JavaScript is required for this website to work.
Communautair

Wat hebben we aan een federale regering als er geen gedeelde toekomstvisie is?

Pieter Bauwens23/8/2019Leestijd 4 minuten
Wetstraat 16, het kabinet van de Premier van België.

Wetstraat 16, het kabinet van de Premier van België.

foto © Reporters

De discussie over de Vlaamse canon is een mediastrovuur. Meer nog dan de geschiedenis moet de toekomst ons zorgen baren. Het kan me immers niet schelen wie er in de federale regering komt. Ik wil weten waarheen het gaat. Een voorstel van een nationalistische partij om een historische canon op te stellen voor Vlaanderen. Meer is er niet nodig om heel …

Aangeboden door de abonnees van Doorbraak

Dit gratis artikel wordt u aangeboden door onze betalende abonnees. Als abonnee kan u ook alle plus-artikelen lezen. Doorbreek de bubbel vanaf €4.99/maand.

Ik neem ook een abonnement

De discussie over de Vlaamse canon is een mediastrovuur. Meer nog dan de geschiedenis moet de toekomst ons zorgen baren. Het kan me immers niet schelen wie er in de federale regering komt. Ik wil weten waarheen het gaat.

Een voorstel van een nationalistische partij om een historische canon op te stellen voor Vlaanderen. Meer is er niet nodig om heel weldenkend Vlaanderen te doen steigeren. Wat heb ik hartelijk gelachen tijdens mijn vakantie als ik de kosmopolieten rood van verontwaardiging over elkaar zag struikelen.

Nederland heeft zo een canon, voorwaar geen beknepen fascistische staat, eerder een natie die de geschiedenis in de ogen durft te kijken. Hier is de discussie erover al taboe. Is het de ‘Vlaamse’ context waartegen de verlichte opiniemakers zo fel reageren? Zou een discussie over de canon ons dan niet kunnen brengen naar hoe we tot dit ‘Vlaanderen’ zijn gekomen? Lijkt me heel nuttig, het gesprek alleen al.

Jambon

Maar goed, in de komkommertijd flakkeren wel vaker strovuren op die bosbranden lijken, maar op zich niets voorstellen. Zeker in de media. Het mag ons niet afleiden van de echte problemen. In dit land kunnen we het niet eens worden over het verleden, maar nog minder over de toekomst. Wat met België?

Over de Vlaamse regering en Franstalige regeringen maak ik me geen zorgen. Die komen er wel. Ik reken erop dat de nieuwe Vlaamse regering breekt met de vorige en wel een communautair programma heeft. Na vijf jaar communautaire stilstand en nu het Vlaams Belang aan de kant is geschoven, moet de N-VA communautair iets waarmaken.

Met Jan Jambon (N-VA) komt er een minister-president die een ferm Vlaams beleid geloofwaardigheid kan geven. De man is mee verantwoordelijk voor de opgang van de onafhankelijkheidsgedachte in de Vlaamse Beweging in de jaren 90. Hij zit nu op dé plaats om dat idee verder uit te dragen. Die communautaire zelfzekerheid zit best verankerd in het Vlaams regeerakkoord.

Echte problemen

Het echte probleem zit federaal. Er is een patstelling. PS noch N-VA kunnen het zich permitteren om veel toe te geven, ze hebben de verkiezingen verloren. De ferme taal tegen de PS van minister Pieter De Crem (CD&V) eerder deze week in De ochtend op Radio 1 maakt het zijn partij niet makkelijk om een Vlaamse minderheid te leveren die de N-VA opzijzet. Met een meerderheid in België dan wel, mee geleverd door socialisten, liberalen en groenen — een monsterverbond zeg maar (met een knipoog naar de canon).

Federaal zitten we met een patstelling en een enorme paradox. De paradox is dat het belangrijk is wie de federale regering vormt maar in de praktijk maakt het waarschijnlijk weinig verschil. Een Belgische regering is veroordeeld tot middelmatigheid. Wie in de regering zit, maakt maar wat verschil in de marges. Het beleid is grotendeels gebetonneerd in supranationale structuren, internationale regels, conventies en afspraken, en nationaal in een verstikkende consensusdemocratie van sociale en andere partners. Een snel en efficiënt beleid is toch onmogelijk. Zeker niet als dat land bovendien uit twee delen bestaat die grotendeels in een andere realiteit leven. Welke eer valt er nog te halen uit een Belgische federale regering? Enkel een perceptiestrijd.

Maar wie wil die perceptiestrijd nog voeren? Laat N-VA zich straks wegzetten als de partij die toegevingen deed aan de PS? Of CD&V, Groen en Open Vld als de partijen die de PS aan de macht helpen, met een Vlaamse minderheid en ‘een desastreus beleid voor Vlaanderen’? Dat laatste zal in de details ook nog waar zijn, enkel in de details, maar toch. Of gelooft u dat de PS de vierdaagse werkweek zal doorvoeren in België als ze aan de macht komt?

Wat nu? Wie wil, aan welke kant van de taalgrens, zijn nek uitsteken zonder kans op veel resultaat? De federale regeringsvorming lijkt zo wel op een Vlaamse caféruzie à la ‘Houd me tegen of ik vorm een regering’. Hoe diep zijn we gezakt als partijen menen dat er meer eer valt te halen met oppositie voeren dan door te regeren?

Waarheen leidt de weg?

Weet u, het kan me bitter weinig schelen wie precies in de volgende federale regering komt. Ik wil weten waarheen het beleid gaat. Is er eigenlijk een goede reden om heel die Belgische politieke constructie koste wat het kost overeind te houden? Ik stel me de vraag waarom we zo gehecht moeten zijn aan deze Belgische structuur. Waarom kwellen we onszelf daarmee? De Vlaamse en Franstalige regeringen kunnen vrolijk zelf schulden maken, en ze vervolgens zelf afbetalen. Ze kunnen zelf hun regio goed, slecht of middelmatig besturen. En door hun kiezers beloond of afgestraft worden.

Het is tijd om te beslissen wat we met dit koninkrijk willen aanvangen. Blijven we verder aanmodderen of kunnen we een breed gedragen toekomstvisie vinden over de richting waarin we moeten of kunnen evolueren met dit België. Na zes ad hoc staatshervormingen die alle richtingen tegelijk uitschoten zonder duidelijke richting, is de Belgische koterij een labyrint geworden. De huidige politieke kaste moet beseffen dat ze er met de slechte recepten van het verleden niet zullen uitgeraken. Zes ad hoc staatshervormingen zonder lijn hebben geen oplossing gebracht. Een zevende zal dat ook niet doen.

Maar wat is de toekomstvisie van de verschillende partijen voor dit land? Hoe zien de partijen de Belgische structuur over tien jaar? Bevoegdheden herfederaliseren? Oké, maar waarom is het vroeger gesplitst — ook door uw partij? En splitsen we dan opnieuw bij de volgende crisis? Hoe lang denkt u dat vol te houden? Verder splitsen? Wat en hoever? In hoeveel delen? Worden die bevoegdheden aan gewesten of gemeenschappen toegewezen? En hoe doe je dat in Brussel? En waarom was uw partij vroeger voor confederalisme – ja een ander confederalisme, ik weet het — en nu niet meer?

Parlement

Er zal een breed gedragen toekomstvisie op lange termijn moeten gevonden worden over de toekomst van het land. Anders dreigt de patstelling elke verkiezing opnieuw. Noem het confederalisme, unionisme, separatisme… Noem het hoe je wil.

Als we de begroting op orde willen krijgen en onze welvaart, welzijn en ons werk willen verzekeren, moet er beleid mogelijk zijn. Dat is nu niet het geval. Dus organiseer van mijn part nieuwe verkiezingen of een referendum (dat is wel ongrondwettelijk — stel u dat voor) over de toekomst van België. Schaf de deelstaten af, schaf het federale niveau af, maar dóe iets. Deze situatie hebben we niet verdiend en kunnen we missen als kiespijn.

Wij hebben recht op niet zomaar een regering, maar op een die kan regeren, een die duidelijke keuzes kan maken. Wij willen niet zomaar politici, maar politici die de problemen aanpakken en oplossen. Er is een parlement, gebruik dat nu eens nuttig, zoek de toekomst van dit land bijvoorbeeld.

Als er geen breed gedragen consensus kan gevonden worden over de toekomst van dit land, dan trekken we beter onze conclusies. Scheiden kan ook op een redelijke en rationele manier. Ook daar bestaan internationale regels over.

Dit artikel verscheen ook op VRTnws als opinie. 

Pieter Bauwens is sinds 2010 hoofdredacteur van Doorbraak. Journalistiek heeft hij oog voor communautaire politiek, Vlaamse beweging, vervolgde christenen en religie.

Commentaren en reacties