Het eiland van de Tory’s

MANCHESTER — De Britse Conservative Party heeft een eiland gecreëerd in het hart van Manchester. De evenementenhal van Manchester Central is ingepalmd door de partij samen met het aangrenzende Midland Hotel. De twee gebouwen vormen samen een ‘secure zone’ waar je zonder pasje niet binnen kunt.

Buiten de zone vindt er een betoging plaats tegen de partij. De ‘Stop Brexit’-man schreeuwt door zijn grote toeter in de richting van het hotel waar Boris Johnson verblijft. ‘Can you hear me Boris? Stop Brexit!’ Na een grondige security check kan ik de ‘splendid isolation’ van het Tory-eiland in. Meteen trek ik naar de congreshal waar de openingstoespraak plaatsvindt.

‘Let’s get Brexit done!’

Ik neem plaats naast een nogal enthousiaste oudere dame. Ze draagt een blauw speldje met ‘Back Boris’ op. ‘Dat is nog van tijdens de voorzitterscampagne.’ Vroeger was ze een schoolhoofd in Cambridge. ‘Ik stemde voor Tony Blair in de jaren ’90. Maar sinds de Irakoorlog moet ik niets meer van Labour weten.’ Nu steunt ze Boris Johnson. Als ik zeg dat Johnson als parlementslid voor een interventie in Irak stemde, antwoordt ze prompt: ‘Maar Blair loog. Hij loog tegen het hele land!’ Haar grootse zorg vandaag wordt samengevat in de campagneslogan van de Tory’s: ‘Let’s get Brexit done!’ Een partijmedewerker deelt bordjes uit met de slogan erop. De dame zwaait er kirrend mee voor de zoveelste keer wordt gezegd dat het VK uit de EU stapt op 31 oktober. Want, dat is de boodschap van de conferentie: ‘We must get Brexit done!’.

Het gezicht van een nieuwe generatie

Reporters / Wenn

James Cleverly, voorzitter van de Conservatieve Partij

Op het podium verschijnt de ‘Party Chairman’, James Cleverly. Deze vijftigjarige oud-militair stapt statig en ontspannen het podium op. Zijn ster is de voorbije tijd sterk gestegen binnen de Conservative Party en dat is op te meten aan het warme onthaal. ‘Ik ben er trots op dat ik deel mag uitmaken van het meest diverse kabinet uit de geschiedenis van ons land.’ Cleverly heeft zelf wortels in Sierra Leone. De toespraak bevat voldoende om de achterban te plezieren: Labour aanvallen, de overtuiging meedelen dat je je lot zelf in handen hebt en de belofte om brexit te regelen. Hij pocht dat zijn partij opnieuw in ledenaantal groeit en meer en meer jongeren trekt.

Volgens de laatste cijfers zit het partijlidmaatschap op 180 000, een groei van meer dan 50 000 leden in een jaar tijd. Echter, Labour telt een indrukwekkend aantal van 518 659 leden. En die partij is de voorbije twee jaar gekrompen.

Een grote handelsbeurs

Cleverly krijgt een staande ovatie. Ik wandel de congreszaal uit de centrale hal in. Die lijkt meer op een jaarbeurs dan op een partijpolitieke bijeenkomst. Je vindt er een boekhandeltje, een hemdenverkoper, een schoenmaker, een kleermaker, een antiekmarktje en allerlei eetstandjes. Daarnaast hebben Gibraltar of de Falklands een stand, net als Google en Facebook. Het jaar dat Theresa May al hoestend haar speech gaf terwijl het podium op instorten leek, lag de opkomst merkelijk lager. Het Tory-congres gaat gepaard met een businessmodel. Tot voor 2005 kostten de bijeenkomsten veel geld aan de partij. Sinds de David Cameron-tijd brengt het congres de partij geld op dankzij het geld van de standhouders en de lobbyisten die het gebeuren financieren.

‘We’ll be alright’

Terwijl ik een snack eet komen een oudere heer en jongeman bij me zitten. Ze zijn van Folkestone. We slaan een vriendelijk praatje en algauw beginnen ze tegen me over wafels, chocolade en bier. Het is even standaard als tegen een Engelsman iets over thee, de Queen en Mister Bean zeggen.

Het gaat ook over de brexit natuurlijk. ‘Ik heb voor Leave gestemd in 2016’, vertelt de grijsaard. Zijn jonge kompaan stemde voor Remain. ‘Maar ik vind nu wel dat we het referendumresultaat moeten aanvaarden. We moeten brexit rond krijgen.’ Ze verzekeren me ongevraagd dat ze niks persoonlijks tegen ‘Europeans’ hebben. ‘No, but we just like doing things the way we want.’ Wanneer ik opper dat ik niet geloof dat er nog een deal komt tegen 31 oktober is de jonge conservatief het met me eens. ‘Ik geloof het ook niet. Ze zullen uitstel moeten vragen, want ik heb toch liever een akkoord dan geen akkoord.’ De oudere man is het daar niet mee eens: ‘Let’s just do this. We’ll be alright!’

Schotse Tory’s gooien roer om

Op de eerste verdieping van het congresgebouw bevinden zich verschillende ruimtes waar ‘fringe events’ plaatsvinden. Dat zijn bijeenkomsten georganiseerd door derden. Ook die dingen brengen geld op. Ik ga luisteren naar het event van de Schotse Tory’s. De zaal zit propvol. Links voor me zit een man in kilt en een das met een tartanmotief. Naast me zit een vrouw met een Schots geruite rok aan en opgestoken haar.

De Schotse tak van de Conservatives heeft nu een interim-voorzitter nadat Ruth Davidson om privéredenen aftrad. Men beweert dat ze vooral bezwaar maakt tegen het premierschap van Johnson. Jackson Carlaw is de tijdelijke voorzitter. Hij gooit het roer van zijn partij helemaal om. Tot voor kort luidde het standpunt dat er geen brexit mag gebeuren zonder akkoord. ‘Ik vind dat we de EU moeten verlaten op 31 oktober of we nu wel of geen deal hebben!’, spreekt Carlaw. De Schotten in de zaal zijn het luid met hem eens.

Alleen wijzen de peilingen erop dat de Schotse bevolking in groten getale er anders over denken. Wanneer een Schotse journalist hem hierop wijst, roepen enkele van zijn medestanders met een rollende R ‘Rubbish!’. Carlaw antwoordt vriendelijk: ‘Ik blijf in een onderhandelde uitweg geloven, maar we moeten ook verdergaan. Dit mag geen jaren meer blijven aanslepen. Nog eens zes maanden uitstel garandeert helemaal niet dat er op het einde iets veranderd is. Op een gegeven moment moet je zeggen: “we gaan verder”. En ik geloof dat we dat moment hebben bereikt.’

De bijeenkomst gaat niet alleen over de brexit, maar ook over de plannen van de Schotse nationalisten om een nieuw onafhankelijkheidsreferendum te organiseren. ‘Wanneer gaat de SNP eindelijk eens de democratie respecteren?!’, klopt Carlaw op zijn spreekgestoelte. ‘Ik stemde in 1997 tegen de oprichting van het Schotse parlement, maar ik heb het resultaat gerespecteerd. Ik koos voor Remain, maar ik aanvaard de uitkomst van 2016. Dat is democratie. Maar Nicola (Sturgeon, de Schotse First Minister, nvda) weigert zowel het resultaat van het Schotse referendum als het resultaat van het brexitreferendum te aanvaarden!’

De Tory-helden

In de congreshal worden de volgende sprekers aangekondigd: Michael Gove en Jacob Rees-Mogg. Het zijn duidelijk twee posterboys voor de aanwezigen. Gove houdt een vurige speech over — jawel — brexit en hoe de regering het in orde zal krijgen. Hij bejubelt Boris Johnson, de man waarmee hij samen campagne voerde in het brexitreferendum. En de man bij wie Gove volgens critici een politiek mes in de rug plantte tijdens Johnsons eerste gooi naar het premierschap.

Michael Gove verwijst er even grappend naar in zijn toespraak. Maar niet iedereen kan de grap waarderen. ‘You betrayed him!’, sist een man achter me hoorbaar genoeg voor iedereen die rondom hem zit. Maar Gove haalt het wierookvat boven: ‘Boris is moedig, vastberaden, hij houdt van zijn land en hij lost zijn beloftes in.’ De beschuldigingen van belangvermenging die de premier nu plagen, raken de congresgangers niet. Op de grond voor me ligt een Boris-popje.

Het applaus voor de speech van Gove wordt overtroffen door het haast fanclubachtige onthaal dat Jacob Rees-Mogg te wachten staat. Meteen krijgt de bijzondere figuur een lange staande ovatie. Met de volle klanken van zijn upper-class Engels dankt hij het publiek. Zijn speech is doorspekt van humor en zelfrelativering. ‘Ik ben net als u lid van deze partij van toen ik nog een jongeling was. Ja, ik was ooit een jongeling.’ Hij bespot de oppositieleider Jeremy Corbyn. ‘I do not believe him to be a bad man, but he is a weak man.’  Het is volop koren op de Tory-molen.

Tory-critici

Ik besluit op zoek te gaan naar kritische klanken over de eigen partij. Rory Stewart, voorbije zomer kandidaat-voorzitter van de partij en inmiddels uit zijn fractie gezet door Johnson, houdt een toespraak op een ‘fringe event’. Rory Stewart is een stevige criticus van het gevoerde regeringsbeleid. De opkomst in de zaal is mager. Er zit een verloren gelopen fan. ‘Rory is een goeie kerel. Ik steunde hem in zijn gooi naar het leiderschap. Jammer dat hij het niet zo goed deed tijdens het BBC-debat.’ Maar Stewart doet het hier ook niet zo goed. Een kwartier na het aangekondigde uur komt een medewerker de aanwezigen inlichten dat de bijeenkomst niet doorgaat. Er wordt geen extra uitleg gegeven.

Doorbraak

Boris Johnson loopt bijna onze correspondent omver

Ietwat teleurgesteld slenter ik verstrooid naar het Midland Hotel. Een lijfwachtencordon stormt me onderweg bijna omver en centraal in het cordon beent Boris de congreshal in. ‘Ja, hij heeft zo zijn stijl’, lacht een BBC-journalist tegen me. Omstanders applaudisseren en roepen ‘Get Brexit done, Boris!’.

Verderop merk ik Dominic Grieve op, het conservatieve Lagerhuislid dat hemel en aarde verzet om een brexit te voorkomen. Ook hij werd uit zijn fractie gezet door Johnson. Dominic Grieve stemde mee met de oppositie tegen een driedaags parlementair reces voor het partijcongres. Dat maakt zijn aanwezigheid extra opmerkelijk.

In tegenstelling tot Rory Stewart vinden alle fringe events met Dominic Grieve wel plaats, dat verzekert hij me persoonlijk. Op zondag maakte The Mail on Sunday  bekend dat de regering Lagerhuislid Grieve natrekt, omdat ze hem verdenken van ‘collaboratie met de EU’. Hij doet de beschuldigingen af als nonsens. ‘Op weg naar hier kreeg ik door dat artikel zelfs doodbedreigingen. Very shocking, you know!’

Aan de andere kant van de hekken die alles en iedereen omringen brult iemand: ‘Fucking Tories!’ Binnen het hotel is de sfeer aan de bar een pak luchtiger.

Harry De Paepe rapporteert de komende dagen over de Britse politiek vanuit Manchester.