Duizend bommen en granaten — censuur in de strip

‘Duizend bommen en granaten’ was in de Kuifje-stripalbums de favoriete vloek en scheldpartij van de exuberante kapitein Haddock. Veel lawaai, maar een kindvriendelijke en geen godslasterlijke uiting. Een vorm van zelfcensuur, zeg maar.

In zijn boek Duizend bommen en castraten verwijst stripkenner Jan Smet* fijnzinnig naar die eerste vorm van censuur. Want ja, helaas, censuur is van alle tijden en van alle plaatsen. ‘Presidenten, pastoors, politici, politiemannen en puriteinen: allemaal blijken ze wel eens lange tenen te hebben, en proberen ze dingen te verbieden’, lezen we in de flaptekst van het boek. Het is dan boeiend om zien waar de fijngevoeligheden precies liggen. Wat mag er niet gezegd worden?

Preventief

Veel aangehaalde censuur is zelfcensuur of preventieve censuur door de uitgever van de betreffende stripverhalen, schrijft onze striprecensent Lode Goukens. ‘Uitgeverijen zijn commerciële bedrijven en dus speelde zelfcensuur al lang voor de term “politieke correctheid” bekend raakte. Ook de doelgroep van vaak minderjarigen speelde en speelt uiteraard een rol.’

De boeiendste delen in het boek gaan volgens Goukens vooral over de beruchte Franse censuur die het beeld en zelfs de scenario’s van veel Belgische stripverhalen bij uitgeverij Dupuis of uitgeverij Lombard bepaalde. De sterkte zit in het overzichtelijke verhaal op basis van het rijke archief van de auteur.

Exhaustief

Jan Smet presenteert de lezer een heel exhaustief overzicht. Dit boek is niet bij elkaar gegoogled, aldus Goukens, ‘hier is een kenner en liefhebber aan het woord die zijn guilty pleasures soms ontbloot.’

‘Vooral het hoofdstuk over de invloed van krankzinnige Amerikaanse moraliserende auteurs met een irrationele haat jegens comics en hoe die hetzes ondanks de hemelsbrede verschillen tussen comics en stripverhalen ook bij ons gevolg kregen, zal vele lezers de ogen openen.’ Ook de analyse van de weekbladen Robbedoes en Kuifje loont zeker de moeite.

Promotie
Dit is een boek dat elke stripfanaat uiteraard dient in huis te halen: daarom is Duizend bommen en castraten  ons Boek van de Week. U vindt het in onze online boekhandel mét gratis verzending.

Opgelet: het verkoopsucces noopte de uitgever tot een 2de herdruk die slechts in beperkte oplage beschikbaar zal zijn vanaf 6 april 2021. Vooraf bestellen is dus aangewezen!

Bestel hier uw exemplaar – gratis verzending

*Jan Smet (1945) legde als stichter en hoofdredacteur van CISO-magazine en Stripgids de fundamenten van de Vlaamse stripjournalistiek. Hij riep de Stripgidsprijs/Bronzen Adhemar en het Turnhoutse stripfestival in het leven. Daarnaast werkte hij mee aan Wordt vervolgd: Stripleksikon der Lage Landen en publiceerde o.a. Marc Sleen (met Fernand Auwera) en Vlaamse reuzen (met Toon Horsten).