De federale regering trok met een buitengewoon grote delegatie naar de jaarlijkse Algemene Vergadering van de Verenigde Naties (VN).

Vooraf vertrok de minister van Buitenlandse Zaken Hadja Lahbib (MR) al naar New York om deel te nemen aan vergaderingen rond LGBTI-rechten. Net zoals haar Nederlandse ambtsgenoot, twitterde ze daar heel trots over. Alexander De Croo nam ook minister van Ontwikkelingssamenwerking Meryame Kitir (Vooruit) en vicepremier en minister van Justitie en Noordzee Vincent Van Quickenborne (Open Vld) mee. Zelfs Waals minister-president Elio Di Rupo (PS) mocht mee.

Algemene Vergadering zit zonder macht…

De Algemene Vergadering van de Verenigde Naties komt jaarlijks bijeen om een nieuwe sessie (jaargang) in te luiden. De opening van de 77e zitting van de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties startte op 19 september en eindigt op 26 september.

Met de Oekraïense crisis op de achtergrond, zal de secretaris-generaal van de VN zijn visie op multilateralisme en internationale samenwerking uitdragen, in lijn met zijn recente rapport ‘Our Common Agenda’. Let op: de Portugese socialistische secretaris-generaal António Manuel de Oliveira Guterres is geen onderdeel van de Algemene Vergadering. Hij vormt het hoofd van een ander vooral symbolisch hoofdorgaan van de VN: het Secretariaat-Generaal.

De eigenlijke gastheer en de nieuwe voorzitter van de Algemene Vergadering is de Hongaarse diplomaat Csaba Kőrösi die op 13 september Abdulla Shahid uit de Malediven opvolgde. Dit voorzitterschap duurt een jaar en gaat beurtelings naar een ander continent. De Belg Paul-Henri Spaak was in 1946 de eerste voorzitter. De lijst van recente voorzitters illustreert perfect hoe weinig de Algemene Vergadering voorstelt op de internationale scene.

De ‘high level week’ of opening van de sessie is niet meer dan een ritueel van één van de hoofdorganen van het VN-systeem. De Algemene Vergadering is één van de gefaalde hoofdorganen van de Verenigde Naties. De macht is zeer beperkt. De stemmingen van resoluties hebben generlei waarde op het geopolitieke vlak, maar dankzij het idee van de Verenigde Naties en het multilateralisme krijgt het etiket ‘VN’ wel enig moreel gezag.

… Veiligheidsraad niet

Het enige hoofdorgaan met echte macht is de Veiligheidsraad. Andere machtige organisaties binnen het VN-systeem zijn de geassocieerde Wereldbank en het Muntfonds. De meeste organen binnen het VN-systeem zijn praatbarakken met aantrekkelijke postjes voor diplomaten of weggepromoveerde politici.

Bovendien zijn bijna al de VN-organisaties dermate ondergefinancierd dat ze zoals ngo’s fondsen moeten werven. Bijvoorbeeld Unicef is afhankelijk van de collectebus. De vermogende ngo’s die observatorstatus kregen bij tal van VN-instellingen, bepalen zo de agenda en de projecten die het VN-keurmerk ontvangen.

Ideologische stokpaardjes

Omdat de Verenigde Naties quasi irrelevant zijn qua geopolitieke thema’s, ligt de nadruk dan ook op de ideologische stokpaardjes van de rijke landen die alles financieren. Deze sessie zijn de vrouwenrechten het thema, naast de sustainable development goals, het onderwijs en de LGBTI-rechten. De arme landen weten ook donders goed dat lippendienst over klimaatverandering om maar iets te noemen voor geld vanuit de VN en andere intergouvernementele organisaties kan zorgen. (Tekst loopt door onder de foto)

Belga/AFP

De Croo speechte voor een quasi lege zaal…

Het mag de televisiekijker misschien ontgaan, maar de speech van de premier is slechts één de 188 speeches die voor de quasi lege zaal van de Algemene Vergadering aan de lopende band worden afgehaspeld. Een parade van 185 lidstaten plus de Europese Unie, Vaticaanstad en de Palestijnse ‘staat’ waarvan de leiders een woordje mogen placeren.

De Belgische premier Alexander De Croo sprak na de spreker van Sint-Lucia en voor de spreker van Andorra. Daarna spraken de vertegenwoordigers van Mauritius, Tonga en Griekenland. Na de lunch volgde Antigua en Barbuda, Irak, Maleisië, Bangladesh, Kroatië, Samoa, Montenegro, Saint Kitts & Nevis, Belize, Tuvalu, de Malediven, Australië, Equatoriaal-Guinea, Liechtenstein, Togo en Tsjaad.

Die ochtend had na de leiders van Oost-Timor, Burkina Faso, Cyprus, Vanuatu en de Palestijnse president Mahmoud Abbas ook Charles Michel in naam van de Europese Unie gesproken gevolgd door Fiji, Luxemburg, Nederland, de Solomon-eilanden, Nieuw-Zeeland, Pakistan en Cambodja.

Niemand buiten het eigen gevolg en de in het regeringsvliegtuig meegereisde pers volgt de speech van de premier. De boodschap is puur voor binnenlands gebruik met obligate referenties naar initiatieven van de Verenigde Naties die België steunt. In die context moet de rare frase over ‘our common agenda’ van De Croo gezien worden. Het was diplomatieke mouwvegerij bij Gutteres, de auteur van dit plan.

Sollicitatie van De Croo

Boze tongen beweren dat de toespraak ook een sollicitatie is van De Croo naar een internationaal baantje. Gezien het aantal van dergelijke toespraken die de premier de afgelopen twee jaar hield en het feit dat geen enkel medium buiten België ook maar enige aandacht besteedt aan die toespraken, valt zelfs dit te betwijfelen.

Dat neemt niet weg dat in de wandelgangen misschien wel nuttige diplomatieke contacten plaatsvonden. Al moet de ontmoeting van Lahbib met de Amerikaanse president Joe Biden niet overschat worden. Het is een foto voor op het buffet van Lahbib die ook als selfie op sociale media bruikbaar is.

Qua photo opportunities is zo’n weekje New York natuurlijk zeer productief. Dit jaar zal minister Lahbib, samen met Europees Commissaris Lenarčič en de Democratische Republiek Congo, een ‘side event’ voorzitten rond de strijd tegen straffeloosheid inzake seksueel geweld.

Belgische delegatie

De Belgische delegatie beweerde de mondiale uitdagingen, zoals klimaatverandering, eerbied voor de mensenrechten, strijd tegen terrorisme en gewelddadig extremisme, eerbied voor de rechtsstaat en de democratische principes, strijd tegen straffeloosheid en het behalen van de doelstellingen voor duurzame ontwikkeling te gaan aanpakken.

Het persbericht verwoordde het als volgt: ‘In het licht van deze grensoverschrijdende uitdagingen blijft België meer dan ooit overtuigd van de nood aan een dynamisch en toekomstgericht multilateralisme en internationale samenwerking als leidraad om doeltreffend te kunnen reageren’.

Daarom namen premier De Croo, minister Lahbib en minister Kitir deel aan een reeks evenementen en werkvergaderingen rond deze thema’s en uitdagingen. Telkens goed voor een interview bij de openbare omroep of de in het regeringsvliegtuig meegereisde pers. Telkens goed voor tweets met foto of selfie in drie talen.

Quasi lege zaal

Kitir tweette trots hoe ze met Lahbib en Di Rupo in een quasi lege zaal van de Algemene Vergadering de speech van De Croo bijwoonde vanop de Belgische banken. Des te merkwaardiger was de aanwezigheid van de Waalse minister-president Elio Di Rupo (PS). Wallonië is geen lidstaat, noch waarnemende lidstaat van de Verenigde Naties.

In een nevenevenement met de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) die volkomen losstaat van het VN-systeem, waren Di Rupo, Lahbib en Kitir ook al als trio van de partij. De OESO ontstond uit de Amerikaanse Marshall-hulp na de Tweede Wereldoorlog en is de organisatie van Westerse landen met een liberale markteconomie. Na de speech zaten ze opnieuw netjes te applaudisseren voor De Croo in het quasi lege halfrond van de Algemene Vergadering.

De conclusie is dan ook dat buiten eventuele persoonlijke motivatie van de deelnemende ministers de reis naar New York vooral voor binnenlands gebruik is. Het levert gegarandeerd ‘gratis airplay’ op. De speech krijgt aandacht en fragmenten komen in de tv-journalen. Interviews op radio en in de kranten. De foto’s achter het spreekgestoelte voor het fraaie VN-logo komen in kranten en tijdschriften. De premier orkestreert zo een aura van internationale relevantie en staatsmanschap. Ideaal om aan een ‘kanseliersbonus’ te werken bij verkiezingen of peilingen.

Abdulla Shahid

Speechen en selfies in New York voor binnenlands gebruik

Achter de schermen van de praatbarak: de Algemene Vergadering van de VN