U hebt het goede nieuws vast al vernomen: Bashar al-Assad is veilig en wel in Moskou gearriveerd. Rusland verleende hem asiel ‘om humanitaire redenen’. Dat een dictator die zijn volk terroriseerde via martelgevangenissen en er chemische bommen op liet droppen om humanitaire redenen als vluchteling wordt opgenomen, bewijst het groot gevoel voor humor van Vladimir Poetin.

Niet dat Bashar nu als bordenwasser aan de kost zal moeten komen, het wordt allicht kaviaar slurpen met zilveren lepeltjes. Onder zijn bestuur werd Syrië namelijk wereldmarktleider in de productie en handel van de captagondrug, zowat de enige economie die nog draaide en de elite ten goede kwam. De gemaakte privéfortuinen van Assad en de zijnen zijn vast veilig geparkeerd op Zwitserse banken.

Neusknijpers

Abu Mohammed al-Julani, leider rebellengroep HTS: IS-sympathie slechts een jeugdzonde?

Abu Mohammed al-Julani: IS-sympathie slechts een jeugdzonde?

De machtswissel in Syrië is sowieso dé zwarte zwaan van dit jaar. Deze zomer kon je in alle kranten lezen dat Assad ‘steviger dan ooit in het zadel zit’, maar zelfs de Israëlische en Amerikaanse inlichtingendiensten lijken nu in snelheid gepakt. De geostrategen draaien nu wereldwijd overuren om de nieuwe situatie te overzien en de passende plannetjes uit te broeden. De neusknijpers mogen worden boven gehaald om Abu Mohammad al-Julani, leider van de zegevierende rebellengroep HTS en ex-Al Qaeda, te begroeten als de nieuwe sterke man.

Deze zomer kon je in alle kranten lezen dat Assad ‘steviger dan ooit in het zadel zit’, maar zelfs de Israëlische en Amerikaanse inlichtingendiensten lijken nu in snelheid gepakt

Het zal sommigen onder ons moeite kosten, maar we moeten Abu Mohammad al-Julani voorlopig op zijn woord geloven wanneer hij zijn IS-verleden als een jeugdzonde betitelt. Valt er met deze man politiek te praten? De anders zo stugge Russen, die niet langer dan een week geleden nog bommen gooiden op revolutionaire stellingen, lijken alvast wel zaken met hem te willen doen.

Dat de rebellenvlag gehesen werd aan de Syrische ambassade in Moskou, waar men nu opeens vindt dat er een ‘politieke oplossing’ voor de crisis moet komen (Russisch gevoel voor humor), heeft veel te maken met de strategisch gelegen marinebasis in Tartous. Een basis die ze toch nog op een of andere manier willen redden, anders kunnen ze het wel schudden met hun politiek in Afrika.

Wie hebben we nog? Turkije. De grote promotor van de revolte tegen Assad wil vooral de 3,3 miljoen Syrische vluchtelingen naar huis sturen. Dat lijkt te lukken want het is nu lang aanschuiven aan de grens. In de verwarring tussen de verschillende rebellenfracties wil president Erdogan ook afrekenen met de Syrische Koerdische militie SDF die door de Verenigde Staten wordt gesteund en vooral tegen IS vecht, maar nu het vijfde wiel aan de wagen dreigt te worden. Onderschat alvast de economische meerwaarde niet in Erdogans plan. Behalve terugkerende vluchtelingen staan momenteel ook Turkse bouwfirma’s te trappelen om aan de slag te gaan in het vernielde land.

Gebiedsuitbreiding

Israëlische troepen bezetten de neutrale Golanhoogte: spelbreker in de transitie?

Israëlische troepen bezetten de neutrale Golanhoogte: spelbreker in de transitie?

Heel de actuele Syrische krabbenmand toont alvast een paar duidelijke verliezers: Iran en Hezbollah, die in Assad een bondgenoot hadden. Je zou dan denken dat Israël dit toejuicht en zich wat inschikkelijk opstelt tegenover de nieuwe machthebbers. Helaas gebruikt Israël het huidige machtsvacuüm brutaalweg om aan gebiedsuitbreiding te doen.

Het bezetten van de Golanhoogvlakte (sinds 1974 een door beide landen overeengekomen neutrale zone), het bombarderen van wapendepots, zelfs een complete vloot vernietigen en tanks die oprukken naar Damascus: allemaal grove schendingen van het soevereine Syrische territorium, maar daar trekken Netanyahu en zijn zionistische scherpslijpers zich niks van aan.

Dat Israël er na de val van Assad in een snel tempo opnieuw een oorlogsgebied van maakt, is bijzonder slecht nieuws voor ons, de Syriërs met heimwee, én de voorstanders van een terugkeerbeleid

Ook deze aanvallen worden uitgelegd als ‘defensieve’ maatregelen om het eigen grondgebied te beschermen. Hoe ver zou die ‘defensieve’ slagkracht wel reiken? Bij de bombardementen zou het om opslagplaatsen van chemische wapens gaan, maar experts ontkennen dat die er nog zijn. En een buitenlandse vloot vernietigen is gewoon een oorlogsdaad.

Dat Israël er na de val van Assad in een snel tempo opnieuw een oorlogsgebied van maakt, is bijzonder slecht nieuws voor ons, de Syriërs met heimwee, én de voorstanders van een terugkeerbeleid. De manoeuvres zetten namelijk een serieuze rem op die terugkeer, die sowieso afhankelijk zal zijn van de veiligheidssituatie, de politieke context en het opruimen van de economische puinhoop in Syrië.

Het asieldilemma

Protest in Keulen tegen seksuele belaging op nieuwjaarsnacht.

Protest in Keulen tegen seksuele belaging op nieuwjaarsnacht.

Het was op 31 augustus 2015 dat de toenmalige Duitse bondskanselier Angela Merkel de historische woorden sprak die haar voor de rest van haar leven zouden achtervolgen: ‘Wir schaffen das.’ Het motto van de ‘Willkommenskultur’ waarmee Duitsland weer een stuk van zijn oude morele oorlogsschuld kon afbetalen. Aanrandingen tijdens Keulse oudejaarsvieringen en dodelijke steekpartijen deden het klimaat kantelen en stuwden uiterst rechts naar dubbele cijfers in de verkiezingen.

Als beschermde vluchtelingen zich niet integreren en zich opsluiten in subculturen, vinden we dat niet ok. Is er wel echte inburgering en deelname aan ons sociaal leven, dan wordt een terugkeer steeds minder een optie. Ook een moeilijke

Wereldwijd wordt het aantal Syrische vluchtelingen op 14 miljoen geschat. Dat zijn natuurlijk niet allemaal brave jongens. Bij ons houden de 40.000 Syriërs zich behoorlijk gedeisd. Een aantal is hier een nieuw leven begonnen, spreekt deftig Nederlands en heeft kinderen die hier geboren zijn. Zij zijn allerminst van plan om zomaar halsoverkop naar het oude thuisland te verhuizen en hebben ook de sterkste argumenten daarvoor.

Het dilemma komt daarop neer: als beschermde vluchtelingen zich niet integreren en zich opsluiten in subculturen, vinden we dat niet ok. Is er wel echte inburgering en deelname aan ons sociaal leven, dan wordt een terugkeer almaar minder een optie. Ook een moeilijke.

Eens zo’n Syriër zich ‘Vlaming’ noemt — gehoord in een VRT-interview — kan Tom Van Grieken (Vlaams Belang) wel ‘Ciaokes, byekes!’ tweeten, maar moeten we vooral hopen dat Syrië op een of andere manier toch een normaal land wordt, een rechtstaat met waarborgen voor minderheden waar mensen niet op de loop gaan voor de beulen van slachthuisgevangenissen. Irak en Libië zijn de slechte voorbeelden, misschien kan het nu eens anders. Europa moet zich, alleen al uit eigenbelang, actief met de Syrische transitie bemoeien en de nieuwe machthebbers overtuigen dat gematigdheid loont. Dan kunnen ook onze betonboeren uitrukken voor de heropbouw en zou de migratiestroom wel eens kunnen omkeren.

Nooit vielen ‘humanitaire redenen’ beter samen met het eigenbelang. Wir schaffen das, het optimisme mag wel eens van kamp veranderen.

Abu Mohammad al-Julani

Goodbye, Syriërs?