De grensregio rondom de stad Charkov lijdt sinds enkele dagen onder zware aanvallen door het Russische leger. Honderden inwoners werden door de Oekraïense autoriteiten geëvacueerd uit dorpen aan de grens met Rusland. Wat zit er achter deze nieuwe aanval?

Het Russische ministerie van Defensie sprak over de verovering van vijf nederzettingen in de grensregio. Doel van de aanval zou in eerste instantie het plaatsje Voltsjansk – in het Oekraïens Vovchansk – zijn. Nieuwsmedium unian.net vroeg op 13 mei Nazar Volsojin, persvertegenwoordiger van het Oekraïense leger naar de actuele toestand. Volosjin erkent dat deze is verslechterd, maar wilde de bezetting niet bevestigen. ‘Langs de grens met Rusland wordt heftig gestreden. Onze soldaten doen er alles aan om de posities te verdedigen. In de richting van Voltsjansk proberen de Russen met bodemtroepen het aanvalsfront breder te trekken, maar onze verdediging staat nog steeds overeind.’

Een leidende militair van het Russische Vrijwilligerskorps in dienst van het Oekraïense leger is met zijn manschappen ter plaatse. Hij bevestigde tegenover Doorbraak dat de Russische aanvallen in de grensregio zeer intensief zijn: ‘We zijn nog druk aan de slag. We houden onze posities. De situatie is tot dusver controleerbaar.’ De militair beaamt dat de Russen vanuit de lucht bombarderen en een groot aantal grondtroepen de strijd in hebben gestuurd.

Evacuatie

De Russische aanval op de grensregio startte op 10 mei in alle hevigheid. Unian.net interviewde twee dorpsinwoners die net in veiligheid waren gebracht. De vrouw vertelt: ‘Het is vreselijk. Ze gooien alles wat ze maar hebben op onze dorpen. Raketten en artillerie, vanaf de vroege ochtend…’ Ze breekt in tranen uit en de man vertelt verder: ‘We hebben alles achter moeten laten. Alles wat we jarenlang hebben opgebouwd. Onze boerderij, onze velden. Er zal niets van over blijven.’

Je ligt daar en je denkt alleen maar: zal ik nu, over een uur of over drie uur gedood worden?

Volgens unian.net namen bewoners die wilden vertrekken in tranen afscheid van de weinige buren die ervoor kozen te blijven. Een van de geëvacueerde dorpelingen verklaarde: ‘Je ligt daar en je denkt alleen maar: zal ik nu, over een uur of over drie uur gedood worden? Ik hoop dat de Russen er niet in zullen slagen er door te komen.’ Een ander vertelde: ‘We reden door het kapotgeschoten centrum van Voltsjansk. Ik kon er niet naar kijken zonder tranen. De hele stad beefde op zijn grondvesten. We hebben de afgelopen twee nachten helemaal niet geslapen.’

Russische kritiek

Vladimir Kornilov is een ex-Oekraïner die geldt als de spil van het Russische desinformatienetwerk in Nederland. Als voormalig directeur van het ‘Center for Eurasian Studies‘ in Den Haag onderhield hij nauwe contacten met Thierry Baudet en diens partij Forum voor Democratie. Kornilov verliet Nederland in 2016. Als ‘expert voor internationale betrekkingen’ laat hij nog steeds graag van zich horen in de Russische staatsmedia. Vooral westerse media moeten het ontgelden in zijn snerpende commentaren.

Onder de titel ‘Paniek in het Westen’ schrijft de columnist op ria.ru euforisch over de aanval van zijn nieuwe Heimat op de regio Charkov: ‘Het hoofdonderwerp van de vele publicaties van westerse media is de poging om te raden wat wij Russen van plan zijn met de lancering van een militaire operatie bij Voltsjansk.’ Volgens Kornilov twijfelen de volgens hem ‘waardeloze westerse deskundigen’ tussen een schijnoperatie om de aandacht af te leiden en een massale Russische aanval op Charkov.

Hij vervolgt: ‘Waar westerse commentatoren het wel over eens zijn bij het beoordelen van de situatie in de regio is dat Oekraïne liegt. De verklaringen van de Oekraïense lokale autoriteiten dat ‘alle aanvallen zijn afgeslagen’ en ‘er geen territoriale verliezen zijn’ lokten geïrriteerde kritiek uit. Zelfs van westerse propagandisten die de verklaringen van Kiev altijd opnieuw uitzenden zonder ze ook maar aan enige kritische analyse te onderwerpen.’

Rood = recent door Rusland opnieuw veroverd. Groen = door Oekraïne eerder bevrijd.

Veranderde tactiek

Dat Oekraïne enkele nederzettingen prijs heeft moeten geven, werd inderdaad nog niet door de autoriteiten bevestigd, maar is al wel te zien op de Oekraïense kaart Deepstate. De Russen veroverden volgens de gegevens op de site twee gebieden ten grootte van 72 en 34 km². Ter vergelijking: tijdens het Oekraïense tegenoffensief eind 2022 werd er in één maand tijd in dezelfde regio 12.000 km² heroverd op de Russen. Een Oekraïens militair reageerde dan ook gelaten: ‘Ze hebben een paar dorpjes bezet aan de grens en zijn van tactiek veranderd. Dat is alles.’

De veranderde tactiek is nochtans opvallend. Zeer waarschijnlijk hangt die samen met de benoeming van een nieuwe minister van Defensie: Andrej Belooesov. Zijn voorganger Sergej Sjojgoe beperkte zich de afgelopen maanden vooral tot het lukraak bombarderen van burgerdoelen en energievoorzieningen. Een tactiek die het Kremlin behalve hoge kosten weinig heeft opgeleverd.

Slagveld

Belooesov is econoom en heeft volgens officiële bronnen nooit iets met het militaire apparaat te maken gehad. Wellicht is hij op het idee gekomen, dat grondtroepen voor het Kremlin goedkoper zijn dan drones en raketten. Én dat er door het overtal aan manschappen met traditionele stormlopen steeds weer kleine successen kunnen worden gepresenteerd. De dunbevolkte regio ten noordoosten van de metropool Charkov is immers een van de zwakkere punten in de Oekraïense verdediging, omdat het direct aan de grens ligt.

De benoeming van de 65-jarige wetenschapper zal echter in eerste instantie berusten op de gedachte dat hij Rusland op korte termijn op de rails zal zetten van een alomvattende oorlogseconomie. Essentieel zal er door de machtswissel op het ministerie van Defensie niets aan de verwoestende ‘buitenlandse politiek’ van de Russische Federatie veranderen. Sergej Lavrov – die als minister van Buitenlandse Zaken op zijn post mocht blijven – bevestigde deze indruk tijdens een recente toespraak. ‘Als het Westen het slagveld op wil, dan is dat hun goed recht. Dan ontmoeten we elkaar op het slagveld,‘ aldus de 74-jarige diplomaat.

Andrej Belooesov

Nieuwe Russische strategie rond Charkov