De Vlaming kent Michael Portillo als de man die uitgedost in kleurige jasjes door Europa reist met de trein. Hij doet dat steevast met zijn reisgids — zo uit een antiquariaat — in de hand. Maar weinig mensen weten dat Portillo aan het begin van deze eeuw gold als een potentiële premier van het Verenigd Koninkrijk. Margaret Thatcher verwachtte ‘great things’ van de man.

Onder John Major diende hij onder meer als minister van Defensie, en toen New Labour van Tony Blair de Conservatieven in 1997 wegvaagden, verloor Portillo zijn zitje in het Lagerhuis. De beelden van hoe hij die nederlaag vernam en verwerkte waren zelfs in pre-Twittertijden legendarisch. Tot op vandaag spreekt men in de Britse politiek van ‘a Michael Portillo moment’. John Major noemde de minzame Michael Portillo, de zoon van een Spaanse migrant op de vlucht voor generaal Franco, ‘a bastard’. Als doorwinterde euroscepticus kon Portillo zich namelijk moeilijk verzoenen met het pro-EU-standpunt van zijn premier.

Moedige parlementairen

In zijn jaren als minister zag je aan de zijde van Portillo steevast een grijnzende, jongensachtige kerel met als kapsel een zijstreep die meer op een grote blonde bles leek. Het was zijn trouwe rechterhand, David Amess. Tot enkele dagen terug was hij een nobele onbekende in onze contreien. En toen werd hij het slachtoffer van een terreurdaad. David Amess, inmiddels Sir, werd voorbije vrijdag driest neergestoken tijdens zijn contactmoment met zijn kiezers. De dader was ene Ali Harbi Ali, een Brit van Somalische origine wiens vader vroeger een adviseur was van de Somalische premier. Michael Portillo schreef voor het conservatieve dagblad The Daily Telegraph een van de meest oprechte eerbetuigingen aan Sir David Amess.

Portillo betrad voor het eerst als verkozene het Lagerhuis in 1984 nadat hij zijn zitje won in een tussentijdse verkiezing. Sir Anthony Berry, de man wiens plaats hij innam, kwam om tijdens het partijcongres van de Conservatieven. Dat gebeurde in Brighton na een bomaanslag door de IRA op het hotel waar de belangrijkste partijleden verbleven. ‘In 1990 werd mijn collega en goede vriend, Ian Gow, thuis opgeblazen’, schrijft Portillo. Hij memoreert ook het neergeschoten Labour-parlementslid Jo Cox dat het slachtoffer werd van een extreemrechtse terreurdaad tijdens de brexitcampagne van 2016. ‘De parlementsleden verdienen misschien veel van de kritiek die ze ontvangen, maar het ontbreekt hun niet aan moed. De kans dat ze omkomen tijdens de dienst die ze verlenen is nu significant.’

Een standvastig parlementair

Vriend en vijand lauweren de pas vermoorde Sir David als een dienstbaar parlementslid. ‘We vinden het allemaal verschrikkelijk dat zijn dienstbaarheid zijn grote kwetsbaarheid is gebleken’, noteert Portillo. Die dienstbaarheid blijkt onder meer uit de interviews die de Britse pers met gewone mensen uit zijn kiesdistrict voert.

Op het radionieuws vertelde een inwoner van Southend dat hij voor Amess had gestemd ‘ondanks het feit dat hij een Tory is’. Dat bleek de grote kwaliteit van Sir David Amess. Zo schreef de bewonderaar van Margaret Thatcher het wetsvoorstel om stookoliearmoede aan te pakken nadat een van zijn leden van het kiesdistrict thuis overleed door de vrieskou, omdat die zijn verwarmingskost niet langer kon betalen. Hij was nooit zijn eigen arme afkomst vergeten en hij vergat nooit dat hij al zijn kiezers van het kiesdistrict vertegenwoordigde, niet alleen zijn kiezers.

Als katholiek toonde hij zich onverzettelijk wanneer het over abortus ging of over LHBTQ-rechten. Het leverde hem kritiek op van zijn eigen dochter, de actrice Katie Amess, maar anderen waardeerden de standvastigheid van zijn overtuigingen. Zo stemde hij tegen de Irakoorlog, ook al steunden de Tory’s die, of verzette hij zich als overtuigde dierenvriend tegen de vossenjacht, de geliefkoosde hobby van vele upper-class Tory’s.

Eerbetuigingen

Sinds 1983 zetelde hij, eerst als vertegenwoordiger voor Basildon en later voor Southend West, in het parlement en hield hij stevig vast aan zijn zitje. Gedurende zijn carrière kwamen en gingen bekende figuren als een Michael Portillo van het politieke toneel. ‘Ik ben niet verbaasd dat er zoveel eerbetuigingen verschijnen van over het hele politieke spectrum’, aldus Michael Portillo. ‘Hij leefde als een echte public servant en zijn dood schokt ons allen.’

Ali Harbi Ali

Michael Portillo over vermoorde David Amess ‘Zijn dienstbaarheid bleek zijn kwetsbaarheid’