Vorige maandag vond de achtste Syrië-conferentie plaats in Brussel. Er wordt enerzijds nieuw geld uitgetrokken voor Syrische vluchtelingen, maar anderzijds wordt hun terugkeer naar Syrië bemoeilijkt door het Westen. De conferentie werd bijgewoond door alle buurlanden van Syrië, de Verenigde Naties, allerlei partnerlanden en donors. Grote afwezige was Syrië zelf, dat niet welkom is.

Destabilisering van Syrië

De EU besliste om 2,12 miljard euro uit te trekken in de periode 2024-2025. Dat geld gaat naar Syrische vluchtelingen in Syrië zelf (IDP – ‘internally displaced persons‘ – genaamd), maar ook naar Syrische vluchtelingen in Irak, Jordanië, Libanon en Turkije. In 2011 vond in Syrië, in het kader van de Arabische Lente die ook al in Tunesië en Egypte was gepasseerd, een opstand plaats tegen het regime van Bashar al-Assad. Door massale wapenleveringen van Saoedi-Arabië, Turkije en de Verenigde Arabische Emiraten (VAE), en dat met de zegen van de Verenigde Staten en Israël, ontstond zo een bloedige burgeroorlog die een enorme vluchtelingenstroom opleverde. Ook België ving er een aantal op.

De sancties hebben tot gevolg dat Syrië maar niet kan herstarten met de wederopbouw

Anno 2024 is de Syrische burgeroorlog weliswaar voorbij, maar president Bashar al-Assad is nog aan de macht. Een deel van Noordoost-Syrië (zeg maar Koerdisch gebied) wordt bezet door Turkije. En de stad Idlib en brede omgeving zijn nog altijd in handen van islamitische rebellen die gesteund worden door Turkije. Omdat Syrië het Palestijnse verzet tegen Israël steunt, hebben de Verenigde Staten en in mindere mate de EU het land zware sancties opgelegd. Deze sancties hebben tot gevolg dat Syrië maar niet kan herstarten met de wederopbouw. En laat dat nu precies een van de belangrijkste redenen zijn dat Syrische vluchtelingen niet willen terugkeren naar hun land.

Vluchtelingen

Ondertussen kreunen landen als Jordanië en Libanon onder het grote aantal Syrische vluchtelingen. Het aantal Syrische vluchtelingen in Libanon wordt geschat op ongeveer een kwart van de totale bevolking.

Ook de Libanese minister van Buitenlandse Zaken, Abdallah Bou Habib was op de conferentie. Hij protesteerde tegen het EU-beleid dat weliswaar de Syrische vluchtelingen in Jordanië en Libanon steunt, maar Libanon en Jordanië tegenwerkt wanneer het Syrische vluchtelingen aanspoort terug te keren naar hun land. Libanon heeft nu een elfpuntenplan voorgesteld aan de EU om het vluchtelingenprobleem op te lossen. Tussen haakjes: momenteel trekken almaar meer Syrische vluchtelingen vanuit Libanon naar Cyprus, in de hoop zo het Europese vasteland te bereiken.

EU-beleid tegen Assad

Josep Borrell, Hoge Vertegenwoordiger van de Europese Unie voor Buitenlandse Zaken en Veiligheidsbeleid, blijft zweren bij resolutie 2254 van de Verenigde Naties uit 2015. Die resolutie pleit voor een regimeverandering in Syrië: president Assad moet weg.

Probleem is dat Assad niet weg zal gaan (de man kan rekenen op de steun van Rusland en Iran, en in iets geringere mate van China). Meer zelfs, de Arabische Liga heeft het Syrië van Bashar al-Assad terug opgenomen in de Arabische Liga (waar het eerst werd uitgegooid), en Saoedi-Arabië heeft onlangs haar ambassade in Damascus heropend. De EU heeft zichzelf dus behoorlijk vastgereden. Resolutie 2254 pleit ook voor de territoriale integriteit van Syrië. Het is dan ook verbazend dat niemand op de Brusselse conferentie sprak over de bezetting van delen van Syrië door Turkije.

‘Het Syrische vluchtelingenprobleem kan alleen maar opgelost worden door de terugkeer naar Syrië. We moeten dan ook voorwaarden creëren om de vrijwillige terugkeer mogelijk te maken’, zei de Jordaanse minister van Buitenlandse Zaken, Ayman Safadi. Ook Syrische vluchtelingen in België zullen nooit terugkeren zolang het land vanwege de westerse sancties niet met de heropbouw van de staat kan beginnen.

Abdallah Bou Habib

Europese Syrië-conferentie in Brussel