gaan tegen haar vonnis: ‘Nang Khin Htwe Myint verkeert in goede gezondheid. Dat geldt ook voor Than Naing. Hoewel hij een aanval van COVID-19 in de gevangenis had, is hij nu in goede gezondheid’, zei de advocaat. ‘Beiden reageerden kalm en sereen op de veroordeling in overeenstemming met hun sterke persoonlijke en politieke overtuigingen. Ze verwachtten al een zware straf, dus ze leken niet in shock te zijn.’

Volgens Aung Thane had een van de aanklachten tegen Nang Khin Htwe Myint te maken met het feit dat ze 1,3 miljoen kyats (720 dollar) had teruggegeven van 5 miljoen kyats (2800 dollar) aan staatsgeld. Dat had ze geleend toen ze een medische behandeling nodig had na een auto-ongeluk. De andere vier werden ingediend tegen zowel haar als Than Naing, die staatsfondsen aan particulieren leende en deze leningen werden blijkbaar niet terugbetaald.

Verduistering van fondsen

Volgens verschillende bronnen zouden een aantal ministers van de regering van de sterk aan de militairen gerelateerde Union Solidarity and Development Party (USDP) van Thein Sein, die van 2011 tot 2016 over Myanmar regeerde, eveneens betrokken zijn geweest bij soortgelijke gevallen van verduistering van fondsen. Vreemd genoeg zijn het enkel de ministers van de, met een militaire putsch ten val gebrachte, NLD-regering die daarvoor verantwoording voor de rechtbank dienen af te leggen. De USDP-excellenties blijven blijkbaar, ondanks de beschuldigingen, buiten schot.

Een aangeslagen Saw Than Htut, de broer van Nang Khin Htwe Myint, vertelde dat het opleggen van dergelijke harde straffen door de junta op zijn minst getuigt van vooringenomenheid: ‘Er kan nooit gerechtigheid zijn. Het is zo duidelijk dat ze het deden met een gevoel van haat en wraak,’ zei hij, eraan toevoegend dat zijn familie: ‘wist dat deze zware straf eraan zat te komen. (…) Mijn zus is nu bijna 70 jaar oud. Ik ben gewoon bang dat ze in de gevangenis te maken zal krijgen met zware omstandigheden.’

Nang Khin Htwe Myint, die bekend stond als een prominente medestander van Aung San Suu Kyi, werd enkele dagen nadat het leger op 1 februari 2021 de macht van de NLD had gegrepen in een staatsgreep, gearresteerd.

Doden en arresteren

Negen maanden na de staatsgreep van 1 februari hebben veiligheidstroepen 1.250 burgers gedood en verdwenen minstens 7.134 burgers achter de tralies, volgens het actuele cijfermateriaal van de in Bangkok gevestigde Assistance Association for Political Prisoners. Veel van de doden en arrestaties hebben plaatsgevonden tijdens de vaak erg hardhandige optredens van de ordestrijdkrachten tegen anti-junta-protesten.

De militaire junta legitimeert de staatsgreep door te beweren dat de NLD van Aung San Suu Kyi haar overwinning bij de verkiezingen van 2020 had bewerkstelligd door wijdverbreide, massale kiezersfraude, hoewel internationale waarnemers de stemming als legitiem beoordeelden. De junta heeft tot nog toe geen bewijsmateriaal ingediend dat de claim van electorale fraude hard maakt. De protesten tegen het militaire regime gaan intussen verder maar dreigen door de escalatie en de schaal van het geweld  te ontaarden in een regelrechte burgeroorlog.

Achter tralies

In de nasleep van de staatsgreep verdwenen ook het NLD-boegbeeld en voormalig staatsadviseur Aung San Suu Kyi en president Win Myint achter de tralies. Hun processen werden intussen achter gesloten deuren ingeleid en het is afwachten tot wat deze zullen leiden.

De veroordeling van Nang Khin Htwe Myint is alvast een indicatie dat de militaire junta lange en harde gevangenisstraffen zal gaan gebruiken om het de geloofwaardigheid en het leiderschap van de NLD-partij te ondermijnen en de partij politiek te begraven. De junta heeft overigens vrijwel meteen na de putsch een aantal bepalingen uit de strafwetgeving ‘aangepast’ of vervangen waardoor de militaire (uitzonderings)rechtbanken quasi ‘carte blanche’ kregen om deze duidelijk politiek geïnspireerde agenda uit te voeren.

Een aantal verontruste juristen in Myanmar lieten alvast verstaan dat de veroordeling van Nang Khin Htwe Myint en andere NLD-topleiders erop wijst dat Aung San Suu Kyi tot 100 jaar in de gevangenis kan doorbrengen als ze wordt veroordeeld voor de 11 aanklachten waarvoor zij momenteel terechtstaat.

Van kwaad naar erger

Even ter herinnering: In totaal werden 45 NLD-kabinetsleden gearresteerd op grond van de anti-corruptiewet van Myanmar, evenals Aung San Suu Kyi en verschillende staats- en regionale ministers. Dat allemaal binnen de eerste maanden na de militaire overname. Ze zijn intussen vrijwel allemaal in staat van beschuldiging gesteld en wachten op hun proces. Voor een van hen is het bange wachten al afgelopen: de jurist Nyan Win, een NLD-topfunctionaris en persoonlijke raadgever van Aung San Suu Kyi, stierf op 20 juli in detentie…