De Russische regering legde twee jaar geleden uit dat de inval van Oekraïne noodzakelijk was om het buurland te denazificeren. Ondertussen lijkt het grootste land ter wereld zelf het centrum te worden van een nieuwe vorm van nazisme, het zogenaamde Russisme, een samentrekking van de woorden Rusland en fascisme.

Een van de meest tastbare resultaten van het Russisme is de zogenaamde ‘Hoofdkathedraal van de Strijdkrachten’ die op 9 mei 2020 werd ingewijd. De binnenkant van de kathedraal is versierd met mozaïeken van strijdtonelen, Sovjetsoldaten en orthodoxe heiligen. Voor de opening waren er zelfs afbeeldingen van Poetin en Stalin in verwerkt. Die werden na kritiek voorlopig opgeborgen.

Vliegtuigbommen, dolken en geweren

De bombastische kerkgebouwen ten noorden van Moskou worden omringd door een ‘multimediamemoriecomplex’ dat liefst 1,5 kilometer lang is. In dit religieuze museumcomplex hebben vliegtuigbommen, dolken en geweren een plekje naast het uniform en de pet van Adolf Hitler. Of de kledingstukken van de Führer als relikwie of als bijzondere trofee zijn tentoongesteld, werd vanuit de kerk nooit verduidelijkt.

De Russische historicus en mensenrechtenactivist Alexander Skobov ziet het Russisme als een mix van chauvinisme, heimwee naar het Sovjetverleden en extreme dogma’s van de Russisch-orthodoxe kerk. ‘De ideologie wordt gekenmerkt door minachting voor het individu, wat leidt tot de onderdrukking van de persoonlijkheid en van minderheden door de meerderheid. Kenmerkend zijn wantrouwen tegen elke vorm van democratie, omdat die toch maar een instrument voor manipulatie zou zijn. Het Russisme gaat ervan uit dat de geest van het volk en het hogere belang van de samenleving niet worden gerealiseerd door democratische processen, maar op een irrationele en mystieke wijze tot stand komen, namelijk door één leider die aan de macht is, omdat hij alle anderen heeft gedood’, zegt Skobov.

Een voorname rol in de ideologie speelt ook een bijzondere interpretatie van de geschiedenis. Door Vladimir Poetin op treffende wijze vertolkt in zijn recente interview met de Amerikaan Tucker Carlson: ‘Polen werkte samen met Duitsland. Het land weigerde Hitlers eisen in te willigen, maar nam desondanks samen met Hitler deel aan de verdeling van Tsjecho-Slowakije… De Polen dwongen Hitler om de Tweede Wereldoorlog te beginnen. Waarom begon de oorlog op 1 september 1939 juist tegen Polen? Omdat het land niet mee wilde werken. Om zijn plannen te realiseren kon Hitler niets anders doen dan een oorlog tegen Polen beginnen.’

Skrepy

Net als in nazi-Duitsland moeten symbolen het volk samensmeden tot één geheel. Het bekendste teken van het Russisme is de letter Z. De Russische tanks die Kiev, Odessa en Charkiv kwamen denazificeren waren allen voorzien van een reusachtige laatste letter van het Latijnse alfabet. In Rusland zelf wordt de letter gepromoot als eerste letter van de uitdrukking ‘Za nashich’ (Voor de onzen), Za ‘prezidenta’ (Voor de president) en ‘Zvoich ne brosajem’ (We laten onze mensen niet in de steek) waarbij de eerste -z als ludieke spelfout eigenlijk een -s moet zijn. Onder grote aandacht van de media worden steeds meer kleuters, scholieren, sporters en bejaarden opgesteld in de vorm van de letter Z.

En wie niet met ons is, zal met zijn lelijke snuit in de diepe zwarte aarde worden gedrukt

Het Russisme is gebaseerd op de zogenaamde ‘skrepy’. Letterlijk: ‘verbindingselementen’. De voornaamste ‘skrepy’ zijn het leger, de orthodoxe kerk en het roemruchte Sovjetverleden. De beroemde rappers van Kasta – die het land inmiddels zijn ontvlucht – wijdden er een satirisch lied aan. In de videoclip leert een politieagent een arrestant de les: ‘Ben je dan geen patriot? Of ben je zo’n verdomde slimmerik? Je bent toch geen vuile gastarbeider? Je bent toch gedoopt?’ Het refrein luidt: ‘Opdat de hele wereld zal weten dat er een volk is dat een tsaar heeft boven wie alleen een God staat. En wie niet met ons is, zal met zijn lelijke snuit in de diepe zwarte aarde worden gedrukt.’

(Tekst gaat verder onder de video).

embedhttps://youtu.be/rVYtS_cp-yc/embed

Eensgezind

Absolute noodzaak voor het Russisme is dat alle neuzen in dezelfde richting wijzen. Talkshowpresentator Vladimir Solovjov gaf onlangs een typisch voorbeeld voor het waarborgen van deze eensgezindheid. Boris Nadezhdin wilde als presidentskandidaat worden toegelaten. Hoewel er werd geopperd dat zijn deelname door het Kremlin zou zijn gestuurd, riepen oppositieleiders vanuit het buitenland de Russen op toch hun handtekening te zetten voor de politicus.

Op die manier zouden ze ‘iets tegen de oorlog kunnen doen’. Duizenden burgers gaven hun persoonlijke gegevens incluis signatuur aan Nadezhdins campagnestaf. ‘Op die manier hebben we een perfect overzicht van alle twijfelachtige elementen van ons prachtige vaderland. Boris Nadezhdin verdient een lintje’, zegt Solovjov.

Iedereen als vijand

Daarbij vernietigt Russisme niet alleen Oekraïners en binnenlandse tegenstanders van de oorlog. Omdat de ideologie bestaat uit een samenspel van tegenstrijdige elementen kan iedereen als vijand worden bestempeld. Degenen die vandaag nog hun uiterste best doen om voor het spiedend oog van buren en collega’s alle ‘skrepy’ te respecteren, kunnen morgen al voor de rechter staan. De ideologie is door zijn gevarieerd scala aan elementen uiterst gevoelig voor uiteenlopende interpretaties en valse aanbidding.

Dat bleek na het zogenaamde ‘naakte feestje’, een nieuwjaarsevenement voor de high society waarin alle deelnemers vrijwel naakt verschenen. Beelden uit de Moskouse nachtclub bereikten de pers die zich met genoegen opwond over VIP’s die ‘goddeloos liepen te draaien in hun blote kont, terwijl onze mannen en zonen aan het front sterven voor het vaderland’. Alle deelnemers vielen in ongenade en zijn sindsdien hun contracten met zalen, televisie en radio kwijt. Enkelen kregen zelfs een oproep voor militaire dienst.

Om weer in het gevlei te komen bij de overheid kocht de nachtclubeigenaar in het Vaticaan de beenderen van Nicolaas van Myra, een wonderdoener uit de vierde eeuw. ‘Wij zijn tegen obscurantisme en duivelsaanbidding. Wij ondersteunen alleen de kerk’, aldus de berouwvolle clubbezitter tijdens de overgaveceremonie. Iets later bleek dat in ieder geval het echtheidscertificaat was vervalst. Het Russisme ten voeten uit.

Alexander Skobov

Russisme: het nieuwe nazisme