Empathie belangrijker dan ratio in politiek
foto ©
Veel belangrijker dan allerlei rationele overwegingen, worden onze politieke overtuigingen, argumenten en conflicten, bepaald door empathie, schrijft John Haidt in ‘Het rechtvaardigheidsgevoel’ — nu in promotie.
Waarom denken we niet allemaal hetzelfde over politiek en moraal? Hoe creëren we verbondenheid in plaats van polarisering? Wat is de basis van solidariteit en democratie? De auteur, zelf een zeer linkse jongen tijdens zijn studentenjaren, is nu aardig wat opgeschoven richting (centrum)rechts en gaat gedurende 360 pagina’s op zoek naar antwoorden. Deze bestseller verscheen in 2012, pre-Trump dus, maar kreeg nu pas een Nederlandstalige versie en is actueler dan ooit.
Empathie
Het waanidee dat het rationalisme met objectieve oplossingen kan komen voor subjectieve problemen, kenmerkt onze moderniteit, zo schrijft Doorbraak-recensent Mathieu Cockhuyt elders. In Het rechtvaardigheidsgevoel haalt Jonathan Haidt deze rationalistische benadering genadeloos onderuit. In de praktijk is de rede slechts een handig trucje om onze vooringenomenheid te onderbouwen. Geconfronteerd met morele vraagstukken zoeken proefpersonen niet naar ‘de waarheid’, maar naar een ‘post hoc’ verklaring om hun intuïtieve reactie te ondersteunen. Véél belangrijker dan de ratio in politiek, is empathie.
Alvast volgens de Nederlandse Volkskrant komt deze Nederlandse editie ‘als geroepen’. Het boek is een sociaal-psychologische klassieker. Het boek gaat over de politieke en religieuze groepsconflicten tussen goedwillende individuen, die doorgaans deugen. In de recente Amerikaanse verkiezingsstrijd werd er vaak naar gerefereerd. En ook een politicus als Theo Francken verwijst in interviews weleens naar Haidt.
Concreet komt het erop neer dat mensen — ondanks vele laagjes beschaving — vooral intuïtieve groepsdieren zijn. Onze individuele overtuigingen zijn meestal rationaliseringen van groepsnormen. Willen we groepsconflicten verminderen en verzachten, dan heeft het weinig zin om individuen op hun morele waarden aan te spreken. Als sociaal-psychologisch wetenschapper wil Haidt vooral begrijpen, maar hij doet ook een aantal suggesties om beter met groepsconflicten om te gaan.
Promotie
Om ons politieke gedrag — aan de feestdis, op de sociale media of rond de debattafel van De Afspraak — beter te begrijpen is
Het rechtvaardigheidsgevoeleen belangrijke sleutel. Het boek legt onze politieke overtuigingen, drijfveren en argumentaties bloot. Onmisbaar voor wie de Wetstraat volgt!
De redactieploeg van Doorbraak bestaat uit een grote groep redacteuren. Standpunten en andere artikelen kunnen verschijnen als "De Redactie". Uiteraard betekent dit niet dat al onze redacteuren per definitie aan deze standpunten gebonden zijn.
Rik Torfs is eregast op het sponsordiner van Doorbraak.
