Ik niet

Ik maak me geen illusies. Winnen doe je hier nooit. Wat volgt zal worden genegeerd, weggelachen, … Mijn grote voordeel is dat ik volstrekt ongevoelig ben geworden voor wat men over mij zegt of schrijft. En dus gebruik ik maar mijn eigen Doorbraakcolumn voor een paar ‘ins en outs’ – u zal zien dat die er zijn. En schrijven is leuk.

Onder de radar

gf

Laat ik beginnen met de ambtenaren-generaal. Ik ben zeer verontwaardigd over de manier waarop die als sjoemelaars worden weggezet. Als er daar ooit iets onwettigs is gebeurd, dan is het de beslissing van de Kamer om hen niet langer te geven waar ze recht op hebben. Men zegt dat daar niets van terug te vinden is, alsof het uit een zwarte kas komt. De Standaard schrijft dat de toeslagen nooit door het Bureau of enig ander orgaan in de Kamer zijn goedgekeurd. Oei…

Die vergoeding staat letterlijk in hun statuut. En dat is geen geheim document. Bovendien is dat allemaal goedgekeurd door het Bureau. Het is trouwens het Bureau zelf, de politiek dus, dat de toenmalige directeur-generaal (J. Janssens) de opdracht gaf die regeling voor de ambtenaren-generaal op papier te zetten. Ze kregen een uittredingsvergoeding. Dat wordt unaniem aanvaard.

Voor Peter De Roover is dat allemaal onder de radar gebeurd. Hij moet wel eens uitleggen wat boven de radar zou kunnen zijn. Misschien nog een Extra Verslag voor Slapende en Slepende Kamerleden? Zoiets?

Geen goedkeuring door de hele Kamer? Ook die is er: de begroting, daarover wordt gestemd… En neen, wat u overal kan lezen en horen, klopt alweer niet. Die vergoedingen staan wél in die begroting; onder littera B Personeel.

Ze zijn opgenomen in de totale personeelskost van de Kamer, omdat ze er simpelweg ook toe behoren. Daarin is overigens nooit onderscheid gemaakt tussen poetsers, bodes, vertalers of ambtenaren-generaal. Niemand heeft ooit daar enig bezwaar tegen gemaakt.

En er is nóg meer controle. Over al die vergoedingen zijn er maandelijkse kasstukken. Die bovendien telkens nog eens het visum moeten krijgen van de boekhouding. En tussen de Kamer en de boekhouding staat een grensmuur. Die vergoedingen staan ook in de rekeningen. En geloof me: de boekhouding geeft nooit zo maar een visum. Én er is finaal ook de controle via de fiscus en de pensioendiensten. Beide hebben nooit enige aanmerking gemaakt.

De Roover en Calvo – ze tutoyeren elkaar, verbonden in de strijd als ze zijn – moeten eens uitleggen welke controle er dan nog moet bijkomen? Het is ronduit schandelijk dat Sander Loones zijn vertrouwen in de diensten van de Kamer publiek opzegt. Dat politici hun job niet doen, en dan een probleem in het mandje duwen van mensen die moeten zwijgen, is ongehoord.  Ik weet dat er bij die voormalige ambtenaren-generaal mensen zijn die uit pure loyauteit niet naar de rechter zullen stappen. Ze hebben ongelijk.

Gaat men binnenkort ook moord en brand schreeuwen als men ontdekt dat treinbegeleiders op pensioen gaan op 55? Dat mag volgens hun statuut. Maar van een pensioenbonus gesproken: tien jaar langer pensioen dan mensen die pas op 65 pensioen krijgen! Gaan we het ook hier hebben over duizenden euro’s?

In een beschaafde democratie gelden statuten zolang er geen nieuw statuut is. Dat geldt voor treinbegeleiders, voor ambtenaren-generaal en zelfs voor Kamerleden en -voorzitters. Straks daarover meer.

Uiteraard is niets voor altijd. Statuten kunnen (en moeten) veranderen. Maar niet retroactief. Of gaan we de treinbegeleider die al vijf of tien jaar met pensioen is opknopen omdat we vandaag vinden dat hij een profiteur is?

Voor Calvo blijkbaar geen probleem als het over die hoge ambtenaren gaat: de beslissing van het Bureau is duidelijk, zei hij letterlijk in De Zevende Dag. Führer befehlt, wir folgen. De Roover en Hedebouw gaan daar vrolijk in mee. Ik niet.

Mijn verhaal

Vorige week dinsdag, ’s avonds laat, telefoon van de Kamervoorzitster. In het Frans, met een warrig verhaal over illegale toeslagen van topambtenaren. Over de wet Wijninckx ook, en dat die vanzelfsprekend voor iedereen geldt. Ik heb haar onderbroken. U heeft het over mij? Zij: Neen, neen. Maar er is morgen een vergadering van het Bureau. En je weet nooit wat daaruit kan komen. Toen wist ik het.

Het eerste wat ik zie is een bericht van Wouter Verschelden. Pensioenfraude in de Kamer: oud-voorzitters De Croo en Bracke krijgen al jaren onwettig teveel betaald. Ik reageer spontaan en merk Verschelden op dat het woord diefstal ontbreekt.

Daarna heb ik op niets nog gereageerd. Gewoon gewacht. Nagedacht. Gecheckt. Gewogen. Koel en onbewogen; dat helpt.

En geheugen. Ik herinnerde mij dat John Crombez vijf jaar terug een aanval had ingezet tegen Geert Bourgeois. Toen die minister-president was en 65 werd, bleek dat hij een pensioen had opgenomen als ex-schepen van Izegem.  Toen 919 euro. Schande dus! Een paar dagen later bleek dat ook Louis Tobback als burgemeester van Leuven zijn parlementair pensioen had opgenomen. Zes keer dat van Bourgeois… Crombez zweeg…

Ik heb nog nooit iemand geweten die een pensioen weigert als het hem gegeven wordt, zei Tobback. Hij krijgt ook de vraag of wat hij doet niet onethisch is. Hij antwoordt dat hij ervan uitgaat dat dit land geen amorele wetten en regels maakt. Je suis Tobback!

Zijn zoon is dat vijf jaar later vergeten. Hij zegt in De Afspraak dat wat nu gebeurt schandelijk is, en dat er hoe dan ook moet worden terugbetaald, minstens, en dat de daders moeten worden gestraft. Het is de avond van de middag waarop Calvo zegt dat er een dag vóór en een dag na is. Melissa Depraetere spreekt over een gitzwarte dag. Peter De Roover is verbijsterd en verbaasd, vraagt een complete uitzuivering. De epuratie zeg maar, de opsporing van alle collaborateurs. De Kamervoorzitster zegt dat ze van haar stoel is gevallen.

Ivan De Vadder zegt dat niet alle politici zakkenvullers zijn. Oef! Het Orakel van de Eerlijkheid spreekt. (Ik beken: dat epitheton ornans is mij ingefluisterd  door een van zijn collega’s.) Hij zegt dat twee van de hoogste burgers en ook een aantal hoge ambtenaren iets onwettigs hebben gedaan. Dat staat letterlijk in het document dat gisteren is verspreid.

Ik neem aan dat dat de nota van 1 maart is voor het Bureau van de Kamer. Acht bladzijden lang. Van de 45 alinea’s gaan er welgeteld vier over de voorzitters. Dat twee van de hoogste burgers iets onwettigs hebben gedaan (let op de actieve vorm; ze hebben gedaan) staat daar niet in. Of bestaan er twee nota’s? Een juridische en een politieke?

Het Orakel van de Eerlijkheid zegt ook dat terugbetalen een minimum is. In dat document staat dat dat zo goed als onmogelijk is. Maar zo ver heeft hij kennelijk niet gelezen. Het Orakel spreekt ook over een bijkomend pensioen. Anderen spreken zelfs over een onbekende pensioenpijler. Dat staat er ook niet in.

De onvermijdelijke Dave Sinardet – lid van de Koninklijke Academie en altijd in de buurt als The Light Brigade moet worden opgevoerd – zegt eerst dat het systeem hem niet helemaal duidelijk is, maar, voegt hij eraan toe, het is wel wraakroepend en bijna niet te vatten. En illegaal is het zeker. In geen tijd is er sprake van zelfbediening, en uiteraard ook over graaien.

De dag nadien blijkt dat de Kamer in rep en roer staat voor iets dat ze zelf organiseert en verschillende keren heeft goedgekeurd. Zelfs toen men voorstelde dat af te schaffen. Het staat in de begroting, als aparte Sublittera. En er staat ook letterlijk waarover het gaat. Wij dachten dat dat misschien over medewerkers ging, probeert Calvo. Fout alweer. Als die medewerkers er zijn, staan ze onder een andere Littera…

Eén iemand maakt van meet af aan het verschil – ere wie ere toekomt. Maggie De Block is opvallend kalm, zegt dat alles toch nog eens goed moet worden bekeken. En ja, we wisten dat allemaal, er is zelfs over gediscuteerd. Het is de arts De Block. Als dokters naar een patiënt in nood moeten, heeft het weinig zin dat ook zij beginnen roepen hoe erg en treurig het allemaal is. De Block is rustig; Calvo, Hedebouw, De Roover, Depraetere, het zijn dokters die je beter niet over de vloer krijgt.

Herman De Croo krijgt nog een extraatje. Hij heeft zelf de baten van het systeem verdubbeld. Dat is pertinent onjuist, zelfs onmogelijk. Omdat in het parlement niemand op zijn eentje om het even wat kan. En wie het parlement van toen ook maar een beetje kent weet wat voor een muur er stond tussen de Quaestuur en de rest. De quaestoren zaten zelfs in een ander gebouw. En die beslisten. En de voorzitter had zich niet te moeien. Net omwille van dat eigenzinnig gedrag is die splitsing trouwens opgeheven. Ik was later voorzitter van alles, ook van het Bestuur.

Wat mij opvalt: in de berichtgeving groeit mijn pensioen met het uur. Dagenlang. Volgens de laatste berichten zit ik nu aan 13.000 euro. Bron: Raoul Hedebouw. Bruto en netto worden dooreengegooid. Duizenden euro’s wordt een staande uitdrukking. En mijn villa in Zuid-Afrika – die ik helaas niet heb – wordt op Twitter een heus paleis.

De wet Wijninckx

Ik vind het goed dat we in een land leven waar er voor de pensioenen ook een bovengrens is. En ik denk dat ik dat ook zou schrijven als mijn pensioen werd afgetopt. Quod non, moet ik u melden. Ja, ik zal nog duidelijker zijn: ik heb geen last van die wet. Gewoon omdat ik niet genoeg pensioen heb.

Nee, ik kom niet aan 7.788 euro bruto. Ik krijg als pensioen van de Kamer 2.132,90 euro bruto, en als werknemer 4.616,26 euro bruto; samen 6.749,16 euro bruto. Ik zit dus ruim 1.000 euro onder het maximum. (Nettobedragen zijn op eenvoudig verzoek beschikbaar..)  Ik heb namelijk ook nog gewoon gewerkt. Nee dus, ik ben geen magistraat, professor of iets waarmee je wel met Wijninckx te maken krijgt. Jammer maar helaas, het is wat het is.

Het Orakel: Als je nu argumenteert dat je het niet wist en het ook niet gezien hebt, dan kan ik alleen maar veronderstellen dat je wellicht zoveel geld krijgt, dat je niet eens merkt dat er een verdubbeling is van wat je normaal geacht wordt te krijgen, dat het een soort nonchalance is. Het onderzoek zal moeten aantonen of er sprake is van intentie en dus fraude.

In termen van sfeerschepping kan dat tellen, maar ik weet maar al te goed wat ik binnenkrijg, en waar het vandaan komt. Een verdubbeling? Dat is dan 7.788 maal twee? Dat is afgerond 15.500? Dat is nog stukken straffer dan de getallen van Hedebouw… Als men mij dat zou aanbieden zou ik dat Tobbacksgewijs niet weigeren, maar ik ken de wet Wijninckx.

Ik weet zelfs dat er politieke pensioenen zijn waarop de wet Wijninckx niet wordt toegepast. Als u een tijd in het buitenland gaat werken, krijgt u van daaruit ook pensioen, maar u krijgt óók te maken met de wet Wijninckx. Terecht. Maar als u een mandaat krijgt in een internationale instelling – bijna altijd een politieke benoeming – dan ontsnapt u eraan. Als u verkozen wordt in het Europees Parlement ook. Dan is uw pensioen nadien niet alleen zeer fors; het is ook Wijninckx-vrij…

Weet u wie dat ook weet? De minister van Pensioenen. Weet u waar dat staat? In de commissieverslagen van de Kamer! Kamerlid Wim Van der Donckt heeft er verschillende keren moeten naar vragen, maar uiteindelijk kwam het er uit. Die niet dus… Terwijl de minister nochtans bekend staat als une vraie combattante pour la classe ouvrière. Ze is het blijkbaar ook vergeten zeggen aan de Kamervoorzitster. De wet Wijninckx, madame Tillieux, geldt niet voor iedereen…

En er zijn er nog. Maar de factcheckers en de topexperts van de verschillende redacties zullen u dat – met subsidies van de Vlaamse regering voor de strijd tegen fakenews –  weldra laten weten.

Uittredingsvergoeding verandert in pensioen

Zelfs in de nota over de ambtenaren-generaal – met vier (zeer neutrale) alinea’s over de voorzitters – is er alom sprake van uittredingsvergoeding. Een uittredingsvergoeding is een ontslagvergoeding, eigenlijk een uitgesteld deel van het salaris, part of the deal. Ze is vanzelfsprekend gekoppeld aan het aantal dienstjaren. En ze is eindig.

Dat laatste is een buitengewoon belangrijk onderscheid met een pensioen. Dat is ook eindig, maar onbepaald: je krijgt het tot je dood gaat. Bij een uittredingsvergoeding is het einde bepaald.

Pieter-Jan De Smedt, een Wetstraatkenner van de VRT, interviewt Peter De Roover, die van de epuratie. Over hoe immoreel het allemaal is. Want die extra pensioenen, zegt De Smedt, die lopen door tot aan de dood, dat is wel niet niets. De Roover bevestigt. Tja..

Het kan dat ze mij bij de VRT dood willen, maar bij mij loopt die vergoeding tot mijn 76ste… Het kan dat ik dat niet haal, maar ik doe mijn best… En zelfs bij Herman De Croo is het niet uitgesloten dat ook hij zijn eindmeet haalt, ik wens ze hem van harte toe. Maar dat noch De Smedt noch De Roover die eindigheid bekend is of minstens doen alsof… Neem me niet kwalijk dat ik dit in het geval van De Roover zeer teleurstellend vind. Hij wist het waarschijnlijk niet, zegt een partijgenoot vergoelijkend. Dan is het natuurlijk nog erger.

Dat het om een vergoeding gaat, en niet om een pensioen, zie je ook nog aan andere dingen. Stel dat een bediende op zijn 55ste voorzitter wordt, dat vijf jaar blijft, en nadien de politiek verlaat. Dan krijgt ook hij die vergoeding, terwijl hij godbetert nog niet eens pensioengerechtigd is.

Nog iets? De pensioenen van de Kamerleden worden betaald door de Pensioenkas, een vzw. Die geld krijgt – zie de begroting, Calvo – van de Kamer. De geheime pensioenpijler wordt evenwel uitbetaald door de Kamer zelf, niet door de pensioenkas. Omdat het overduidelijk ook geen pensioen is.

Op die uittredingsvergoedingen is overigens fors ingegrepen. Onder mijn voorzitterschap, zou een echte politicus nu schrijven. Maar wel met respect voor het verleden. Pacta sunt servanda. Ik vond en vind het niet kunnen aan Patrick Dewael, of Laurette Onkelinx, of Servais Verherstraeten na meer dan twintig jaar parlement te zeggen dat – jammer, maar helaas – de afspraken ineens zijn veranderd.

We hebben dat unaniem aanvaard: ze konden de vier jaar uittreding waarop ze al recht hadden houden. Er werd een cesuur gemaakt; de ingrepen hadden vooral voor de komende Kamerleden gevolgen. A new deal. Dat is fair.

De treinbegeleider moet en mag voor mij ook niet van de ene dag op de andere het bericht krijgen dat hij niet op 55 maar op 65 een pensioen krijgt. Wie slim is zorgt ervoor dat we gradueel, jaar na jaar, traag maar wel zeker, overschakelen van 55 naar 65. Een kwestie van gezond verstand. Geleerd van Dehaene: er is het doel, en er zijn de stappen ernaartoe.

Dat is niet de methode Calvo-De Roover-Hedebouw. Afschaffen! Nu! roepen ze in koor. Ik niet.

27 mei 2019

Mijn laatste dag in de Kamer. Ik heb een afspraak met een hoge ambtenaar die mij zegt waaraan ik mij te verwachten heb. Ik moet een hele reeks papieren tekenen. Ook de aanvraag van de uittredingsvergoeding en het pensioen. Ik weet dat er een uittredingsvergoeding is die je niet kan combineren met een parlementair pensioen.

Er blijkt er ook nog een andere te zijn. Voor de voorzitter. Ik heb er nooit van gehoord. Maar ze bestaat dus. Ze is een stuk kleiner dan de – in mijn geval – twintig maand vergoeding die ik wél ken, maar ze loopt langer. In mijn geval tien jaar. De maand erop krijg ik op mijn rekening 1.300 euro. Netto. Er staat: vergoeding gewezen voorzitter.

Lieven Verstraete zegt in De Zevende Dag: En ze hebben om dat extra pensioen nog zelf gevraagd ook? Ja, dat is zo, al ging het niet om een pensioen. Na 2019 heeft de Kamer 13,5 miljoen uittredingsvergoedingen betaald. Eén Kamerlid, Francis Delpérée van de CDH, heeft zijn vergoeding niet opgenomen. Al de rest? Allemaal Tobbacks.

Lieven weet blijkbaar niet dat dat zelf vragen geldt voor elke gepensioneerde, groot of klein: je moet laten weten of je het pensioen aanvaardt of niet. Nog een beetje wachten en Lieven zal dat ook weten.

Ik beken: ik heb me nooit afgevraagd of wat ik kreeg wel wettelijk was. Het is wat het is, is een zinnetje dat ik naar verluidt heel veel gebruik.

Tot slot nog wat conclusies

– Herman Van Rompuy, ook erevoorziter, heeft mij ooit een boek aangeraden van Joachim Fest, de Duitse journalist die ook de grondstof voor Der Untergang heeft geleverd, over de laatste dagen van Hitler. De titel was Ik niet, waarin Fest de sfeer beschrijft in het Duitsland van de jaren dertig, waar opportunisme, slappe knieën en geen rechte rug leidden tot… Fests vader doet niet mee. Hij verliest veel vrienden en kennissen. Ik krijg dat de laatste dagen niet meer uit mijn hoofd.

gf

Voormalig Vlaams Parlementsvoorzitter Jan Peumans postte deze meme.

– Iemand zendt mij een Facebook-bericht van Jan Peumans. Hij post een bewerkt Suske en Wiske-album. Hermanneke en Siegfriedje – De Poenscheppers – Uitgeverij De Belastingbetaler. Tja.. Ik heb er nooit enige moeite mee gehad dat mijn collega van het Vlaams Parlement elke maand netto 3.000 euro netto (duizenden euro’s) meer kreeg dan ik. Zelfs niet toen heel Riemst op zijn kop stond omdat hij als parlementsvoorzitter zijn pensioen als ex-schepen en burgemeester opnam. Ook dat is Tobback, een kwestie van afspraken. Het was hem gegund. En natuurlijk kreeg hij ook veel meer uittredingsgeld. Ook dat is hem gegund. Pacta… Maar dat was kennelijk niet wederzijds. Het is wat het is.

– Of ik à la Herman De Croo mijn gestolen geld aan een goed doel ga geven? Ik heb, ondanks politieke meningsverschillen, voor Herman de allergrootste waardering. Hij is een van de beste Kamervoorzitters geweest ooit. Maar ik ga hem niet volgen. Van mijn bijdragen aan goede doelen doe ik nooit mededeling, aan niemand. Dat ik die ooit eens om fiscale redenen fors heb opgetrokken, is waar, maar ook dat gaat niemand aan. De betrokken vzw had daartegen geen bezwaren. Al begrijp ik Herman. En ik vind het gruwelijk hoe hij nu afgeserveerd wordt. Op zijn beurt zal ook hij begrijpen dat ik geen dynastieke verplichtingen heb.

– Al dat gedoe is menselijk een interessante ervaring. Het is het moment om de echte vrienden te tellen. Ik had er verdomd meer dan één hand voor nodig! Ik stond er zelf van te kijken.