Vrouwenrechten hebben in Afghanistan momenteel enorm te lijden. Geen verrassing natuurlijk, gelet op de val van Kabul in augustus en het overnemen van Afghanistan door de Taliban. Onder het bewind van de terroristen zijn vrouwen die niet gehoorzamen in levensgevaar. Dat is reeds pijnlijk duidelijk geworden de voorbije maanden.

Dat uit zich zelfs op gebieden die niet door iedereen op het eerste zicht meteen bovenaan het prioriteitenlijstje van de Taliban verwacht zouden worden. Sport, bijvoorbeeld. In september riep de Taliban een verbod op sport uit. Het eisen van zedig gedrag van vrouwen, inclusief het volledig bedekken van het lichaam, drukken de terroristen ook op dat vlak door.

Klederdracht is het probleem

Hoewel sowieso al weinig Afghaanse vrouwen aan sport doen, besloot de Taliban hier toch een punt van te maken. En dat vanwege de klederdracht. Zo doekten zij onder andere het nationale cricketteam voor vrouwen op. ‘Het is niet nodig dat vrouwen cricket spelen. Bij cricket kunnen ze een situatie tegenkomen waarin hun gezicht en lichaam niet bedekt worden. De islam staat niet toe dat vrouwen zo worden gezien’, vertelde Ahmadullah Wasiq van de culturele commissie van de Taliban aan SBS.

Wie een band heeft met enerzijds sport en anderzijds maar al te goed de filosofie achter de islam kent, is Darya Safai. Zij is kamerlid voor N-VA. Als activiste ging Safai enkele jaren geleden wereldwijd aan sportstadions aanklagen dat Iraanse vrouwen niet eens sportwedstrijden mogen bijwonen. Dat was niet zonder risico en wekte ook media-aandacht. ‘Ik wilde de media laten zien dat de sportwereld ook medeverantwoordelijk is wanneer er geen kritiek komt op de islam’, klinkt het.

Sport als symbool

Doorbraak sprak met haar om inzicht te krijgen in de recente acties van de Taliban. Safai tilt zwaar aan het feit dat dames ook in de sport uitgesloten worden. ‘De sportwereld is niet minder belangrijk, ze staat symbool voor de rest van de maatschappij. Als vrouwen al geen toeschouwer mogen zijn in sportstadions, zijn ze in het hele land afwezig’, koppelt ze terug naar haar eigen activistische campagne.

In oktober bereikte via de getuigenis van een Afghaanse coach in de Persian Independent dan het bericht de buitenwereld over de onthoofding van Mahjabin Hakimi, een jonge volleybalspeelster die bij de jeugd deel uitmaakte van het nationale team van Afghanistan. ‘Het is een afschrikkingsmiddel van extremisten om met één of ander slachtoffer de rest het zwijgen op te leggen. Toen ik in 1999 in de gevangenis zat na een studentenmanifestatie, vreesde ik ook voor mijn leven en om als voorbeeld geëxecuteerd te worden. Dat is hun manier om alles onder controle te houden.’

Druk op familie

De familie van Hakimi wijst de Taliban niet openlijk als schuldige aan en dat is ook geen toeval. ‘Ik las een bericht waaruit bleek dat de familie zei dat ze verdwenen was, maar dat de Taliban er niets mee te maken had. Natuurlijk wordt er druk uitgeoefend op de familieleden om te zwijgen. Ze krijgen dan dreigementen te horen als: ‘We gaan uw zoon ook vermoorden of in de gevangenis te steken.’ Zo worden moeders van vermoorde mensen onder druk gezet om te zwijgen, zeker tegen de westerse media.’

De huidige, weinig benijdenswaardige toestand van rechten voor sportende vrouwen in het Aziatische land is onlosmakelijk verbonden met de terugtrekking van de Amerikaanse troepen uit Afghanistan. ‘Je zou kunnen denken dat er tijdens al die jaren in Afghanistan niets veranderd is, maar dat is niet juist. Als je denkt dat je een democratie kan exporteren, ben je mis. Het Westen is daar twintig jaar geweest, met succes in die periode. Afghanistan was geen democratie, maar dat mag je ook niet verwachten, je kunt geen democratie opleggen.‘

Amerika en de NAVO geven op

Tot die conclusie is de politiek nu wel moeten komen. Dat betekent dus niet noodzakelijk dat het werk tijdens al die jaren nergens toe leidde. ‘De aanwezigheid van het Westen zorgde wel voor een bepaalde orde. De Taliban heeft heel slim kunnen afwachten en de NAVO en het Westen zijn vermoeid geraakt. Amerika en de NAVO hebben het opgegeven. Dit sterkt ook het zelfvertrouwen van islamisten’, stelt Safai.

Meisjes die uitgehuwelijkt worden of niet meer naar school kunnen gaan: het is de trieste realiteit. En inzake de veiligheid in de wereld is het balanceren op een slappe koord. ‘De situatie is nu zo explosief, zo onstabiel. Afghanistan is nu een bron voor jihadisten, die ook nog actief uitgestuurd zullen worden. Of het nu via militaire steun is of via ngo’s, je kan die dingen wel onder controle krijgen.’

Achteraf meer betalen

Militaire aanwezigheid blijven aanhouden strookte echter niet langer met de nationalistische kijk op de oorlog en het draagvlak in de Verenigde Staten. ‘Natuurlijk moeten landen denken aan hun eigen belangen, maar je moet ook denken aan het nageslacht. Veel westerse politici beseffen niet dat het ook beter is voor het Westen om Afghanistan centraal te plaatsen. Je kan denken dat het te veel kost, het was logisch om te vertrekken, maar we gaan achteraf zo veel meer betalen dan we nu deden om ons te verdedigen tegen het terroristisch islamisme.’

De desastreuze wijze waarop de terugtrekking van de VS uit Afghanistan verlopen is, heeft nefaste gevolgen, die zich voorlopig vooral ter plekke laten voelen. Amerikaans president Joe Biden krijgt dan ook de wind van voren. ‘De mensen daar vragen geen militaire steun, maar morele steun, maar zelfs dat krijgen ze niet. Biden is een heel slechte president, hij heeft het niet kunnen inzien.’

700 sporters in gevaar

Ook de sportgemeenschap ontsnapt dus niet aan die verregaande consequenties. Er werden reeds topsporters met humanitaire visa naar het buitenland overgebracht, maar er zouden nog zo’n 700 sporters in gevaar verkeren, meldt het Internationaal Olympisch Comité. ‘Door het achterlaten van bepaalde mensen moet je nu mensen met vluchten overbrengen naar een ander land, maar het is heel moeilijk’, vreest Safai.

Ahmadullah Wasiq

Taliban onthoofdt volleybalster want sport verboden voor vrouwen