Laten we heel eerlijk zijn, het klimaatdebat loopt uit de hand. Langs de ene zijde hebben we de progressieven van Groen, langs de andere zijde hebben we de conservatieven van de N-VA, daar tussenin gepropt zitten de klimaatspijbelaars en de klimaatmarsen die vanuit een urgentiegevoel roepen om een oplossing en om daadkracht.

Twaalf jaar

Betogingen die gestart zijn vanuit de terechte ongerustheid van burgers worden nu links en rechts politiek gerecupereerd. Meerdere partijen kloppen zich om ter hardst op de borst, want zij zijn uiteraard dé ecorealistische partij. Wel, om het met de woorden van Anuna De Wever te zeggen: ‘we moeten samenwerken, klimaat heeft geen kleur.’

Het is geen kwestie meer van pro/contra kernenergie, het is geen kwestie meer van een extra ontradingseffect of nieuwe sensibiliseringscampagnes, het is louter nog een kwestie van tijd. Tijd is iets heel relatief, maar in ons geval, in het geval van de mensheid versus het klimaat, rest ons nog maar twaalf jaar.

Twaalf jaar om de opwarming deels terug te draaien, Twaalf jaar om onze invloed deels uit te wissen. Doen we dat niet? Gaan we voorbij aan onze verantwoordelijkheid? Dan wacht er ons een opeenstapeling van exponentieel extremer wordende weerfenomenen. Meer dagen boven de 40°c, meer overstromingen, maar ook meer droogtes, meer stormen, meer orkanen, meer hagelbuien en dus ook meer mislukte oogsten, verlies van land, bosbranden en meer vluchtelingen (IPPC Global warming of + 1,5C°) In feite hebben we als mensheid nog 6 jaar om de klok een beetje terug te draaien en onze vervuiling weg te nemen. Daarna hebben we nog 6 jaar voor te verwachten ‘vertragingen’.

Verwaarloosbaar België

Nu moeten we in deze situatie ook wel eerlijk zijn, het Belgische aandeel in de werelduitstoot is verbazingwekkend verwaarloosbaar. Als wij onze uitstoot kunnen beperken tot 0% staan we nog altijd nergens. De economische opoffering die daar mee gepaard gaat brengt ons in feite dus niet veel verder. Een extra vliegtuigtaks of lage-emissiezone verandert daar weinig aan. Hoewel initiatieven zoals statiegeld, belasting op toegevoegde CO2 en het initiëren van waterkeringswerken in de Belgische kwestie wel heilzaam zijn, zijn ze letterlijk maar een kleine druppel op de globale plaat.

Onszelf nodeloos kapot belasten en consuminderen tot we zo goed als geen ecologische voetafdruk hebben, geeft ons misschien wel een goed gevoel. ‘We doen ten slotte toch iets?’ In feite is het niets meer dan ‘greenwashing’, we geven onszelf zo het idee dat we ons dan minder zorgen moeten maken. Maar globaal verandert er zo goed als niets.

We kunnen natuurlijk ook kijken richting de overheid, waarom hebben wij zelfs vier klimaatministers? Alsof de uitstoot en vervuiling stopt aan de taalgrens? Het klimaatprobleem en de daaraan vast hangende gevolgen zijn zo veel groter dan wij. Het gaat hier over de toekomst van onze soort, ons voortbestaan en de planeet waarop we leven. Klimaatministers zouden zich dus ook bewust moeten zijn van die verantwoordelijkheid. Werk toch samen, of nog beter: herfederaliseer! Bespaar het geld aan kabinetten en gekibbel en steek het in concrete oplossingen.

Echte oplossingen

Willen we extreem weer, droogtes, mislukte oogsten, vissterfte, overstromingen, economische ontwrichting en migratiecrisissen een halt toe roepen? Laat ons dan écht op zoek gaan naar dé oplossingen. Laat ons daarbij niet voorbijgaan aan thoriumreactoren, carbon capture, solar radiaton modification, aan het introduceren van kweekvlees of het potentieel benutten van artificiële fotosynthese.
Dat klinkt allemaal behoorlijk sciencefictionachtig, maar dat zijn maar enkele van de vele hoogtechnologische toepassingen waarnaar onderzoek wordt gedaan.

Wat mij ontzettend stoort in het hele klimaatdebat is het gebrek aan visie en vooruitstrevendheid. Waarom zou je vertrouwen op oude oplossingen voor een nieuw probleem? De klimaatopwarming is één van de meest complexe uitdagingen, maar laat ons dat alstublieft niet tegenhouden. De mens kon ook niet vliegen en de mens zou ook nooit een voet op de maan zetten.

Wat NASA voor de ruimtevaart heeft betekend en CERN voor kernonderzoek, dat zou de Europese Unie en België kunnen betekenen voor het ecologisch probleem. Het is hoog tijd voor een Europees ecologisch wetenschappelijk instituut dat zich inzet voor hands-on solutions. Een wetenschappelijk project waarbij we de devolutie van ons klimaat tegengaan. Waarbij we oplossingen vinden die de schade beperken én terugdraaien. Een instituut waarin we onze grootste technici, ingenieurs, klimatologen, biologen, fysici en klimatologen verzamelen. Laten we alle bestaande initiatieven bundelen, faciliteren en uitbouwen.

De aanwezige sense of urgency kunnen we ook positief aangrijpen. Zoals de spacerace tal van ingrijpende producten heeft voortgebracht, zo kan ook het ecologisch project onze samenleving naar een volgend niveau tillen. We zouden er bijvoorbeeld betere afvalverwerking, zuiverder lucht, duurzamere bouwmaterialen en/of goedkopere en gezondere voedselproductie door ontwikkelen.

Samenwerking en verantwoordelijkheid

Zoals eerder vermeld, pleit ik voor samenwerking op een Europees niveau, maar dit ontneemt ons niet van onze verantwoordelijkheid. België is nog steeds één van de sterkste diplomatieke krachten, wij stonden aan de wieg van de Benelux en daarna trokken wij mee de vorming van de Europese Unie op gang. Laten wij dan ook nu voortrekker zijn van hét belangrijkste Europese project: ons aller voortbestaan. Laat België de katalysator zijn van een wetenschappelijk, technologisch en ecologisch Europees reveil. België kan hierin zelf een voorbeeld zijn met zijn petrochemie, biotech en wetenschappelijk onderzoek.

Laat België het startschot lossen in ’the race for the climate’. Daarbij zal België beroep moeten doen op het aanwezige diplomatiek talent. Niet alleen om de Europese Unie mee te trekken in ons verhaal, maar ook én vooral om de andere grootmachten in de wereld vanuit Europees niveau aan de oren te trekken.

Wat gaat ons dat kosten?

Politieke moed, tijd en een hele hoop diplomatiek vernuft en onderhandelingcapaciteiten. Maar we beginnen met de eerste stap: we trekken universiteiten samen, te starten met die van de buurlanden. We verstevigen de samenwerking en leggen de focus op ecologische en duurzame vraagstukken. Dan moeten we bij onze buurlanden, op het Europese en internationale niveau financiële en logistieke steun bedingen. Wat men voor CERN heeft kunnen doen, kan men ook voor ecologie.

De klok tikt genadeloos verder, we kunnen dit niet alleen aan. De politiek lost het niet vanzelf op, dus laten we de handen in elkaar slaan en ons collectief verstand aan het werk zetten. Dan komen we er wel, we komen immers al van ver.

Aimé Schrauwen

Het klimaat: grote geesten lossen grote problemen op