Waarom duurt het toch zo lang?

De regeringsvorming zit aan de 124e dag, of was het de 125e? Niemand houdt het eigenlijk nog echt bij. Daarmee schuift ze op in de rangschikking van langste Belgische regeringsformaties ooit. De 106 dagen van Dehaene I in 1991 zijn we al voorbij. Halen we ook de 148 dagen van Martens (en Dehaene) uit 1987? Na die 541 dagen lijkt het niets natuurlijk, zoiets went blijkbaar snel, vroeger zouden ze over zo’n lange periode boeken schrijven.

Zweedse kalender

De vraag is waarom dat zo lang moet duren? Voor de ‘Zweedse partijen’ is er geen weg terug. Zie je Charles Michel (MR) morgen al bellen naar Paul Magnette (PS)? Of Wouter Beke (CD&V), die voor PS en cdH de gebeten hond is omdat hij de tripartite heeft gedwarsboomd, alsnog een coalitie aangaan met die twee? Neen, het is nu duidelijk wie de partijen zijn die het moeten doen, welaan dan? Blijkbaar is er geen sense of urgency en de kalender werkt niet zo goed mee. Want men wil niet in het vaarwater komen van andere politieke gebeurtenissen. Eerst was er de Waalse feestdag, traditioneel op de derde zondag van september, vorige zondag 21 september dus. Daarna was er de septemberverklaring van de Vlaamse regering. 27 september is het dan weer de dag van de Franstalige Gemeenschap en daarna legt de Waalse regering haar begroting voor, en die wil men zeker niet voor de voeten lopen … er is dus zeker geen haast bij.

Deadline

Geen haast, maar wel een deadline: de tweede dinsdag van oktober opent het federale parlement officieel het werkjaar. Dan zou er toch een regeerverklaring moeten zijn. Deadline 14/10 dus. De regeringsvorming zou dus willen landen de week voordien. Dan ergens wordt ‘de laatste’ nacht gepland waarop alles aan elkaar wordt gekoppeld en het finale akkoord wordt gesloten, waarna de onderhandelaars hondsmoe van een nacht lang onderhandelen een persconferentie houden. Zo ‘hoera’ als mogelijk. Zo wil de Belgische politieke traditie het. Paarsgroen wou daarvan afstappen, maar dat is niet echt gelukt.

Deelakkoorden

Staan we dan nergens? Neen, er zijn zelfs al echte en hele akkoorden, ‘teksten zonder tekst tussen haakjes’ zoals dat in het jargon heet. Want, tja, echt snel en efficiënt werkt het niet, al is het misschien de beste politieke manier om tot akkoorden te komen. Er is een tekst van de co-formateurs, die wordt gelezen en ondertussen geamendeerd door de andere partijen. Waar men het niet eens is, komt de tekst tussen haakjes te staan. Die (tussen haakjes) wordt dan besproken in de werkgroepen, er wordt onderhandeld tot alle haakjes weg zijn of, tot men moet vaststellen dat sommige haakjes blijven. Die worden dan onderhandeld door de centrale werkgroep met de kopstukken van de partijen. De echte knelpunten worden opgespaard tot ‘de laatste nacht’ waarin alles met alles verbonden wordt tot er een akkoord is.

We zijn zelfs dicht bij een akkoord. Volgens een onderhandelaar zou het op enkele dagen kunnen geklaard zijn. Volgens een ander is alles wat niet socio-economisch is, zo goed als rond. Zonder of met maar enkele zinnen tussen haakjes. De sfeer is ook goed, helemaal anders dan in 2010. ‘Toen het deelakkoord over de radicalisering werd gesloten, wat geen makkelijk akkoord was, waren alle deelnemers fier op wat er bereikt was.’

Personeel

Wat is dan wel het probleem? De puzzel past nog niet zo goed. Hoe zit de verhouding Reynders-Michel? Welke job kan de een voor de ander uit de brand slepen? De onzeker toekomst voor Reynders zou een reden zijn voor Michel om nog niet honderd procent voor het premierschap te gaan. Ook CD&V zit met een probleem. Er moet een job gevonden worden voor Kris Peeters, maar als die vicepremier wordt, dan is er geen plaats voor Geens. Of De Crem. Hier en daar wordt gefluisterd dat er een plaats zou zijn voor Peeters in de Antwerpse haven, maar zal N-VA die post niet opeisen? Daarnaast heeft CD&V ook nog Koen Geens, Servais Verheirstraeten, en Hendrik Bogaert die ergens een plaats zouden moeten krijgen. Bij Open Vld zou Patrick Dewael zijn plaats als Kamervoorzitter verliezen; waar moet die heen? Maggie De Block en Alexander De Croo worden genoemd als de kandidaat ministers.

Te lang mag die onzekere situatie niet duren, want de onderhandelaars worden moe, het moe. De enige sense of urgency die er lijkt te zijn is de draagkracht van de deelnemers. Zoals gezegd, in een vorige eeuw zou men over zo’n lange regeringsvorming dikke boeken schrijven. Al zijn we er eigenlijk gerust in dat er ook over deze Zweedse regeringsvorming boeken zullen verschijnen.

Foto © Reporters