Voed een kind op en je hebt een stempel op de geschiedenis van de mensheid achtergelaten. Voed een generatie op en je hebt een hele samenleving veranderd.

Jengelende kinderen in koffiebars

Ik heb altijd gezinnen met veel verwondering geobserveerd. De intense dynamiek binnen een gezin bepaalt namelijk de verdere ontwikkeling van een kind. Vorig jaar in de zomer, na de eerste lockdown, toen de horeca haar eerste uppercut had ontvangen van corona, werkte ik in een koffiebar aan een column. Ik zag een moeder en haar zoon naast mij plaatsnemen op de ruime bamboebankjes eigen aan het interieur van de bar. Het jongetje was amper 8 jaar oud. Ik begon mij diep vanbinnen al een beetje op te winden, want kindvriendelijk als ik ben (of juist niet), bedacht ik manieren om op een tactvolle wijze van plaats te veranderen om ongestoord verder te kunnen werken. Ik had in koffiebars al te vaak naast jengelende kinderen gezeten die smeekten om de aandacht van hun ouders.

Maar ik was te bevooroordeeld. Meteen haalde de moeder haar boek uit haar tas. Haar zoon volgde haar voorbeeld en greep naar zijn rugzakje met waarschijnlijk één of andere kinderheldfiguur erop afgebeeld. Maar zoals ik zei: een kinderwereld is mij vreemd. Hij haalde een kinderboek uit zijn rugzak en nam zijn omgeving rustig op. Alsof hij de sfeer wilde beoordelen alvorens hij zich wilde verdiepen in zijn boek. Toen moeder en zoon geïnstalleerd waren, de koffie en frisse smoothie besteld, de gebakjes en versnaperingen netjes op de tafel geëtaleerd, lachten moeder en zoon samenzweerderig naar elkaar en begonnen in stilte te lezen. Alsof ze wilden zeggen dat dit het summum van geluk was. En ik kon mij daarin vinden.

Lewis, de boekenwurm

De moeder legde na een tijdje haar boek weg en zocht oogcontact met mij. Vroeg of ik mij kon concentreren op wat ik aan het doen was in de drukke koffiebar. Ik keek verward op, knipperde met mijn ogen en was mij niet bewust geweest van mijn omgeving gedurende ruime tijd. Ze zaten daar nog. En het jongetje was nog altijd aan het lezen. Zijn smoothiecoupe was leeg, zijn gebakjes waren bewerkt met kleine hapjes en zijn korte beentjes bungelden over het bamboebankje.

‘Is hij altijd zo geconcentreerd aan het lezen?’, vroeg ik de moeder. Ze keek naar hem en streek over zijn sluike haren die vielen over zijn voorhoofd. ‘We moedigen hem aan om te lezen, ja. En hij doet het graag. We hebben echt geluk.’ Ze blonk trots terwijl ze naar hem keek. ‘En mag hij alles lezen?’, vroeg ik nieuwsgierig. En ze lachte daarop: ‘Natuurlijk! Een kind is een vat vol fantasie, zwaardere lectuur is nu ook niet aan de orde. Hij is nog maar een kind, he. Kinderen moeten een tijdje onschuldig blijven. Bewonderen en lachen. Inleven en verbeelden.’

Hij heette Lewis. En ik wilde hem zo mee naar huis nemen. De moeder moest lachen toen ik dat zei.

De vakbond van de politieke islam

Ik moest aan Lewis en zijn moeder denken toen ik recent nog eens de Turkse kranten las. De actualiteit in Turkije is van zo’n deprimerend niveau dat ik daarom nog eerder het bedroevend lage niveau van het hoofddoekendebat in Vlaanderen verkies. Diyanet, het Turkse staatsorgaan voor religieuze zaken, heeft weer, volgens Diyanet zelf, een kindvriendelijk en educatief project gelanceerd. Zo één waarbij je je ogen wilt prikken met een vork om het zien van zo veel volstrekt nutteloze en agressieve illustraties. Het betreft een kindertijdschrift waar de geschiedenis van de islam wordt verteld.

Geen idee waarom, maar de verantwoordelijke uitgever is Diyanet-Sen — de vakbond voor overheidsdiensten, in dit geval voor de ambtenaren die bij Diyanet werken. Een verklaring op hun website over het tijdschrift meldt dat niet alleen de geschiedenis van de islam, maar ook de levens van islamitische wetenschappers die de islamitische wereld doorheen de eeuwen mee vorm hebben gegeven, in verhaalvorm aan de kinderen zal worden verteld.

‘De lezer zal begrijpen waarom de moslims eeuwen geleden een voorsprong hadden op wetenschap en techniek en vandaag worden achtergesteld. Het doel is om de vele islamitische wetenschappers op de kaart te zetten en zo terug op wereldniveau een belangrijke speler te worden.’

Diyanet-Sen

De schaduw van het zwaard

De verhalen worden dus ondersteund door illustraties die niet zo kindvriendelijk blijken te zijn. Het levensverhaal van astronoom en wiskundige Abdurrahman El-Hazini wordt onder de loep genomen met aanstootgevende illustraties waar kindslaven, geketend aan hun voeten, worden doorverkocht aan andere slavenhandelaars. Mensen worden in die illustraties onthoofd of opgehangen aan een galg. De illustraties gaan gepaard met het verhaal van de jonge El-Hazini waar hij met veel weemoed naar de oorlogstaferelen in zijn omgeving kijkt. En zich afvraagt wie zijn ouders zijn. Die zouden waarschijnlijk ook ergens geëxecuteerd zijn, ‘onder de schaduw van het zwaard’ is zo’n letterlijke passage in het tijdschrift. Hij zou als baby in handen van slavenhandelaars zijn gevallen. En altijd het gemis van zijn ouders gevoeld hebben.

Het kindertijdschrift, dat trouwens gratis verdeeld zal worden in Turkije, speelt diep in op emotie in plaats van een correcte historische en wetenschappelijke uiteenzetting te geven over de islamitische wereld. Is het pedagogisch verantwoord om kinderen slapeloze nachtmerries te bezorgen waar ze de beelden van geketende kindervoetjes en onthoofdingen in hun onderbewustzijn keer op keer blijven afspelen? Volgens Diyanet-Sen is er geen vuiltje aan de lucht. Zolang ze die kleine hersentjes maar kunnen manipuleren. De strategie van de politieke islam is altijd transparant geweest: infiltratie in de overheidsorganen en generaties met trouwe militante en jonge, vrome volgelingen kneden.

Halal kindertijdschrift

De menselijke geest is inderdaad kneedbaar. Maar vanaf het moment dat de geest bewust wordt overhandigd aan kwaadwillige mechanismen, zoals Diyanet, die streven naar de volledige destructie van een moderne beschaving, dan is het aan de ouders om hier een halt toe te roepen. Maar die ouders weten ook niet beter, omdat ze zelf ook door Diyanet zijn opgevoed en gehersenspoeld. Deze mensen hebben allemaal op Erdoğan gestemd, de huidige president van Turkije die de politieke islam als instrument gebruikt om de bevolking klein, dom en volgzaam te houden.

En Erdoğan denkt aan de toekomst. Niet aan de toekomst van zijn volk maar aan zijn eigen toekomst. En aan de toekomst van zijn familie. Om de democratie voor te zijn probeert hij nu via Diyanet een jonge generatie van vrome moslims te kneden tot nationalistische orthodoxen die uitblinken in de wetenschappen en de technologie. En die de principes van de politieke islam zullen verkondigen, wereldwijd. Zal de kritische geest de islamitische doctrine overwinnen en zich nog meer verzetten tegen deze gedwongen hersenspoeling? Of zal de geest zich overleveren en volgzaam de islamitisch orthodoxe leer verkondigen via halal kindertijdschriften om nog meer jonge zieltjes te winnen?

Generatie Z

Voed een kind op en je zal een stempel op de geschiedenis drukken. Net zoals de ouders van Ugur Sahin, de arts die het covidvaccin ontwikkelde. Maar Sahin zal nooit in de geschiedenisboeken van Diyanet over islamitische wetenschappers opgenomen worden omdat hij een aleviet is. En gelukkig werd Sahin niet opgevoed met illustraties waar ze mensen onthoofden maar met wetenschappelijke artikels en boeken waar hij zijn jonge geest kon ontwikkelen. Voed een hele generatie op en je vormt een samenleving.

Het lijkt alsof we Turkije hebben verloren aan de politieke islam. Generatie Z in Turkije gelooft ook niet meer in een toekomst in Turkije, zegt ze in een reportage van de oppositiekrant Sözcü. Doelloos en uitzichtloos, noemen ze hun situatie in Turkije. De woorden nepotisme en desinteresse in de Turkse jeugd vallen. En toch zijn er optimisten onder de seculiere Turken in en buiten Turkije die geloven dat de seculiere republiek nog te redden valt.

Wat zij niet beseffen is dat Erdoğan nog niet klaar is met zijn trukendoos en zich grondig aan het voorbereiden is op de nationale verkiezingen in 2023. En daar zullen de Turken in Europa een verpletterende rol in spelen. Binnen de kortste tijd zullen die halal tijdschriften ook hier verdeeld worden. Turkse kinderen, van dezelfde leeftijd als Lewis, zullen dat tijdschrift ook op Europees grondgebied in handen krijgen en dezelfde illustraties lezen. En er is niks, geen enkele controlemechanisme dat die propaganda kan tegenhouden.