Intussen is wel duidelijk uit wat voor zieke geesten de kliek rond de Russische president Vladimir Poetin bestaat en hoe het met het morele kompas van de Russische president zelf gesteld is. Net vandaag nog werd hij door de Russische politicoloog Ivan Preobrazjenski ‘een psychopaat’ genoemd.

De groep bestaat uit een tiental personen, van wie Sergei Narysjkin (hoofd van de Buitenlandse Veiligheidsdienst), Aleksandr Bortnikov (hoofd van de FSB, de Binnenlandse Veiligheidsdienst) en Nikolai Patroesjev (hoofd van de Russische Veiligheidsraad) de harde kern vormen.

In haar boek Putin’s people (2020) beschrijft voormalig Financial Times-journaliste Catherine Belton hen goed gedocumenteerd. Alle drie delen met Poetin een lange KGB-achtergrond, jarenlange sterke haat- en jaloeziegevoelens tegenover de Verenigde Staten en een bezetenheid om Ruslands oude imperium te herstellen. Democratie en mensenrechten komen in hun vocabulaire niet voor.

Onder leiding van Poetin heeft de kliek met dwang, intimidatie en omkoping de afgelopen twintig jaar een politiek systeem opgebouwd waar Poetin alle touwtjes in handen heeft. Daardoor was het mogelijk zich onvoorstelbaar te verrijken ten koste van de gewone Rus en een gezonde ontwikkeling van de Russische samenleving. Daarnaast zijn ze verantwoordelijk voor Ruslands militaire agressie tegen Georgië in 2008 en in het Oekraïense Donbas in 2014 en het afslachten van burgers in Syrië. Momenteel dragen zij de verantwoordelijkheid voor de meedogenloze agressie tegen onschuldige mannen, vrouwen en kinderen in Oekraïne.

Andere sprekende voorbeelden van het soort mensen waarmee Poetin graag werkt, zijn twee mannen die zich de laatste weken steeds luider kritisch uitspreken over de tegenslagen voor het de Russische leger in Oekraïne. Daarbij sparen zij de Russische president uitdrukkelijk: het zijn Ramzan Kadyrov en Jevgeni Prigozjin. Het is nuttig om wat meer achtergrond over deze griezelige personen te geven.

Ramzan Kadyrov

De 46-jarige Kadyrov is hoofd van de Republiek Tsjetsjenië, een islamitische deelrepubliek van de Russische Federatie in de Kaukasus met anderhalf miljoen inwoners. Hij is de zoon van Achmat Kadyrov die in het begin van de jaren negentig van de vorige eeuw in tegen Rusland vocht in de Tsjetsjeense onafhankelijkheidsoorlog. Later veranderde hij van kamp en werd in 2003 tot eerste, pro-Russische, president van Tsjetsjenië gekozen. Ramzan volgde zijn vader in 2007 op nadat deze door Tsjetsjeense islamisten was vermoord.

Kadyrov ‘bestuurt’ zijn land meedogenloos. Internationale mensenrechtenorganisaties hebben rapporten volgeschreven over zijn misdaden: gewelddadige verdwijningen, folteringen, ontvoeringen, moordaanslagen, wrede anti-homoacties en het beperken van de rol van vrouwen in het openbare leven.

Jaarlijks vloeien honderden miljoenen dollars van de Russische begroting als steun naar die van de Tsjetsjeense overheid. Omdat er nauwelijks onderscheid bestaat tussen het Tsjetsjeense staatsbudget en Kadyrov, verdwijnen enorme bedragen in diens zakken. In feite heeft Poetin op deze manier ‘rust’ gekocht in Tsjetsjenië en Kadyrov vrij spel gegeven. Als tegenprestatie knapt de Tsjetseense leider gevraagd en ongevraagd vuile werkjes op voor Poetin. De meest spraakmakende zijn de moord op de vermaarde onafhankelijke journaliste Anna Politkovskaja in 2006 en op de veelbelovende oppositiepoliticus Boris Nemtsov in 2015. Tsjetsjeense strijders waren ook actief in het Oekraïense Donbas vanaf 2014.

Kadyrov kan gebruikmaken van een soort privéleger van 12 000 man die hem hondstrouw zijn, ook wel de ‘Kadyrovieten’ genoemd. Formeel vallen ze onder de Russische Nationale Garde. Door zijn speciale band met Poetin en zijn slaafs volgen van de Russische president is Kadyrov een buitenmaatse rol gaan spelen in het politieke gebeuren in Rusland. Tot groot ongenoegen van het Russische leger en de veiligheidsdiensten.

Jevgeni Prigozjin

Dan Jevgeni Prigozjin. De 61-jarige in Sint-Petersburg geboren Prigozjin is eigenaar van een serie bedrijven waarvan de meest bekende de zogenoemde Wagner Group is. In 1981 kreeg hij twaalf jaar gevangenisstraf voor beroving en fraude. Via allerlei zakendeals slaagde hij erin een keten van restaurants op te zetten. In 2003 werd hij een vertrouweling van president Poetin, waardoor hij zich ook met illegale activiteiten kon inlaten zonder bang te hoeven zijn voor vervolging. Zijn cateringbedrijf kreeg contracten voor honderden miljoenen dollars voor maaltijden van scholieren en ambtenaren.

In 2012 kreeg hij een opdracht van 1,2 miljard dollar voor de levering van maaltijden aan het Russische leger. Bijna zeker werd een gedeelte van dit geld gebruikt voor het opzetten van het zogeheten ‘Internet Onderzoeks Agentschap’, een trollenfabriek waar 24/7 valse berichten de wereld in worden gestuurd in opdracht van het Kremlin.

De Wagner Group

De Wagner Group is een paramilitaire organisatie van huurlingen. Officieel bestaat hij niet en vormt formeel geen onderdeel van de Russische strijdkrachten. Daardoor kan hij zonder enige controle opereren, wat tot vreselijke excessen heeft geleid zoals onafhankelijke Russische en internationale media hebben beschreven.

Wagner werd voor het eerst bekend door zijn betrokkenheid bij Ruslands militaire operaties in Oost-Oekraïne in 2014. Daarna vocht de groep in de Syrische burgeroorlog, in Libië, de Centraal-Afrikaanse Republiek en Mali, altijd in opdracht van het Kremlin. In de landen waar ze vechten vormen de Wagner-huurlingen een staat binnen een staat en kunnen ongehinderd hun gang gaan met roven, moorden, verkrachten en afpersen. Een Franse documentaire uit begin 2022 toont dit alles in ijzingwekkende details. Door met Wagner te werken kan het Kremlin altijd het bestaan ervan ontkennen of ontkennen dat de groep in hun opdracht handelt en kan het de slachtoffers en de kosten van buitenlandse interventies voor de Russische bevolking verborgen houden. Momenteel vechten er naar schatting enkele duizenden Wagner-huurlingen en ‘Kadyrovieten’ in Oekraïne.

Steun voor Poetin

Door het belabberde optreden van de Russische troepen wordt het voor Prigozjin en Kadyrov steeds makkelijker om de legerleiding te bekritiseren. Het is opvallend hoe luid en kritisch ze dat de afgelopen dagen deden, daarbij president Poetin buiten schot houdend. Zo lang er geen duidelijke tekenen zijn dat Poetins positie in het Kremlin definitief wankelt zal hij op hun actieve steun kunnen blijven rekenen.

Aleksandr Bortnikov

Wie zijn Ramzan Kadyrov en Jevgeni Prigozjin, de moorddadige helpers van Poetin?