Waarom toch die onrust aan Franstalige kant over het statuut van Brussel? Want dat ‘Vlaams front’ tegen de hoofdstad is meer fata morgana dan feit. Alleen, het geld is op en de stuivers kunnen maar van één kant komen. Dat die Vlamingen daar institutionele voorwaarden aan koppelen is dé grote vrees.

Daar zaten ze dan knus in een vergaderlokaal, achter gesloten deuren, zonder pottenkijkers en lekvrij: Ahmed Laaoej, Céline Fremault, David Leisterh, Rajae Maouane en François De Smet. Voor een gewone sterveling zou het de cast van een film van de gebroeders Dardenne kunnen zijn. In werkelijkheid zijn het de respectievelijke Brusselse partijvoorzitters. In de juiste volgorde: PS, Les Engagés, MR, Ecolo en Défi.

Uitgenodigd

Dat de PTB in het rijtje ontbreek ligt aan het eenvoudige feit dat ze niet uitgenodigd waren. De eerste keer vond plaats eind 2022 (gastheer: Les Engagés), een tweede maal in januari 2023 (gastheer: de PS, ook de drijvende kracht achter het initiatief) en nogmaals in maart van dit jaar. Dat de tweede sessie lekte en La Libre er melding van maakte, was een streep door hun rekening. Bij het verdwijnen van het geheime karakter verliezen dit soort van vergaderingen veel van hun efficiëntie.

Hierover aangesproken liet Laaouej schoorvoetend weten dat de bedoeling van het opzet was zich aan Franstalige kant te wapenen tegen het Vlaams front in 2024. Of het gespeelde verontwaardiging was of je reinste naïviteit laten we in het midden, maar de Vlaams-Brusselse coalitiepartners lieten verstaan not amused te zijn met het initiatief. Door de lek was de sfeer in maart trouwens ver zoek, waarna de Brusselse PS-voorzitter Laaouej besloot het over een andere boeg te gooien. Voortaan wordt bilateraal overleg gepleegd, ook met de Vlaamse voorzitters, behalve die van de V-partijen, dat spreekt.

Maddens doctrine

Wat hiervan gekomen is, horen we wel bij de volgende lek. Punt is dat deze enkele vergaderingen in meer dan één opzicht interessant zijn. Overleg op een dergelijke basis tussen de Franstalige partijen was een relikwie geworden. De laatste keer dat ze de koppen bij mekaar staken was in aanloop van de zesde staatshervorming met het splitsingsdossier van Brussel-Halle-Vilvoorde.

Bovendien gebeurt dit op Brussels niveau, want nationaal is een zo’n vergadering ondenkbaar. Onnodig zelfs, aangezien dat spookbeeld van een ‘Vlaams front’ er ook niet is. Er wordt graag verwezen naar de resoluties die het Vlaams Parlement aannam, straks een kwarteeuw geleden. Ondertussen lijkt eerder de Maddens doctrine te domineren. Demandeur de rien. Niet zozeer uit strategische overweging, eerder uit onverschilligheid.

Geld graag!

Wie uitzoomt op Brussels niveau, ziet aan Vlaamse kant heel wat redeneringen over hoe het Brussels gewest eruit zou moeten zien. Meer de klemtoon leggen op het gewest, VGC afschaffen, gemeenten fuseren, het zijn maar enkele ingrediënten van het freewheelen. Open en bloot, denken we maar aan Brussels Minister Sven Gatz (Vld) die de kolommen van de Brusselse Pravda Bruzz gretig gebruikt om zijn spitsvondigheden wereldkundig te maken.

Maar aan Franstalige kant leeft een ander sentiment. Er is geld nodig, heel wat geld. En dit kan maar van één kant komen, al dan niet gekoppeld aan institutionele eisen, wat precies de grootste vrees is. Onze gok: onterecht omwille van Vlaamse desinteresse en het feit dat Vlaams-Brusselse politieke klasse welig tiert in het hoofdstedelijk apparaat, maar je weet maar nooit. Dat idee van een VB-N-VA-meerderheid zal ongetwijfeld voor een luguber sfeertje gezorgd hebben op die vergaderingen van Laaouej & Co.

Kabeljauw vangen

In wezen hadden deze vergaderingen slechts één belangrijk doel: het veiligstellen van het Brussels Gewest als institutionele entiteit, région à part entière zoals dat vroeger heette. Aan Franstalige kant domineert het Belgicisme, bij Georges-Louis Bouchez (MR) tot op het potsierlijke af. Maar ook PS-voorzitter houdt de deur toe, zij het dat die nog niet zo lang geleden tijdens zijn onderhandelingen met N-VA heel ver wou meegaan in een 2+2-scenario. Begrijp: vier entiteiten, Vlaanderen, Wallonië, maar met een wat aparte plaats Brussel en de Oostkantons.

Nu kan de deur gesloten blijven, maar niet de beurs. Paris vaut bien une messe, wist Hendrik IV al. Of misschien is de Nederlandse variant nog toepasselijker: een spiering uitgooien om een kabeljauw te vangen. En hoe groot deze kabeljauw wel moet zijn zou Financiënminister Gatz als geen ander moeten weten. Voor de Brusselse partijvoorzitters is het vooral om de spiering te doen.

Ahmed Laaoej

Brusselse achterkamerpolitiek om Vlaams front te counteren