Covidbeleid: wat we zelf doen, doen we slechter

Stelt u zich even voor: je bent minister van Volksgezondheid van een land waar de zorgsector al sinds mensenheugenis klaagt over structurele onderbezetting. In datzelfde land – dat er ook al jarenlang prat op gaat over ‘een van de beste gezondheidssystemen ter wereld’ te beschikken – heeft de pandemie de onvrede binnen de sector nog verder aangescherpt. Zorgpersoneel viel zelf ook ziek of mentaal uitgeblust uit, of gooide finaal de spreekwoordelijke kap over de haag. En plots, helemaal uit het niets en geheel onvoorspelbaar, duikt daar een ongemeen zware vierde golf op, waardoor er nog meer zorgpersoneel uitvalt. Waarna ook het spookbeeld van een tekort aan IC-bedden opnieuw prominent opduikt.

Is het dan onzinnig te verwachten dat zo’n minister van Volksgezondheid zich ergens – tussen enkele golven in – zou hebben laten voorlichten door zijn ruime schare onderministers van Volksgezondheid? Of zou je dan vermoeden dat de talrijke experten en bio-statistici een halfuurtje van hun – uiteraard zeer schaarse – tijd in andere modellen hadden kunnen investeren? Modellen die – je weet maar nooit – hadden kunnen aangeven welk percentage van het zorgpersoneel kon uitvallen door een vierde golf. En zie, medio november melden steeds meer ziekenhuizen dat ze IC-bedden moeten sluiten omdat ook hun personeel ziek is uitgevallen. Mensen die vandaag letterlijk het verschil kunnen betekenen tussen leven of dood, waarbij een snellere boostervaccinatie minstens een deel van hen wél aan het werk had kunnen houden. Best vervelend toch? 

Boosterprik

Of stelt u zich dit even voor. Op basis van de heldere rapporten die je als minister van Volksgezondheid in dat ene land dagelijks doorgespeeld krijgt, blijkt eind augustus al dat de overgrote meerderheid van de gevaccineerde patiënten die sinds enkele weken opnieuw met covid in het ziekenhuis belanden ouder dan zeventig zijn. Sterker nog, vaak kampen zij ook nog met onderliggende aandoeningen, zo blijkt uit het performante datasysteem waarop artsen en experten een beroep kunnen doen.

Je zou haast zweren dat het patroon vergelijkbaar is met dat van de eerste en tweede golf, toen er in datzelfde land enkele tienduizenden hoogbejaarden bezweken aan covid. En dus rijpt, ook bij enkele hooggeplaatste politici in dat land, stilaan het besef dat een boosterprik ook voor deze groep misschien wel zinvol zou zijn. Gelukkig beslissen de minister, zijn onderministers, de experten, de partijvoorzitters en nog een handvol niet-experten – hoe meer volk, hoe meer expertise – al medio september om effectief tot die derde prik over te gaan voor die doelgroep. Driewerf helaas: in datzelfde land laat de uitvoering van dergelijke beslissingen heel uitzonderlijk nog even op zich wachten. En zie, medio november worden de spoedafdelingen opnieuw overstroomd door zeventigers die nog geen boosterprik kregen. Best vervelend toch?

Israël

Het kan nóg vervelender. Je bent epidemioloog of viroloog in een land waarvan de overheid altijd al beweerde dat de gezondheidszorg er internationaal aan de top staat. Dan mag het uiteraard niet verbazen dat je telefoon de godganse dag rinkelt. Nu eens heb je collega’s uit Zweden, dan weer uit Spanje of Israël aan de lijn. Zij vragen raad over de Belgische aanpak, en tonen zich volgaarne bereid informatie over hun aanpak uit te wisselen. Via zo’n toevallig telefoontje had je ook vernomen dat de aanpak van de vaccinatiecampagne in Israël – waar ze al jarenlang met een tekort aan experten en ministers van volksgezondheid opgescheept zitten – toch niet geheel onsuccesvol was geweest.

Goed, de Israëli’s hadden de maatregelen veel te snel gelost. Ze zaten ze daar in maart al netjes te blinken op hun terrassen, en zie, in de zomer ging het aantal besmettingen er plots opnieuw de hoogte in. Gelukkig hadden ze in dat ene landje het onbezonnen Israëlische voorbeeld niet gevolgd! Medio november raken er in Israël dagelijks nog vijfhonderd mensen besmet. Vijfhonderd, u leest het goed. Met dank aan een zeer snelle en efficiënte boostercampagne. Toegegeven: de Israëlische gezondheidszorg is natuurlijk geen wereldtop, en dus kunnen we er helaas ook weinig van leren. Best vervelend voor onze minister, zijn onderministers en zijn experten.

Doodziek

Alvorens u ons beschuldigt van overdreven veel sarcasme of cynisme: wie zou van een dergelijk scenario niét cynisch worden? Voorstellen lanceren, proefballonnetjes oplaten, adviezen vragen aan alle mogelijke organen en experten, de situatie verder laten escaleren om dan finaal te besluiten dat ‘iedereen nu zijn verantwoordelijkheid moet nemen’. Waarna er een pakket maatregelen wordt uitgerold dat wellicht weinig verschil zal maken en dat bovendien ook grotendeels doelgroepen viseert die doorgaans niet zwaar ziek worden, zeker niet als ze gevaccineerd zijn en tijdig een boosterprik krijgen.

Alle experten – ook de Belgische – zijn het er intussen al maandenlang over eens dat dit virus endemisch is, en dat deze golf niet bepaald de laatste zal zijn. Mocht u alsnog enig langetermijnperspectief ontwaren in het beleid sinds de eerste vaccinatiegolf, vanuit de betrachting om de volgende golven tot draaglijke proporties te herleiden, geeft u ons dan vooral een seintje. Het is helaas het Belgische politieke model ten voeten uit: problemen laten aanmodderen, vooral beslissen om niét te beslissen, de verschillende regeringspartners toelaten zich politiek eventjes te profileren en vervolgens met een ‘oplossing’ voor de dag komen waar niemand echt beter van wordt.

De goede voorbeelden

En nee, sommige buurlanden scoren heus niet zoveel beter – al zijn er maar weinig West-Europese landen te vinden die het slechter doen dan ons land – maar kunnen we ons voor één keer ook eens aan de goede voorbeelden spiegelen? Het zo lang verketterde Zweden zit al wekenlang aan gemiddeld zowat 700 gevallen per dag, in Portugal schommelt het daggemiddelde tussen 1000 en 1500. Het veel grotere Spanje noteert dagelijks 5000 tot 6000 nieuwe infecties. Israël kende een kortstondige piek eind augustus en begin september met degelijks zowat 8000 nieuwe gevallen en zit nu al wekenlang op nog geen duizend besmettingen per dag. En geen licht detail: in al die landen gaat het leven min of meer zijn gewone gang, met enkele draaglijke beperkingen en met een bevolking die de regels ook netjes volgt.

Stelt u zich even voor dat de regels in ons land logisch, aanvaardbaar, begrijpelijk en door de héle politiek gedragen zouden zijn. Misschien hadden we dan gewoonweg wat minder ministers, onderministers, echte experten en would be-experten nodig.