De Arab Barometer heeft in tien Arabische landen onderzoek gedaan naar wie het land wil ontvluchten, en naar waar. De resultaten zijn verhelderend.

Bijna een vijfde wil weg

De wil om te emigreren is groot in de Arabische wereld, en zit nu op het niveau van voor corona. Bijna een vijfde van de bevolking wil zijn land ontvluchten. Het percentage is het hoogst in Jordanië (48%), Soedan en Tunesië, en het laagst in Egypte (13%). Misschien verrassend: in Mauritanië wil ‘slechts’ 18% weg. In Irak, Libanon en Marokko wil een derde weg, in Palestina en Libië een vierde. Er zijn evoluties in vergelijking met de vorige enquête uit 2018-19. Zo willen er nu meer Libanezen en Tunesiërs vertrekken, terwijl het aantal Marokkanen en Egyptenaren die hun land vaarwel willen zeggen wat gedaald is.

Het profiel van wie wil vluchten is duidelijk: de meesten zijn mannelijk, jong, goed opgevoed. Hoe hoger het diploma, hoe meer zin om te vluchten. ‘Deze realiteit vormt een mogelijk risico op braindrain in de regio’, stelt het rapport. Van diegenen die secundair onderwijs hebben voltooid wil van de Soedanezen 60% weg, en 56% van de Jordaniërs en Tunesiërs. Mannen zijn eerder geneigd om te vluchten dan vrouwen, behalve in Libanon, waar zowel mannen als vrouwen even graag weg willen. 56% van de Jordaanse mannen wil weg, 52% van de Tunesische en 50% van de Soedanese. De kloof tussen man en vrouw is het hoogst in Libië (29%), Soedan (28%) en Tunesië (27%). Hoe jonger, hoe sneller bereid om te vluchten: de kloof tussen de groep 18-29 jaar en diegenen van meer dan 30 jaar is het grootst in Libanon (32%).

Economische vlucht

De belangrijkste reden om te vluchten is economisch. Dat is de hoofdreden voor 97% van de Egyptenaren die willen vluchten, 93% van de Jordaniërs en ‘slechts’ 53% van de Libiërs. Dit komt omdat ook veel Libiërs willen vertrekken omwille van de onveiligheid in hun land. In Irak wil 37% eveneens omwille van onveiligheid vertrekken, terwijl minder dan 10% van de Palestijnen, Jordaniërs, Soedanezen of Noord-Afrikanen deze reden opgeven, enkel 4% in Tunesië en 3% in Egypte. 20% van de Libiërs zien ook in corruptie een reden om emigratie te overwegen, terwijl dat slechts 1% is bij de Tunesiërs.

Bestemmingen

Naar waar wil men vluchten? Dat hangt af van historische trends inzake emigratie, taal, geografische nabijheid, en de te verwachte opportuniteiten in het land van bestemming. Jordaniërs, Libanezen en Mauritaniërs hebben het nogal voor Noord-Amerika, Egyptenaren en Soedanezen voor de Golflanden. Noord-Afrikanen hebben het voor Frankrijk en eventueel andere Europese landen. In Irak staat vrijwel niemand te trappelen om naar de Verenigde Staten te trekken, bij de Egyptenaren is dat ook maar 8% en in Tunesië 4%. 30% van de Jordaniërs, 29% van de Libanezen, 21% van de Marokkanen en 20% van de Libiërs dromen van Canada. 32% van de Tunesiërs, 30% van de Mauritaniërs, 26% van de Libanezen en 22% van de Marokkanen hebben het dan weer voor Frankrijk.

Opmerkelijk: Duitsland is veel populairder geworden als bestemming. Bij de Libiërs staat Duitsland op nummer één. Ook 19% van de Marokkanen, 18% van de Libanezen en 17% van de Tunesiërs zijn geïnteresseerd in dat land. De Golflanden zijn populair in landen die daar reeds een gevoelige aanwezigheid hebben. Zo is twee derde van de Egyptenaren die willen emigreren geïnteresseerd in Saoedi-Arabië, 19% in Koeweit, 13% in de Verenigde Arabische Emiraten en 4% in Qatar. Turkije lijkt de interesse te hebben van 23% van de Palestijnen, 14% van de Jordaniërs en 11% van de Libiërs.

Illegaal

Velen zijn bereid om zonder de nodige papieren te emigreren, maar hier zijn ook significante verschillen tussen de verschillende landen. Marokkanen zijn het snelst bereid om illegaal te emigreren, ze zijn met 53%, tegenover 41% bij de Soedanezen en de Libiërs, 39% van de Irakezen, 29% van de Palestijnen, 26% van de Jordaniërs en 22% van de Mauritaniërs. Terwijl dat bij Libanezen ‘slechts’ 19% is, en bij Egyptenaren 13%. 68% van de laaggeschoolden in Marokko zou bereid zijn te emigreren zonder papieren.

Het onderzoek werd verricht onder leiding van Mohamed Abufalgha van Princeton University in 2021 en 2022. 23 000 inwoners werden geïnterviewd.