Weinigen weten wat Poetin echt bezielt. Mijn aanvoelen is dat hij nog niet weet wat hij na zijn presidentschap in 2024 zal aanvangen. Het is duidelijk dat de regering-Medvedev moest vervangen worden omdat Medvedev bijzonder weinig vertrouwen inboezemt en omdat de regering van Rusland niet bekwaam is om de twaalf grote projecten die Poetin in mei 2018 had aangekondigd, uit te voeren. Dit heeft Poetin zelf bekend in een nogal confronterend TV-interview. In tegenstelling tot wat wordt gezegd had hij een en ander met de trouwe maar niet zo bekwame Medvedev op voorhand afgesproken.

Michail Misjoestin

De nieuwe eerste minister Michail Misjoestin en zijn vicepremiers zijn geen politici en behoren tot de jongere internetgeneratie die westerse managementtrainingen hebben doorlopen. Poetin en zijn leeftijdsgenoten gebruiken geen slimme telefoons en er staat geen computer op hun werktafel. De vraag is natuurlijk of die nieuwe generatie de logge en corrupte administratie en de provinciegouverneurs aan het werk zal krijgen? Misschien kent ze de ’truken van de foor’ want ook de nieuwe eerste minister Misjoestin wordt door aartsvijand Navalny van corruptie beschuldigd.

Maar waarom wou Poetin absoluut de grondwet van Jeltsin van 1993 wijzigen? Meer dan 60% van de bevolking begrijpt het niet. 25% van de ondervraagden is voor omdat ze verwoede Poetin-aanhangers zijn en alles slikken. Poetin zegt dat hij de grondwet wil aanpassen aan veranderde omstandigheden en dat hij wil democratiseren.

Boris Jeltsin

Voor alle duidelijkheid, de grondwet van Boris Jeltsin wordt zo grondig geamendeerd dat nu wel over de grondwet van Poetin kan worden gesproken. Iedereen is inmiddels vergeten hoe die grondwet is ontstaan. Boris Jeltsin, de opvolger van de onfortuinlijke Gorbatsjov, schakelde vanaf 1992 resoluut over naar het kapitalisme en werd daarvoor in het Westen zeer geprezen. De Russische bevolking verarmde zienderogen en dit vond weerklank in het parlement dat het voor het volk opnam en de nieuwe eerste minister Legor Gajdar, de voorstander van een snelle genadeloze overgang naar het kapitalisme, niet wou aanvaarden.

Vicepresident Aleksandr Roetskoj, leider van de oppositie, had het toen over een economische genocide. Jeltsin vond dat hij als president boven het parlement stond. Hij kwam er mee in aanvaring met als gevolg dat het parlement een afzettingsprocedure tegen hem startte. De meerderheid keurde dit voorstel goed, maar behaalde op 25 maart 1993 niet de vereiste tweederdemeerderheid.

Jeltsin ontbond vervolgens het parlement, wat niet grondwettelijk was. Het parlement reageerde met de definitieve afzetting van Jeltsin en de uitroeping van Roetskoj tot president. Daarop schakelde Jeltsin het leger in envanaf 28 september 1993 braken er gevechten uit. Er vielen tientallen doden en op 4 oktober liet Jeltsin door de artillerie het Witte Huis, waar het parlement zetelde, in brand schieten.

Toen vielen er honderden doden te betreuren. Bij ons klonk het dat Jeltsin de democratie had gered. Toen ik destijds tijdens een TV-interview aan de journalist vroeg of het parlement in brand schieten de beste methode was om de democratie te redden, begreep hij mijn vraag niet. Jeltsin wou een nieuwe grondwet waarin de almacht van de president gebeiteld was. Die kreeg hij na een gemanipuleerd referendum op 12 december 1993.

Een democratischer grondwet

Het is deze grondwet die Poetin nu democratischer wil maken. Want het parlement zal nu niet alleen de door de president voorgestelde eerste minister maar alle ministers kunnen weigeren. Bovendien kan het de hoogste justitiële en militaire leiders aanstellen. De consultatieve Staatsraad, die voornamelijk uit gouverneurs bestaat, wordt in de grondwet opgenomen en zal een aantal duidelijke bevoegdheden krijgen. Een presidentskandidaat moet minimum 25 jaar in Rusland gewoond hebben en nergens in het buitenland een verblijfsvergunning hebben gekregen. Speciaal om Michail Chodorkovski en eventueel ook Aleksej Navalny uit te schakelen? Ook staat geen enkele internationale rechtbank boven de Russische grondwet.

Ondertussen zijn de besprekingen in het parlement en de Federatieraad al begonnen. Poetin komt met steeds nieuwe amendementen voor de dag. De vakbonden stelden voor dat lonen, pensioenen en uitkeringen automatisch aan de levensduurte zouden worden aangepast. Poetin is akkoord en dit punt wordt in de grondwet opgenomen. Het zal hem vermoedelijk veel stemmen opleveren. Eveneens belangrijk wordt het grondwetsartikel dat een huwelijk alleen kan afgesloten worden tussen personen van een verschillend geslacht. Dit zal in Rusland veel bijval genieten, maar uiteraard niet in het Westen.

Wil je van Poetin af, stem dan voor de grondwet!

Vermoedelijk zal in een preambule ook hulde gebracht worden aan de 1000 jaar oude geschiedenis van het Russische volk waaruit de Sovjet-Unie en uiteindelijk de Russische Federatie zijn gegroeid. Uit die geschiedenis halen de Russen hun idealen en ook hun geloof in God. De nationale eenheid zal bevorderd worden en ook elke vorm van secessie is verboden. De republieken zullen hun eigen taal naast het Russisch als officiële taal mogen gebruiken. De passage over het geloof in God is natuurlijk typisch voor Poetin maar wordt nu al betwist.

Er komt geen referendum, maar wel een consultatieve volksraadpleging op 22 april 2020. Burgers zullen op hun werk of thuis kunnen stemmen. Voor Poetin, die nu nog maar door 35% van zijn onderdanen betrouwbaar wordt gevonden, moet de volksraadpleging een opsteker worden. Hij mikt op een deelname van 60% die dan met 70% zijn vernieuwde grondwet moet goedkeuren. Een en ander kan gemakkelijk opgesmukt worden omdat die volksraadpleging door geen enkele instantie wordt gecontroleerd. Een geweldige propagandamachine wordt in gereedheid gebracht met gepaste slogans. Om de tegenstanders van Poetin te lokken is de slogan ‘Wil je van Poetin af, stem dan voor de grondwet’ ontworpen. Succes verzekerd?

Aleksandr Roetskoj

Een nieuwe grondwet voor Rusland