Na de machtsovername door de voorlopige regering in februari 1917 wordt tsaar Nicolaas II afgezet en samen met zijn familie en hofhouding opgesloten in het Alexanderpaleis in Tsarskoje Selo. Na vijf maanden in het paleis te hebben doorgebracht, worden de Romanovs naar Tobolsk in Siberië gebracht. Na de machtsovername door de bolsjewieken geeft de voorzitter van het Centrale Uitvoerende Comité, Jakov Sverdlov (eigenlijke naam Yankel Solomon) de opdracht de tsaar, tsarina Alexandra Fjodorovna en hun oudste dochter Maria in het Ipatjev-huis in Jekaterinenburg gevangen te zetten. Op 10 mei 1918 arriveren de overige drie dochters, Olga, Tatjana en Anastasja en de 13-jarige zoon Aleksej Nikolajevitsj.

Executie

In de nacht van 16 op 17 juli 1918, als het Witte leger van Koltsjak voor de poorten van Jekaterinenburg staat, beveelt de lokale sovjet de zevenkoppige tsarenfamilie samen met de lijfarts, de kamerdienaar, de hofdame en de kok in het souterrain van het Ipatjev-huis te executeren. De lijken worden in lakens gewikkeld en in een vrachtwagen geladen. Nadat de wagen vast komt te zitten in de modder, gaat het vervoer van de lichamen verder op karren.

Bij een oude mijn in de buurt van het dorp Koptjaki wordt hun kleding verbrand. De lichamen verdwijnen in de mijn en naar verluidt een paar dagen later opgehaald en iets verderop begraven. De lijken blijven daarna decennialang spoorloos. Pas na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie maken de autoriteiten de vondst in de jaren zeventig van een massagraf met de stoffelijke resten van de tsarenfamilie en vier personen uit de hofhouding openbaar. Een internationaal team van wetenschappers identificeert met behulp van DNA-onderzoek Nicolaas II, Alexandra Fjodorovna en de Grootvorstinnen Olga, Tatjana en Anastasia. Twee kinderen ontbreken… Maria en Aleksej.

Een nieuwe identiteit

Wat gebeurde er destijds? Nadat de vrachtwagen niet meer verder kan rijden, zouden de bolsjewieken twee lijken op de boerenkar van een zekere Juhan Veermann (ook geschreven als Viermann of Wiermann) hebben overgeladen. Tot Veermanns verbazing beweegt een bundel na verloop van tijd. De verraste boer doet een ongelooflijke ontdekking: Als door een wonder bleef Aleksej ongedeerd. Juhan Veermann en zijn vrouw Pauline Tammet nemen de jonge tsarenzoon op. Het noodlot wil dat hun even oude zoon Ernst korte tijd daarvoor aan tyfus is overleden. Zo krijgt de geredde tsarevitsj een nieuwe identiteit!

In 1920 keert het Estse gezin vanuit de Oeral terug naar het vaderland. In het onafhankelijke Estland groeit Aleksej alias Ernst in redelijke vrijheid op. Alleen zijn ware afkomst houden zijn adoptieouders angstvallig voor hem geheim. Na een studie journalistiek werkt hij in de jaren dertig als redacteur en karikaturist voor meerdere liberale kranten en tijdschriften. In deze periode neemt hij het pseudoniem Heino Tammet aan. Zodra de Russen en even daarop de Duitsers het Baltische land bezetten, is het gedaan met Veermanns carrière. De kranten waarvoor hij werkt, worden verboden en hij probeert de kost te verdienen met het verkopen van zelfgemaakte ansichtkaarten. Later zelfs met het tekenen van portretten van Adolf Hitler.

Migrant in Canada

Begin 1944 trouwt Veermann met een Finse vrouw. Wanneer het Rode Leger nadert, vlucht hij met haar via Finland naar Zweden. Hier laat het paar zich scheiden en Veermann-Tammet huwt een Zweedse. Uit dit huwelijk komen twee zonen voort. Ook voor hen en zijn tweede vrouw houdt hij zijn identiteit geheim. In 1952 vertrekt het gezin naar Canada. In het stadje White Rock bij Vancouver opent Veermann een dansschool. Hier ontmoet hij zijn derde vrouw, Sandra, met wie hij in 1957 in het huwelijksbootje stapt.

Op 67-jarige leeftijd acht Veermann-Romanov de tijd eindelijk rijp. Hij onthult het geheim over zijn vorstelijke afkomst. Echtgenote Sandra: ‘Hij zei dat de executie van hem en zijn vader gezien hun posities nog acceptabel waren. De dood van zijn moeder en wondermooie zussen kon hij ze echter niet vergeven.’ Na de onthulling volgen brieven aan vooraanstaande politici en koninklijke hoogheden. Zo stuurt hij in juni 1972 een telegram aan koningin Elizabeth II om haar onder zijn ware naam te condoleren met het verlies van haar oom, de hertog van Windsor, Eduard VIII.

Sandra die haar achternaam inmiddels net als haar man in Romanov heeft laten veranderen, vertelt hierover: ‘Aleksej kreeg een prachtige dankbrief van de Engelse koningin. Hij was geadresseerd aan Esquire Alexei’. Ook Edward Heath, de toenmalige premier van het Verenigd Koninkrijk, krijgt naar verluidt een brief van de tsarevitsj om hem over de ware toedracht rond de dood van de Romanovs op de hoogte te stellen. Als reactie komt een speciale afgevaardigde van de RCMP, de Canadese militaire politie, op huisbezoek bij de troonpretendent. Na een lang gesprek raadt de officier met klem aan van verdere brieven af te zien.

Laatste wens

Op zijn sterfbed op 26 juni 1977 spreekt Veermann-Romanov zijn laatste wens uit: ‘Ik hoop dat mijn vrouw en kinderen mijn strijd om de Russische kroon zullen voortzetten.’ Dat deze woorden niet aan dovemansoren zijn besteed, blijkt uit het dat Sandra Romanov en de journalist John Kendrick bij gebrek aan een uitgever in 1997 online zetten. In het relaas wordt aan de hand van ballistisch (Aleksej kon niet geraakt zijn) en medisch onderzoek (hij had geen hemofilie, maar een onschuldige bloedziekte die vanzelf genas) ‘onweerlegbaar’ bewezen dat Ernst Wiermann alias Heino Tammet de ware zoon van de laatste Russische tsaar was.

Een voor onderzoek naar Engeland opgestuurde tand van Veermann die in 1962 was getrokken, gaat in 1993 op onverklaarbare wijze verloren. Verder DNA-materiaal is niet meer aanwezig. Zo leven de nazaten van de troonpretendent lange tijd in verdere hoopvolle ongewisheid.

Stoffelijke resten

Tot in juli 2007 drie amateurarcheologen in het bos bij Koptjaki een graf met 44 botfragmenten ontdekken. DNA-onderzoek bewijst dat het bij de vondst om Grootvorstin Maria en tsarevitsj Aleksej gaat. De Russisch-orthodoxe kerk, waartoe overigens ook de echtgenote van Ernst Veermann behoort, twijfelt echter en laat in 2015 het graf van de tsarenfamilie in de Petrus-en-Pauluskathedraal openen om vergelijkend DNA-materiaal te verkrijgen. Er komt zelfs een officieel gerechtelijk onderzoek.

Na tot dan toe samen met de kaak en een schedelfragment van Adolf Hitler op de planken van het Russische staatsarchief te hebben gelegen, worden de in 2007 gevonden botten sindsdien in een sarcofaag in het Novospasski-klooster in Moskou bewaard. Hoewel de echtheid van de stoffelijke resten meerdere malen door officiële instanties is aangetoond, bedient de kerk zich van andere criteria: Tot gebleken is dat de botten wonderdoende relikwieën zijn, kunnen ze niet worden bijgezet in het familiegraf in Sint-Petersburg.

Aan de andere kant van de oceaan, in Burnaby bij Vancouver, is het graf te vinden van ‘Alexei Nicolaievich Tammet-Romanov’. Het draagt het opschrift: ‘His Imperial Highness Alexei Nicolaievich Czarevitch Sovereign Heir Grand Duke of Russia.’

Aleksej Tammet-Romanov

Een Estse Canadees op jacht naar de Russische kroon