Begin april vertrokken twintig Duitse militairen naar Litouwen. Uiteindelijk zullen er 4.800 soldaten van de Bundeswehr permanent worden gelegerd. De missie is uniek in de naoorlogse geschiedenis en lokte verontwaardiging uit in Moskou.

Nieuw terrein, nieuwe kosten

Boris Pistorius, sociaaldemocratisch minister van Defensie, deed de eerste groep uitgeleide op de luchthaven van Berlijn. ‘Jullie betreden volkomen nieuw terrein’, aldus de minister. Hij verklaarde dat de groep is gestuurd om de zaken ter plekke voor te bereiden. Omdat het een permanente missie is, zullen complete gezinnen meegaan. Naast woningen moet Duitsland in Litouwen ook voor Duitstalig onderwijs en kinderopvang zorgen.

Afgevaardigden van de oppositiepartijen CDU/CSU en AfD vroegen na het besluit in de zomer van 2023 al meerdere malen naar de kosten van de unieke missie in Litouwen. Pistorius gaf toen steeds hetzelfde antwoord: ‘De in coördinatie met Litouwen geïnitieerde plannen laten op dit moment nog geen kostenraming toe.’ De kersverse Litouwse minister van Defensie sprak op zijn beurt over een bedrag van 800 miljoen euro voor de komende jaren. Die kosten zullen de Bondsrepubliek en het Baltische land samen op zich nemen.

Keerpunt

Generaal-luitenant Alfons Mais zei in een gesprek met de Duitse Tagesschau dat er van de missie een belangrijk signaal uitgaat. ‘De ondertekening van de internationale overeenkomst ligt slechts drie maanden achter ons en vandaag al staat de de eerste groep van onze gevechtseenheid in Litouwen. Het maakt duidelijk dat we ons op een keerpunt bevinden. Het gaat om de verdediging van onze NAVO-partners aan de oostgrenzen. Om de verdediging van vrede en vrijheid’, aldus Mais.

Ondanks zijn positieve beoordeling over de permanente stationering uitte de hooggeplaatste militair twijfels over de kosten en de impact op de troepen in het binnenland. Hij verklaarde: ‘De eenheid in Litouwen zal de absolute prioriteit hebben, ze moet voor de volle 100 procent voorzien zijn met het beste van alles. Dat zal opofferingen en heel veel geld gaan kosten die ten koste van ons leger in Duitsland zullen gaan.’

Beroepsleger

In Duitsland worden volgens een bijzondere regeling van het ministerie van Defensie sinds 2011 geen dienstplichtigen meer opgeroepen. Dit geldt zolang er geen oorlogstoestand wordt uitgeroepen. Momenteel omvat het Duitse leger 182.000 contractsoldaten. In 2024 staan er bijna 52 miljard euro uit de staatskas en twintig miljard euro uit een speciaal fonds ter beschikking. Ter vergelijking: België geeft dit jaar zeven miljard euro uit aan het leger dat 24.000 militairen telt.

Pistorius wil zich richten naar het Zweedse model, waarbij er van elke lichting achttienjarigen tien procent moet aantreden

Minister Pistorius is volgens Der Spiegel ontevreden met de situatie en plant een herinvoering van de dienstplicht. Daarbij wil hij zich richten naar het Zweedse model, waarbij er van elke lichting achttienjarigen tien procent moet aantreden. Volgens het Duitse weekblad zou dit in Duitsland niet realiseerbaar zijn. Het ontbreekt aan kazernes en instructeurs. Pistorius zelf sprak over een mogelijk aantal van 3.000 tot 4.000 dienstplichtigen per jaar.

Reactie Rusland

Rusland reageerde verontwaardigd op de start van de permanente Duitse militaire missie in het westelijke buurland. ‘De escalatie van de spanning en het ontstaan van gevarenhaarden aan onze grenzen gaat door. Dit vereist natuurlijk dat we speciale maatregelen nemen om onze veiligheid te waarborgen,’ aldus regeringswoordvoerder Dmitri Peskov.

De pro-Kremlin-site baltnews.com kopte ‘Litouwen is dronken van geluk en verwelkomt Duitse soldaten met bloemen’. Het nieuwsmedium verplaatste zijn lezers terug naar de Tweede Wereldoorlog: ‘Gewapende Duitsers zijn Vilnius binnengetrokken. In eerste instantie gaat het om een vooruitgeschoven troepenmacht van 19 soldaten en twee burgers. Tegen het einde van 2027 belooft Berlijn het contingent uit te breiden tot 5.000 man.’

Alfons Mais

Duitse soldaten permanent naar Litouwen