JavaScript is required for this website to work.
post

‘We moeten inzetten op gemeenschapsvorming’

Doorbraak sprak met John Crombez (sp.a)

Harry De Paepe9/5/2015Leestijd 5 minuten

Doorbraak woonde een socialistische avond met John Crombez bij.

Aangeboden door de abonnees van Doorbraak

Dit gratis artikel wordt u aangeboden door onze betalende abonnees. Als abonnee kan u ook alle plus-artikelen lezen. Doorbreek de bubbel vanaf €4.99/maand.

Ik neem ook een abonnement

Ergens te velde in een kleine Oost-Vlaamse gemeente sprak John Crombez op 7 mei 2015, kandidaat-voorzitter voor de sp.a, de lokale achterban toe. Crombez toonde zich een geduldige en minzame man. Schijnbaar een contrast met de zittende voorzitter die hij uitdaagt. Een van de aanwezigen merkte op: ‘Bruno Tobback nam niet eens de moeite om achteraf een goeiendag te komen zeggen. Hij was nog te laat ook.’ Je voelde al op voorhand: dit publiek zat letterlijk en vooral figuurlijk te wachten op Crombez.

De voormalige staatssecretaris voor Fraudebestrijding is een econoom en hij houdt een voornamelijk economisch betoog, met vele verwijzingen naar het verleden. 

Tweespoor van terreur en spaargeld

‘Op 15 jaar tijd is de onzekerheid enorm toegenomen in onze samenleving. Je had de aanslagen op de Twin Towers gecombineerd – en dat wordt wel eens vergeten – met grote fraudeschandalen in de Verenigde Staten. De beurs zakte in met 50%. Dat raakte enorm veel mensen, omdat velen hun geïnvesteerde spaarcenten in rook zagen opgaan. Er trad daarna een herstel op, maar zeven jaar later is het dubbele spoor van terreur, en het spaargeld van de mensen dat in gevaar komt, helemaal terug. Dexia en Fortis gingen failliet en de wereld is een onveiligere plaats. Iedereen besefte dat er economische verandering nodig is en daardoor had je opnieuw echt ideologische verkiezingen in 2014. Maar de sp.a is er niet in geslaagd te winnen. Integendeel. Die 14% is gewoonweg niet goed.’

Zweedse coalitie

Crombez ziet in Europa overal volksbewegingen opstaan die ageren tegen neoliberale maatregelen. ‘In Zweden traden jaren geleden de rechtse partijen verenigd naar de kiezer. Het waren geen kartels, maar hun principe was samen uit en het samen thuis. Met hun beleid nam de ongelijkheid enorm toe. We zien dat ook in Nederland gebeuren, waar de cultuursector en de zorgsector te lijden hebben. In Duitsland werd, met de sociaaldemocraten aan de macht, de sociale bescherming afgebouwd. Er is daar enorm veel protest tegen de groeiende armoede onder de werkenden. Maar de politiek slaagt er niet in die woede te capteren. Alleen Schotland met de SNP lijkt daarbij een uitzondering. De SNP ging naar de kiezer met de boodschap van zorg voor iedereen. De groeiende ongelijkheid was een tijdje terug een probleem van de Derde Wereld, maar is het vandaag ook hier bij ons. Jan Leyers werkt aan een documentairereeks over armoede en hij belandde in Berlijn en in sloppenwijken in Madrid. Bij ons is het nog niet zover, maar veraf is het niet meer.’

Besparen is moeilijk

Hierna volgt een betoog waarbij de socialist de zes maanden van de centrumrechtse regeringen portretteert als ‘factuurregeringen’. ‘De Vlaming is een spaarder een heeft oren naar de boodschap dat de regering moet besparen. En men heeft een punt, men moet zorgzaam zijn met het uitbesteden van geld, maar het stilvallen van de nodige investeringen is enorm nadelig voor onze economie. Men klaagt voortdurend het grote overheidsbeslag aan. Men moet weten waar men het over heeft. Het gaat over ziekenhuizen, openbaar vervoer, scholen enz. Je kan daar moeilijk op besparen. De regering Bourgeois laat niet voor niets een tekort van 550 miljoen euro toe. Besparen is misschien een hit, maar het is verdomd lastig, zelfs voor rechtsliberalen.’

Paars deed het goed

Reagerend op een vraag uit het publiek, neemt Crombez de verdediging van de paarse regeringen op. ‘Tijdens de paarse jaren daalde de staatsschuld met zo’n 35 à 36 % van 118% naar 82%. Die regeringen wordt wel eens verweten dat ze het geld door de ramen en deuren gooiden, maar ze investeerden in een versnelling van de economie, met loonlastenverlagingen van 5 miljard. Zonder de bankencrisis was de staatsschuld moeiteloos onder de EU-norm van 60% gezakt. Beeld je in. En dan nog met een socialist op begroting!’

De N-VA is veranderd

Aan het woord een lokaal bestuurslid van de sp.a: ‘Hier zit iemand van Doorbraak, daarom mijn vraag’, klinkt het. ‘Toen de N-VA werd opgericht had ik de indruk dat die partij een sterk sociaal programma had, maar vandaag lijkt dat ver weg. Kunt u verklaren hoe dat komt?’  John Crombez: ‘Ja, ik heb dat zelf zien veranderen. In 2009 stapten we samen met de N-VA in de regering, met een sociaal programma. Ik heb dat toen zelf mee onderhandeld en je kon perfect handelen met die mensen. Je mag niet vergeten dat een belangrijk punt van dat regeerakkoord nooit werd uitgevoerd, en dat was de belofte van een Vlaamse zorgverzekering. Niemand heeft het daar nog over, maar de N-VA wou daarvoor gaan. Het is een punt waarmee in Schotland de SNP scoort. Eigenlijk hadden we weinig of geen discussie over de sociale punten in het akkoord, alleen over de bustarieven deed men moeilijk. Toen al! Maar de kentering kwam er in 2010. Het werd almaar lastiger om met de N-VA samen te werken. De N-VA gebruikt als nationalistische partij haar programma gewoon als een instrument om dat nationalistische doel te bereiken. Er kwam een regering op federaal niveau onder leiding van de PS en meteen werd die door de N-VA omgedoopt tot belastingsregering. Het discours schoof op naar rechts, in functie van dat doel. Twee jaar later, in 2011 was de partij voor mij totaal onherkenbaar.’

Doorbraak: ‘Meneer Crombez, waarom moet het sp.a lid op u stemmen voor het voorzitterschap?’

‘Een belangrijk punt is dat ik de decumul in de sp.a wil aanpakken. Je ziet altijd dezelfde mensen in verschillende functies opduiken in onze partij. Ik wil een ander leiderschapsbeeld dan wat we vandaag hebben. Vroeger kwamen we sterk naar voren met een groep, en dat is nu weg. Ik wil de groepsdynamiek aan de top herstellen. Inhoudelijk moeten we ook trots durven zijn dat we socialisten zijn. We moeten sterk durven geloven in ons programma. We trekken veel te snel onze staart in als het moeilijk wordt. We moet onze overtuiging herstellen.’

Hoe belooft u ‘verandering’ aan de mensen?

‘Mensen willen verandering. Wanneer het over misbruiken gaat in onze sociale zekerheid, of als het over politieke uittredingsvergoedingen gaat of over een manke justitie, dan roept men terecht om verandering. Maar de onderbouw van onze samenleving zit goed in elkaar. Ons onderwijssysteem en onze zorg behoren tot de top van de wereld. Maar die sectoren worden nu geproblematiseerd, en dat is niet de verandering die men wil. Het zijn de politiek, een rechtvaardige justitie en de economie die men moet aanpakken. Voor de verkiezingen gaven 80% van de Vlamingen in een peiling aan dat men vermogensbelasting en fraudebestrijding belangrijk vond. Na de verkiezingen hoor je daar niets meer van. Geloof me, die tax shift komt er niet.’

Her en der worden er ballonnetjes opgelaten voor een samenwerking met Groen. Hoe staat u daartegenover?

‘Het is een complex en interessant punt en daarom laat ik er zelf niet graag een ballonnetje over op. Maar ik merk dat er op dit moment tussen onze partijen goed wordt samengewerkt. Ik geloof in dat Zweedse model, waarbij we ons achter dezelfde doelstellingen stellen als aparte partijen. Hoe men zoiets noemt en welke structuur zoiets heeft, is voor mij ondergeschikt. We moeten elkaar gewoon vinden. Op dit moment tellen de progressieve partijen in de peilingen samen zo’n 30% van de stemmen. Dat is heel wat. We kunnen sterk staan in de toekomst, zeker als we gesteund worden door de sociaal-progressieve krachten die zullen moeten samenwerken.’

Ik hoor u de laatste tijd vaak over sociale dumping van bijvoorbeeld Oost-Europese arbeiders spreken en u heeft het ook vaak over gemeenschapsvorming. Zijn dat voor u belangrijke thema’s, mocht u voorzitter worden?

‘U bent de eerste journalist die de twee aan elkaar linkt. Ik wil daar inderdaad op inzetten, want het is een enorm probleem. KMO’s gaan failliet doordat er mensen uit Oost-Europa hier komen werken aan halve prijs. De Europese Unie doet hier echter niets aan. Toen ik als staatssecretaris maatregelen invoerde om er wat aan te doen, kreeg ik alleen maar tegenwerking uit die hoek. Vandaag worden mijn maatregelen gewoon afgevoerd. Maar dit is een probleem van moderne uitbuiting waarbij zowel die goedkope arbeiders als de eigen arbeiders het slachtoffer zijn. In Brussel zijn er mensen die werken voor 2,60 euro per uur! Alleen een kleine groep ondernemers wordt er rijk van. Ik ben ook bezorgd om de wijken waar plotseling grote groepen Oost-Europeanen neerstrijken en waarbij de oorspronkelijke bevolking wordt geconfronteerd met ingrijpende veranderingen. We moeten inzetten op gemeenschapsvorming om dat gevoel van vervreemding aan te pakken. Het zijn bezorgdheden waar bijvoorbeeld in het Verenigd Koninkrijk een partij als UKIP een reactie tegen is. De EU draagt hier een zware verantwoordelijkheid en daarom ben ik van mening dat we voor bepaalde dossiers, wanneer de EU geen consensus vindt, de nationale parlementen opnieuw zelf moeten kunnen beslissen. Het TTIP akkoord bijvoorbeeld is vooral een overwinning voor de multinationals, waartegen wij als land niets kunnen beginnen. Ons parlement zou hier zijn stem moeten kunnen laten horen.’

In tegenstelling tot Bruno Tobback, leek John Crombez tijd te maken om een ‘goeiendag’ te gaan zeggen tegen de achterban. Op 13 juni 2015 beslissen de leden wie hun voorzitter wordt.

 

© Doorbraak

Harry De Paepe (1981) is auteur en leraar. Hij heeft een grote passie voor geschiedenis en Engeland.

Commentaren en reacties