De zomer voorafgaand aan het presidentieel verkiezingsjaar is traditioneel de periode waarin de kandidaten voor het Witte Huis hun eerste wapenfeiten leveren. Daarom loodst Doorbraak u vanaf deze maand wekelijks door de woelige wateren van de Amerikaanse politiek. Vandaag: een overzicht van de (belangrijkste) presidentskandidaten van de Republikeinse Partij.

1. De president: Donald Trump

Donald Trump moeten we niet meer voorstellen, al is een woordje uitleg bij zijn bizarre positie in de verkiezingsstrijd wel gepast. Trump is de president, met die kanttekening dat hij momenteel geen toegang heeft tot het – zijn – Witte Huis. Het aantal keren dat een oud-staatshoofd een gooi deed naar de nominatie van zijn politieke partij, kon voorafgaand aan ‘Trump 2024’ op één hand geteld worden; het aantal keren dat hij dat succesvol deed met één vinger.

De nederlaag van Donald Trump in 2020 leidde er paradoxaal genoeg toe dat het einde van zijn politieke carrière met (minstens) vier jaar werd uitgesteld. Immers, had de Republikein het gehaald van zijn uitdager en opvolger, dan was Trumps liedje in 2024 om constitutionele redenen uitgezongen. Vandaag lijkt een bisnummer heel wat waarschijnlijker. ‘The Donald’ scheert hoge toppen in de peilingen: zo’n vijftig procent van de Republikeinse kiezers geeft aan op Trump te stemmen. Maar de eerste voorverkiezingen zijn nog ver weg, en een vijftal concurrenten zullen proberen het hem zo moeilijk mogelijk maken.

Gemiddeld peilingresultaat (RCP): 53,7%

2. De ‘verrader’: Ron DeSantis

In 2018 zat de politieke carrière van Ron DeSantis in het slop. DeSantis, op dat moment een parlementslid uit Florida met weinig naamsbekendheid buiten zijn district, aasde op een promotie in de vorm van het gouverneurschap van zijn thuisstaat. In de Republikeinse voorverkiezing moest hij het opnemen tegen de bekendere en beter gefinancierde minister van Landbouw, Adam Putnam. Putnam leidde in de peilingen, maar enkele weken voor de voorverkiezing schoot Trump DeSantis te hulp. DeSantis won.

Na ook zijn Democratische tegenstrever aan de kant te hebben geschoven, werd DeSantis regeringsleider van Florida, de Sunshine State. Al snel ontwikkelde de gouverneur zich onafhankelijk van zijn electorale broodheer. Dankzij onder meer zijn anti-lockdownhouding tijdens de coronapandemie, een ideologische strijd tegen genderideologie en nieuwe rassentheorieën en zijn geprezen reactie op de razernij van Orkaan Ian, manoeuvreerde DeSantis zich op korte tijd als meest waarschijnlijke troonopvolger van zijn ex-promotor.

Gemiddeld peilingresultaat (RCP): 20,9%

3. De verstoten zoon: Mike Pence

De positie van troonopvolger zou moeten toebehoren aan Mike Pence. Die was vier jaar lang de vicepresident van de Verenigde Staten en dus de logische kandidaat om zijn voormalige baas op te volgen. Pence is een diepgelovige, sociaal-conservatieve man die om die reden toegevoegd werd aan Team Trump: nogal wat diepgelovige, sociaal-conservatieve kiezers aarzelden immers over de het moreel karakter van hun vaandeldrager. Pence moest hen gerust stellen.

Vier jaar lang stond Pence schouder-aan-schouder met iemand van wie hij moeilijk meer kon verschillen. De vicepresident, die er voor zijn verkiezing reeds een carrière had opzitten als talkradio host, parlementslid uit Indiana (2001-2013) en gouverneur van Indiana (2013-2017), speelde de loyale tweede viool in het Trump-orkest. Maar toen hij op 6 januari 2021, als voorzitter van de verenigde parlementsvergadering die toezag op de machtsoverdracht, weigerde de verkiezing van Joe Biden teniet te doen, verloor hij heel wat steun onder dezelfde kiezers waarop hij zijn eigen presidentiële ambities had gehoopt te bouwen.

Gemiddeld peilingresultaat (RCP): 5,7%

**4. De dark horse: Tim Scott**

Tim Scott verdedigt is één van twee senatoren uit het zuidelijke South Carolina die zich kandidaat stelt. Scotts voornaamste electorale aantrekkingskracht is zijn eigen inspirerende verhaal: een Afro-Amerikaanse man wiens familie dankzij hard werk en een niet-aflatend geloof in de Amerikaanse Droom aan het langste eind trok in haar strijd tegen raciale vooringenomenheid.

Scott liet zich in de Senaat opvallen als pragmatische stem in het debat over politiegeweld. Zijn eigen ervaring met politionele wanpraktijken voorzag hem van de nodige gravitas, al waren sommige Democraten er als de kippen bij om Scotts gematigde voorstellen weg te zetten als symboolpolitiek. Zijn relatieve onbekendheid en dus groeipotentieel enerzijds en gespijsde oorlogskas anderzijds maken van hem een kandidaat om in de gaten te houden.

Gemiddeld peilingresultaat (RCP): 3,0%

5. De vicepresident: Nikki Haley

Weinig politici voeren al langer campagne voor het presidentschap dan Nikki Haley. Haley deelt als oud-gouverneur van South Carolina (2011-2017) een thuisbasis met Tim Scott, wat hen beiden van de nodige invloed verzekert tijdens de derde voorverkiezing van het voorjaar. Toen Donald Trump verkozen werd als president van de Verenigde Staten nam gouverneur Haley vroegtijdig ontslag om ambassadeur te worden bij de Verenigde Naties. VN-ambassadeur is een symboolpositie, maar biedt een telegenieke politicus wel de kans om de Russische, Iraanse en Noord-Koreaanse regimes op het wereldtoneel een veeg uit de pan te geven. Een kans die de ambassadrice met beide handen greep.

De 51-jarige Haley is een werkpaard met een vlotte babbel (incl. zuiders accent), heel wat branie en een interessant demografisch profiel: vrouw (+1) en een etnische minderheid (+1). De kans dat ze in 2024 president wordt is klein, al lijken heel wat politico’s ervan overtuigd dat de oud-gouverneur een long game speelt.

Na haar vertrek uit de presidentiële regering wist Haley, in tegenstelling tot vele anderen, een goede relatie te onderhouden met haar voormalige werkgever. Donald Trump maakte reeds duidelijk dat hij zijn oud-VP niet opnieuw op zijn ticket plaatst indien hij de partijnominatie binnenrijft. Haley ziet haar kans schoon, waarna de in 2028 nog steeds maar 55-jarige Haley in pole position staat voor haar eigen presidentschap.

Gemiddeld peilingresultaat (RCP): 3,6%

**6. De wild card: Vivek Ramaswamy**

Last but not least: Vivek Ramaswamy. Ramaswamy is een ondernemer en investeerder zonder politieke ervaring maar met heel wat geld. Met zijn 37 jaar is de alumnus van Harvard én Yale de Benjamin van de groep, maar zijn ogenschijnlijk onuitputtelijke energiebron, snoeiharde aanvallen op ‘woke’ en aanklachten tegen een ‘gepolitiseerd’ ministerie van Justitie doen steeds meer Republikeinen hem in de armen sluiten.

Met een fortuin van zo’n zeshonderdmiljoen euro is Ramaswamy, net als Nikki Haley, het kind van Indiase immigranten, de op één na rijkste kandidaat in de race. Zijn persoonlijke schatkist verklaart hoe hij in staat was een lening uit te schrijven aan zijn campagne ten belope van tien miljoen euro. De campagnekoffers van ‘Vivek 2024’ blijven, met andere woorden, goed gevuld zolang Vivek dat wil – en zolang mevrouw Ramaswamy de politieke activiteiten van haar echtgenoot tolereert.

Gemiddeld peilingresultaat (RCP): 4,1%

Adam Putnam

De verrader, de ‘wild card’ en de verstoten zoon: wie daagt Trump uit?