Volgens Bart De Wever is woke doorgeslagen postmodernisme. Zou het? De website Spiked-online publiceerde recent een heel andere analyse, waarin woke ontstaat na de bankencrisis in 2008. Een afleidingsmaneuver voor en door kapitalisten. 

Spiked betekent ‘bijtend’, ‘puntig’ en ‘spits’. Spiked-online is van ver een beetje te vergelijken met Doorbraak. Eigendom van de Koch-familie in Amerika. Die zijn rechts en libertarisch, en Spiked is dat ook: vrijheid van meningsuiting, identiteit, klimaat en woke zijn de thema’s. Spiked is leesbaar, vaak Brits-grappig en verrassend. Zo leest u dat de Schotse separatisten van premier Humza Yousaf met dezelfde verve woke verspreiden, als onze Vlaamse separatisten woke bestrijden.

‘In defence of postmodernism’, titelt het artikel. Ter verdediging van het postmodernisme. ‘Het is de gewoonte geworden om woke toe te schrijven aan het postmodernisme (u weet dat ook Bart De Wever dat doet in zijn markant pamflet ‘Over woke’). Postmodernisme zou de filosofische vader zijn van woke: het narratief wil dat postmodernisme in de Angelsaksische universiteiten binnendrong in de jaren ’80 en ’90. Het predikte relativisme, want het wees elke objectieve waarheid af. Het was overwegend antiwesters. Een hele generatie professoren, schrijvers, journalisten en activisten zijn met dat discours opgeleid. Het resultaat? Een Westerse elite die woke is.’

Woke zou dus toegepast postmodernisme zijn, en Patrick West trekt dat in twijfel. ‘Rechts’, schrijft West, ‘overschat de invloed van het postmodernisme. Indien wokestrijders al teruggrijpen naar Derrida en de door De Wever vermelde Foucault, dan begrijpen ze hen verkeerd. Wokestrijders zijn zeloten, onwrikbaar overtuigd van hun eigen gelijk. Postmodernisten trokken alles in twijfel. Derrida waarschuwde dat de betekenis van woorden vaak ambigu, ironisch, allegorisch en metaforisch is, en ook onstabiel, want ze verandert doorheen de tijd, en dat terwijl woke aan woorden een bijna bovennatuurlijke kracht toekent, als in voodoo. Postmodernisten stelden vragen. Woke heeft op alles een antwoord. Postmodernisten doceerden ons de orthodoxie in vraag te stellen. Ze predikten scepticisme, autonomie, anti-autoritarisme en bevrijding. Wokestrijders willen onderworpenheid.’

‘Fijn’, zal u dan zeggen, ‘maar de vraag is dan: als het de postmodernisten niet zijn, wie dan wél? Waar vindt woke dan wél zijn oorsprong?’

Ramaswamy

De ouders van Vivek Ramaswamy werden geboren in India. Hij is geboren in Amerika. Hij stampte een reeks bloeiende farmabedrijven uit de Amerikaanse grond, en is Republikeins presidentskandidaat. En hij schrijft boeiende boeken. In Groot-Brittannië verscheen ‘Woke Inc.’ – De NV Woke – in 2021 bij Swift Press.

Waar De Wever het ontstaan van woke ontwaart in 1968, doet Ramaswamy dat veertig jaar later, in 2008. Dat gaat zo: de Amerikaanse banken wankelen. Lehman Brothers stort in elkaar, en de overheid werpt de reddingsboei niet. Goldman Sachs stort in elkaar, en wat doet de minister van Financiën? Hij snelt ter hulp. Nu was die minister Hank Paulson, en Hank Paulson was… CEO van Goldman Sachs geweest.

De financiële crisis liet allerlei minder mooie aspecten van het Amerikaans kapitalisme zien, en wanneer later Amazon, Facebook, Twitter en de hele Big Tech opstaan, is een dekmantel nodig boven Wall Street en Silicon Valley. Zolang werknemers zich zorgen maken over de vraag of hun baas zwart of blank is, zullen ze misschien niet klagen over loon en lange uren. Woke is een huwelijk tussen kapitalisme en Occupy Wall Street. Woke is een afleidingsmaneuver.

Geschiedenis

Ja, Bart, ook gedachten stuwen de geschiedenis. Ramaswamy vertelt trouwens over de ideeënstrijd tussen Milton Friedman en Klaus Schwab, tussen shareholderkapitalisme en stakeholderkapitalisme. In september 1970 schrijft Milton Friedman zijn manifest over het aandeelhouderskapitalisme in The New York Time Magazine: de enige plicht die een bedrijf heeft ten aanzien van de samenleving is winst te maken.

Drie jaar later stuurt Klaus Schwab zijn ‘Davos Manifesto’ de wereld in: een bedrijfsleider moet niet alleen winst uitkeren aan zijn aandeelhouders, maar ook instaan voor de stakeholders – werknemers, omwonenden en overheid. Decennialang is het shareholderkapitalisme van Friedman de bijbel in Amerika. Dat is nu voorbij. In januari 2020, vertelt Ramaswamy, verkondigt de CEO van Goldman Sachs, David Solomon, in Davos dat hij geen bedrijven meer naar de beurs zal begeleiden tenzij hun beheerraad een lid uit de ‘diversiteit’ telt. Dus ja, ook gedachten. But foremost, it’s the economy. Der Mensch ist was er isst. De mens is wat hij eet.

‘En wat is het antwoord van Ramaswamy op woke?’, zal u me vragen. Dat antwoord is eigenlijk pal hetzelfde antwoord als dat van De Wever: Woke, schrijft Ramaswamy, is economisch inefficiënt (Spiked is heel interessant over de Silicon Valley Bank). Het is ondemocratisch, want bedrijfsleiders nemen beslissingen die verkozenen moeten nemen. En vooral verdeelt woke het Amerikaanse volk. Maar woke moet je niet aanvallen, schrijft hij: het zal je cancellen. Wat dan wél? ‘De jaren 2010 draaiden rond wie we zijn als individu. De jaren 2020 moeten vieren wat we samen zijn als volk. We moeten de idealen doen herleven die ons bijeenbrengen en van ons een natie maken’.